Bài 4. Sự tích Hồ Gươm

Hồ Gươm – Hà Nội
Sự tích Hồ Gươm
- Truyền thuyết -
I. Đọc – hiểu văn bản
1.Đọc và tóm tắt
Các sự việc chính:
Giặc Minh xâm lược nước ta, quân Lam Sơn khởi nghĩa.
Đức Long Quân quyết định cho nghĩa quân mượn gươm thần để giết giặc.
Lê Thận kéo lưới bắt được lưỡi gươm.
Lê Lợi bắt được chuôi gươm trên rừng.
Lê Thận dâng gươm cho Lê Lợi.
Với gươm thần trong tay, nghĩa quân đã đánh đuổi quân giặc ra khỏi bờ cõi.
Lê Lợi hoàn gươm cho Long Quân và sự tích tên gọi hồ Hoàn Kiếm
2. Chú thích.
3. Bố cục
2 đoạn:
Đoạn 1: Từ đầu…trên đất nước: Long Quân cho nghĩa quân mượn gươm thần đánh giặc.
Đoạn 2: Còn lại: Lê Lợi trả gươm khi đất nước sạch bóng quân thù.
4. Phân tích.
Đức Long Quân cho nghĩa quân mượn gươm thần.
*Hoàn cảnh:
Giặc Minh đô hộ.
Quân Lam Sơn khởi nghĩa nhưng nhiều lần bị thua.
=> Long Quân cho mượn gươm thần đánh giặc.
* Cách thức nhận gươm.
Lê Thận bắt được lưỡi gươm dưới nước.
Lê Lợi bắt được chuôi gươm trên rừng.
-> Tra vào nhau – vừa như in.
Chi tiết kì lạ, huyền bí, tạo sự hấp dẫn.

* Ý nghĩa.
Cuộc khởi nghĩa được tổ tiên, thần thánh giúp đỡ.
Ý chí đoàn kết, đồng lòng đánh giặc.
Tính chất chính nghĩa của khởi nghĩa Lam Sơn (Thuận Thiên)
Đề cao vai trò lãnh đạo khởi nghĩa của Lê Lợi
* Kết quả:

Có gươm thần, sức mạnh của nghĩa quân Lam Sơn nhân lên gấp bội.
-> Đánh tan quân giặc.

Nguyên nhân chiến thắng.
Lòng yêu nước, quyết tâm chiến đấu.
Có vũ khí thần diệu.
B. Lê Lợi trả gươm.
* Hoàn cảnh:
Đất nước thanh bình.
Lê Lợi lên ngôi, dời đô ra Thăng Long.
* Cảnh trả gươm:
Vua cưỡi thuyền rồng trên hồ Tả Vọng
Rùa hiện lên đòi gươm
-> Chi tiết kì lạ, hấp dẫn.
* Ý nghĩa.
Khát vọng hòa bình.
Giải thích tên gọi Hồ Gươm (hay Hồ Hoàn Kiếm)
III. Tổng kết.
Ghi nhớ (sgk)

Luyện tập.
Hình ảnh Rùa Vàng:
- Tượng trưng cho tổ tiên, hồn thiêng sông núi và khát vọng của nhân dân.
Gươm thần tỏa sáng vào những lúc nào? Có ý nghĩa gì?
Gươm thần tỏa sáng:
+ Ở nhà Lê Thận; lúc gặp Lê Lợi.
+ Lúc trả gươm.
-> Ánh sáng chính nghĩa, khát vọng hòa bình

Một số hình ảnh về Hồ Gươm