Bài 4. Sự tích Hồ Gươm

Nhiệt liệt chào mừng các thầy
cô giáo về dự tiết dạy chuyên đề môn Ngữ văn 6
Năm học 2008- 2009


Kiểm tra bàì cũ : Hãy khoanh tròn chỉ một chữ cái in hoa đứng trước câu trả lời đúng.
Câu 1 : Nguyên nhân chính nào dẫn đến cuộc đánh nhau giữa Thuỷ Tinh và Sơn Tinh ?
Vua Hùng kén rể .
Vua Hùng không công bằng trong việc đặt ra sính lễ .
Sơn Tinh tài giỏi hơn Thuỷ Tinh .
Thuỷ Tinh không lấy được Mị Nương làm vợ .

Câu 2 : Nội dung nổi bật nhất của truyện Sơn Tinh Thuỷ Tinh là gì ?
A. Hiện thực đấu tranh chinh phục thiên nhiên của tổ tiên ta .
B. Các cuộc chiến tranh chấp nguồn nước, đất đai giữa các bộ tộc.
C. Sự tranh chấp quyền lực giưã các thủ lĩnh .
D. Sự ngưỡng mộ Sơn Tinh và lòng căm ghét Thuỷ Tinh .
Thứ 4 ngày 24 tháng 9 năm 2008
Tiết13 :
Văn Bản - Sự tích Hồ Gươm
( truyền thuyết )

I. Đọc và chú thích văn bản
Theo em , có thể chia văn bản làm mấy phần ? Nội dung từng phần ?
2 phần : + Phần 1 : Từ đầu đến đất nước :
Sự tích Lê Lợi nhận được gươm thần.
+ Phần 2 : Còn lại : Sự tích Lê Lợi trả gươm
Xác d?nh phương thức bi?u d?t c?a van b?n ? Cho bi?t nhân v?t chính trong truy?n l� ai ? Vì sao ?
Tiết 13 - Văn bản : Sự tích hồ gươm
(Truyền thuyết)
Thứ 4 ngày 24 tháng 9 năm 2008
2. Chú thích
Đọc

I. Đọc và chú thích văn bản
Tiết 13 - Văn bản : Sự tích hồ gươm
(Truyền thuyết)
Thứ 4 ngày 24 tháng 9 năm 2008
2. Chú thích
Đọc
Việc nhận và trả gươm thần của Lê Lợi bao gồm những sự viêc nào ? Hãy tóm tắt và liệt kê các sự việc theo trình tự ?
Các sự việc chính :
+ Đức Long Quân quyết định cho nghĩa quân Lam Sơn mượn gươm đánh giặc Minh
+ Lê Thận thả lưới ba lần thu được lưỡi gươm
+ Lê Lợi tìm thấy chuôi gươm ở ngọn cây
+ Cả hai hợp thành gươm báu giúp Lê lợi đánh thắng giặc Minh .
+ Sau khi thắng giặc , Lê Lợi du ngoạn trên hồ Tả Vọng - Thần sai Rùa Vàng đòi gươm .
+ Lê lợi trao gươm - Hồ mang tên là Hồ Gươm ( Hồ Hoàn Kiếm )

I. Đọc và chú thích văn bản
Đọc
2. Chú thích
Tiết 13 - Văn bản : Sự tích hồ gươm
(Truyền thuyết)
II. Hiểu văn bản
Vì sao Đức Long Quân cho nghĩa quân mượn gươm thần ?
+ Hoàn cảnh : Giặc Minh đô hộ , nghĩa quân non yếu .
+ D?t nu?c dang rên xi?t du?i ách dô h? c?a gi?c Minh . Cu?c kh?i nghia Lam Son còn trong th?i kì tr?ng nu?c , l?c lu?ng còn non y?u .
Thứ 4 ngày 24 tháng 9 năm 2008
1. Sự tích Lê Lợi nhận Gươm thần
Có ý kiến cho rằng truyền thuyết này liên quan đến sự thật lịch sử cuộc khởi nghĩa chống Minh của nghĩa quân Lam Sơn đầu thế kỷ XV ? ý kiến của em ?

I. Đọc và chú thích văn bản
Đọc
2. Chú thích
Tiết 13 - Văn bản : Sự tích hồ gươm
(Truyền thuyết)
II. Hiểu văn bản
1. Sự tích Lê Lợi nhận Gươm thần
+ Hoàn cảnh : Giặc Minh đô hộ , nghĩa quân non yếu .
+ Lê Thận nhận được lưỡi gươm thần ở dưới nước .
+ Lê Lợi nhận được chuôi gươm ở trên rừng
Guom th?n v? tay nghia quân Lam Son theo cách n�o?
Về sau chắp lại vừa như in thành thanh gươm báu.
Thứ 4 ngày 24 tháng 9 năm 2008
+ Lu?i guom du?c Lê Th?n v?t t? sông lên (qua ba lần thả lưới)
+ Chuôi gươm được Lê lợi lấy từ ngọn cây xuống.
=> Lưỡi gươm tra khít vào chuôi
Cuộc kháng chiến chống Minh là chính nghĩa được tổ tiên thần thánh ủng hộ.

I. Đọc và chú thích văn bản
Đọc
2. Chú thích
Tiết 13 - Văn bản : Sự tích hồ gươm
(Truyền thuyết)
II. Hiểu văn bản
1. Sự tích Lê Lợi nhận Gươm thần
+ Hoàn cảnh : Giặc Minh đô hộ , nghĩa quân non yếu .
+ Lê Thận nhận được lưỡi gươm thần ở dưới nước .
+ Lê Lợi nhận được chuôi gươm ở trên rừng => Lưỡi gươm tra khít vào chuôi
Đức Long Quân quyết định cho Lê lợi mượn gươm thần nhưng lại tách chuoi gươm với lưỡi gươm. Người nhận gươm với người nhận chuôi ? Các sự việc trên gợi cho em suy nghĩ gì ?
Lê Thận nhận lưỡi gươm => Là lính.
Lê lợi nhận chuôi gươm => Là chủ tướng.
Câu nói của Lê thận khi dâng gươm: " Đây là trơì có ý phó thác cho minh công làm việc lớn. Chúng tôi nguyện đem xương thịt của mình theo minh công."
Thứ 4 ngày 24 tháng 9 năm 2008

I. Đọc và chú thích văn bản
Đọc
2. Chú thích
Tiết 13 - Văn bản : Sự tích hồ gươm
(Truyền thuyết)
II. Hiểu văn bản
1. Sự tích Lê Lợi nhận Gươm thần
+ Hoàn cảnh : Giặc Minh đô hộ , nghĩa quân non yếu .
+ Lê Thận nhận được lưỡi gươm thần ở dưới nước .
+ Lê Lợi nhận được chuôi gươm ở trên rừng => Lưỡi gươm tra khít vào chuôi
Thanh gươm báu mang tên "Thuận Thiên" (thuận theo ý trời) lại được nghĩa quân Lê Thận dâng cho chủ tướng Lê Lợi. Điều đó có ý nghĩa gì ?
Khẳng định tính chất chính nghĩa, ứng mệnh trời hợp lòng người của nghĩa quân.
Vai trò minh chủ của Lê lợi.
Khẳng định quyết tâm tự nguyện chiến đấu hy sinh vì sự nghiệp cứu nước, cứu dân của minh chủ Lê Lợi của lê Thận và của muôn dân Đại Việt.
Thứ 4 ngày 24 tháng 9 năm 2008

I. Đọc và chú thích văn bản
Đọc
2. Chú thích
Tiết 13 - Văn bản : Sự tích hồ gươm
(Truyền thuyết)
II. Hiểu văn bản
1. Sự tích Lê Lợi nhận Gươm thần
+ Hoàn cảnh : Giặc Minh đô hộ , nghĩa quân non yếu .
+ Lê Thận nhận được lưỡi gươm thần ở dưới nước .
+ Lê Lợi nhận được chuôi gươm ở trên rừng => Lưỡi gươm tra khít vào chuôi
Hai nửa chuôi gươm được chắp lại thành gươm báu. Chi tiết này giúp em hiểu được điều gì ?
- Thanh gươm thể hiện ý nguyện đoàn kết chống giặc ngoại xâm của nhân dân ta
Thể hiện tinh thần đồng lòng nhất trí đánh giặc của nhân dân

I. Đọc và chú thích văn bản
Đọc
2. Chú thích
Tiết 13 - Văn bản : Sự tích hồ gươm
(Truyền thuyết)
II. Hiểu văn bản
1. Sự tích Lê Lợi nhận Gươm thần
+ Hoàn cảnh : Giặc Minh đô hộ , nghĩa quân non yếu .
+ Lê Thận nhận được lưỡi gươm thần ở dưới nước .
+ Lê Lợi nhận được chuôi gươm ở trên rừng => Lưỡi gươm tra khít vào chuôi
Trong tay Lê Lợi thanh gươm báu có sức mạnh như thế nào ?
- Gươm thần cùng Lê lợi tung hoành khắp trận địa, mở đường cho nghĩa quân đánh không còn một tên giặc nào trên đất nước
Thể hiện tinh thần đồng lòng nhất trí đánh giặc của nhân dân
Theo em sức mạnh chiến thắng là sức mạnh của gươm thần hay của người ?
- Là sức mạnh của cả người và gươm (đây là sức mạnhm của tổ tiên, thần thánh, của vũ khí, của tướng tài và tinh thần đoàn kết nhất trí của dân tộc)

I. Đọc và chú thích văn bản
Đọc
2. Chú thích
Tiết 13 - Văn bản : Sự tích hồ gươm
(Truyền thuyết)
II. Hiểu văn bản
1. Sự tích Lê Lợi nhận Gươm thần
2. Sự tích Lê Lợi trả Gươm thần
Gươm thần được trao trả trong hoàn cảnh nào ? Điều đó có ý nghiã gì
Giặc tan đất nước thái bình, chủ tướng Lê Lợi lên ngôi vua và nhà Lê đã rời đô về Thăng Long
- Hoàn cảnh: đất nước thái bình, Long Quân sai rùa vàng đòi gươm.
Trong chuyện này rùa vàng xuất hiện đòi gươm. Em còn biết truyền thuyết nào xuất hiện rùa vàng. Em hiểu gì về yếu tố kì ảo trong truyện dân gian ?
Trền thuyết An Dương Vương thần Kim Quy giúp vua xây thành chế nỏ thần

I. Đọc và chú thích văn bản
Đọc
2. Chú thích
Tiết 13 - Văn bản : Sự tích hồ gươm
(Truyền thuyết)
II. Hiểu văn bản
1. Sự tích Lê Lợi nhận Gươm thần
2. Sự tích Lê Lợi trả Gươm thần
Chi tiết gươm thần chìm dưới đáy hồ mà vẫn le lói ánh sáng gợi cho em suy nghĩ gì ?
- Hoàn cảnh: đất nước thái bình, Long Quân sai rùa vàng đòi gươm.
ánh sáng khẳng định gươm thần còn đó, nếu kẻ thù nào xâm lược cũng có kết cục như giặc Minh => Lời răn đe đói với tất cả các kẻ thù.
Trong chuyện thanh gươm phát sáng mấy lần và trong hoàn cảnh đất nước như rthế nào ? Em có nhận xét gì về những lần phát sáng đó ?
Ba lần:
Lần 1: Rực sáng ở góc nhà.
Lần 2: ánh sáng trên ngọn cây đa.
Lần 3: Sáng le lói dưới mặt hồ.
=> Lần 1, 2: Hoàn cảnh đất nước có giặc ngoại xâm nghĩa quân còn non yếu.
Lần 3: đất nước thái bình.

I. Đọc và chú thích văn bản
Đọc
2. Chú thích
Tiết 13 - Văn bản : Sự tích hồ gươm
(Truyền thuyết)
II. Hiểu văn bản
1. Sự tích Lê Lợi nhận Gươm thần
2. Sự tích Lê Lợi trả Gươm thần
Hoàn cảnh: đất nước thái bình, Long Quân sai rùa vàng đòi gươm => Lê Lợi trả gươm.
Hồ Tả Vọng mang tên hồ Hoàn Kiếm
=> Quan điểm yêu chuộng hoà bình của dân tộc

Tiết 13 - Văn bản : Sự tích hồ gươm
(Truyền thuyết)
Bài tập trắc nghiệm:
Khoanh tròn vào chữ cái đứng đầu câu mà em cho là đúng ?
Truyện sự tích Hồ Gươm thể hiện ý nghĩa gì ?
Ca ngợi tính chất chính nghĩa, tính chất nhân dân.
Giải thích tên gọi Hồ Hoàn Kiếm.
Thể hiện khát vọng hoà bình của dân tộc.
Cả ba ý trên
2. Yếu tố nghệ thuất nào làm nên sức hấp dẫn của truyện ?
Chỉ có chi tiết kì ảo hoang đường
Chỉ có yếu tố hiện thực.
Các yếu tố kì ảo xe lẫn yếu tố hiện thực
Sử dụng nhiều biện pháp tu từ

Tiết 13 - Văn bản : Sự tích hồ gươm
(Truyền thuyết)
Các yếu tố lịch sử trong truyện:
Tên người thật: Lê Lợi, Lê Thận.
Tên địa danh: Lam Sơn, hồ Tả Vọng, hồ Gươm.
Thời kì lịch sử có thật: Khởi nghiã chống Minh thế kỷ XV
Ghi nhớ: Bằng những chi tiết tưởng tự ợng kì ảo, giàu ý nghĩa (như rùa vàng, gươm thần) truyện Sự tích hồ Gươm ca ngợi tính chất chính nghĩa tính chất nhân dân và chiến thắng vẻ vang của cuộc khởi nghã Lam Sơn chống giặc minh xâm lựợcdo Lê Lợi lãnh đạo ở đầu thế kỷ XV.Truyện cũng nhằm giải thích tên gọi hồ Hoàn Kiếm đồng thời thể hiện khát vọng hoà bình của dân tộc.

I. Đọc và chú thích văn bản
Đọc
2. Chú thích
Tiết 13 - Văn bản : Sự tích hồ gươm
(Truyền thuyết)
II. Hiểu văn bản
1. Sự tích Lê Lợi nhận Gươm thần
2. Sự tích Lê Lợi trả Gươm thần
- Hoàn cảnh: đất nước thái bình, Long Quân sai rùa vàng đòi gươm.
III Luyện tập
Câu hỏi thảo luận: Lê Lợi nhận được gươm ở Thanh Hoá nhưng lại trả ở hồ Gươm - Thăng Long. Nếu Lê lợi trả gươm ở Thanh Hoá thì truyền thuyết sẽ khác đi như thế nào ?
Việc nhận gươm ở Thanh Hoá nhưng lại trả gươm ở Thăng Long vì nhận gươm ở nơi phát tích mở đầu cuộc khởi nghĩa ở Lam Sơn Thanh Hoá còn trả gươm là nơi kết thúc của cuộc kháng chiến lại ở chính Đông Đô. Nếu để nơi nhận và trả gươm ở một chỗ thì không hợp lí và đơn điệu

I. Đọc và chú thích văn bản
Đọc
2. Chú thích
Tiết 13 - Văn bản : Sự tích hồ gươm
(Truyền thuyết)
II. Hiểu văn bản
1. Sự tích Lê Lợi nhận Gươm thần
2. Sự tích Lê Lợi trả Gươm thần
- Hoàn cảnh: đất nước thái bình, Long Quân sai rùa vàng đòi gươm.
III Luyện tập
Nhắc lại định nghĩa truyền thuyết và kể tên những truyền tuyết đã học
Truyền thuyết: loại truyền dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng tượng, kì ảo. Truyền thuyết thể hiện thái độ và cách đánh giá của nhân dân đối với các sự kiện và nhân vật được kể.
Các truyền thuyết đã học: Con Rồng cháu Tiên, Bánh chưng bánh giầy, Sơn Tinh Thuỷ Tinh, Thánh Gióng S ự tích hồ Gươm ...

I. Đọc và chú thích văn bản
Đọc
2. Chú thích
Tiết 13 - Văn bản : Sự tích hồ gươm
(Truyền thuyết)
II. Hiểu văn bản
1. Sự tích Lê Lợi nhận Gươm thần
2. Sự tích Lê Lợi trả Gươm thần
- Hoàn cảnh: đất nước thái bình, Long Quân sai rùa vàng đòi gươm.
III Luyện tập
IV Hướng dẫn về nhà
Học thuộc định nghiã truyền thuyết, phần ghi nhớ.
Làm các bài tập trong sách bài tập.
Chuẩn bị bài: Chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự.