Bài 4. Sự tích Hồ Gươm

Kiểm tra bài cũ
* Giải thích hiện tượng bão lũ xảy ra hàng năm ở vùng châu thổ Bắc Bộ
* Thể hiện ước mơ, khát vọng chiến thắng thiên tai của người Việt Cổ
* Ca ngợi công lao trị thuỷ của các vua Hùng
Nêu ý nghĩa truyện Sơn Tinh Thủy Tinh?
Tháp rùa- Hồ gươm
TRÂN TRỌNG CẢM ƠN
THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM
SỰ TÍCH HỒ GƯƠM
Sự Tích Hồ Gươm
"Sự tích Hồ Gươm" thuộc
Loại truyền thuyết địa danh
Truyền thuyết địa danh là loại truyền
thuyết giải thích nguồn gốc trực tiếp
những tên núi, sông, hồ., nguồn gốc
hình thành những vùng đất, địa bàn cư
dân nào đó, thiêng hóa những địa danh,
không gian được kể.
Hướng dẫn đọc thêm
I. Giới thiệu chung
Sự Tích Hồ Gươm
-"Sự tích Hồ Gươm" thuộc
Loại truyền thuyết địa danh
Hướng dẫn đọc thêm
Em biết gì về cuộc khởi nghĩa Lam Sơn và người anh hùng dân tộc Lê Lợi?
I. Giới thiệu chung
- Là một trong tác phẩm tiêu biểu nhất về hồ Hoàn Kiếm và Lê lợi.
Sự Tích Hồ Gươm
Hướng dẫn đọc thêm
I. Giới thiệu chung
II. Đọc- hiểu văn bản.
1. Đọc, tóm tắt:
* Đọc: Đọc chậm rãi, rõ ràng, thể hiện rõ sự kì lạ của các chi tiết: lưỡi gươm, chuôi gươm.rùa vàng hiện lên, lặn xuống nước.
Tóm tắt:
Nước ta thời giặc Minh đô hộ. Long Quân đã cho nghĩa quân Lam Sơn mượn gươm thần. Lê Thận đánh cá và kéo được lưỡi gươm quý. Lê Lợi bắt được chuôi gươm ở trong rừng. Lê Thận dâng gươm báu cho Lê Lợi. Lê Lợi dùng gươm thần đánh đuổi giặc Minh ra khỏi bờ cõi. Lê Lợi trao trả gươm báu cho Long Quân ta?i hụ` Ta? Vo?ng. Tu` do? nguo`i ta go?i hụ` Ta? Vo?ng la` hồ Hoàn Kiếm.
Hướng dẫn đọc thêm
I. Giới thiệu chung
II. Đọc- hiểu văn bản.
Sự Tích Hồ Gươm
2. Phân tích:
a. Long Quân cho nghĩa quân mượn gươm thần.
Vì sao Long Quân lại cho nghĩa
quân mượn gươm thần?
Giặc Minh đô hộ nước ta làm
nhiều điều bạo ngược, tàn ác.
Nghĩa quân Lam Sơn nổi dậy nhưng
buổi đầu thế lực còn yếu, nhiều lần thua.
Cuộc khởi nghĩa được sự ủng hộ nhiệt tình của
nhân dân, được tổ tiên, thần thiêng ủng hộ,
giúp đỡ.
1. Đọc, tóm tắt:
b. Lê Lợi nhận gươm thần.
* Cách Long Quân cho mượn Gươm:
Hướng dẫn đọc thêm
I. Giới thiệu chung
II. Đọc- hiểu văn bản.
1. Đọc, tóm tắt:
Sự Tích Hồ Gươm
2. Phân tích:
a. Long Quân cho nghĩa quân mượn gươm thần.
Lê Lợi nhận được gươm thần
như thế nào?
+ Lưỡi gươm: Lê Thận đánh cá, kéo lưới ba lần đều vướng vào lưỡi gươm, trên đó có hai chữ TT
+ Chuôi gươm: chủ tướng Lê Lợi trên đường chạy giặc thấy chuôi gươm phát sáng trên cây
+Lê Thận dâng gươm thần và nguyện cùng
mọi người theo Lê Lợi đến cùng, xả thân vì
đại nghĩa.
Hướng dẫn đọc thêm
I. Giới thiệu chung
II. Đọc- hiểu văn bản.
Sự Tích Hồ Gươm
b. Lê Lợi nhận gươm thần.
* Cách Long Quân cho mượn Gươm: mụ~i bụ? phõ?n o? mụ?t noi.
2. Phân tích:
a. Long Quân cho nghĩa quân mượn gươm thần.
* ý nghĩa cách Long Quân cho mượn gươm:
ý nghĩa cách Long Quân cho mượn gươm?
1. Đọc, tóm tắt:
thể hiện tinh thần đoàn kết của nhân dân ta.
c. Long Quân đòi lại gươm.
* Hoàn cảnh đất nước:
I. Giới thiệu chung
II. Đọc- hiểu văn bản.
Sự Tích Hồ Gươm
b. Lê Lợi nhận gươm thần.
2. Phân tích:
a. Long Quân cho nghĩa quân mượn gươm thần.
Hướng dẫn đọc thêm
- Giặc Minh bị đánh đuổi => Lê Lợi lên ngôi vua và dời đô về Thăng Long.
=> Đất nước có chủ quyền, có vua, cuộc sống thanh bình, nhân dân bắt tay vào xây dựng cuộc sống hoà bình, không cần vũ khí nữa.
* Cảnh đòi gươm và cảnh trao lại gươm
- Long Quân đòi lại gươm thần bằng cách nào? Hãy kể lại cảnh đó?
- Khi vua bơi thuyền dạo chơi trên hồ Tả Vọng; Long Quân sai rùa vàng hiện lên đòi lại gươm. Vua Lê rút gươm trao lại; Rùa há miệng đớp, lặn xuống nứơc, một tia sáng le lói dưới mặt hồ
1. Đọc, tóm tắt:
Hòa bình
Việc đòi gươm, trả gươm có ý nghĩa gì?
c. Long Quân đòi lại gươm.
* Hoàn cảnh đất nước:
I. Giới thiệu chung
II. Đọc- hiểu văn bản.
Sự Tích Hồ Gươm
b. Lê Lợi nhận gươm thần.
2. Phân tích:
a. Long Quân cho nghĩa quân mượn gươm thần.
Hướng dẫn đọc thêm
* Cảnh đòi gươm và cảnh trao lại gươm
=> Huyền thoại cách giải thích tên gọi khác của hồ Tả Vọng -> Hồ Hoàn Kiếm (Hồ Gươm), hồ Lục Thủy
Em biết gì về hình ảnh thần Kim Quy ( Rùa Vàng)?
Thần Kim Quy trong truyền thuyết Việt Nam tượng trưng cho tổ tiên, khí thiêng sông núi, tư tưởng, tình cảm và trí tuệ của nhân dân. Trong truyền thuyết "Mị Châu, Trọng Thủy",hình ảnh thần Kim Quy giúp vua xây thành, chế nỏ thần và chỉ cho vua thấy "giặc ở sau lưng".
-Việc Long Quân cho Rùa Vàng đòi lại gươm và vua Lê trả gươm là chi tiết thần kì, rất đặc trưng của truyền thuyết.
Rùa nổi ở Hồ Gươm
c. Long Quân đòi lại gươm.
I. Giới thiệu chung
II. Đọc- hiểu văn bản.
Sự Tích Hồ Gươm
b. Lê Lợi nhận gươm thần.
2. Phân tích:
a. Long Quân cho nghĩa quân mượn gươm thần.
Hướng dẫn đọc thêm
d. Những ý nghĩa của truyện
- Ngợi ca tính chất toàn dân và chính nghĩa của khởi nghĩa Lam Sơn.
- Đề cao và suy tôn Lê Lợi và nhà Lê trong công cuộc kháng Minh.
- Giải thích nguồn gốc tên gọi Hồ Hoàn Kiếm ( trả gươm)
Ghi nhớ: SGK
III. Luyện tập.
Bài tập 1: Hãy cho biết truyện truyền thuyết Sự tích Hồ Gươm có những ý nghĩa nào?
- Ca ngợi tính chính nghĩa của của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi lãnh đạo chống quân Minh.
- Giải thích tên gọi Hồ Hoàn Kiếm, qua đó thể hiện khát vọng hòa bình của dân tộc ta.
- Ca ngợi một thắng cảnh của Thăng Long và trách nhiệm giữ gìn, bảo tồn làm cho Hồ Gươm mãi xanh.
Bài tập 2: Vì sao tác giả dân gian không để Lê Lợi được trực tiếp nhận cả chuôi gươm và lưỡi gươm cùng một lúc?
=> Truyện sẽ không thể hiện được tính toàn dân, trên dưới một lòng của nhân dân ta trong cuộc kháng chiến. Đây là thanh gươm thống nhất, hội tụ tư tưởng, tình cảm, sức mạnh của toàn dân trên mọi miền đất nước
=> Long Quân muốn thử chí khí và tài trí của Lê Lợi:
Trời thử lòng trao cho mệnh lớn/ Ta gắng trí khắc phục gian nan/ Nhân dân bốn cõi một nhà/ Dựng cần trúc ngọn cờ phấp phới. ( Nguyễn Trãi)
Bài tập 3: Hình ảnh Rùa Vàng còn xuất hiện trong truyền thuyết nào của nước ta?
Thần Kim Qui thường xuất hiện lúc nhân dân ta gặp khó khăn để khơi đường, chỉ lối. Thần tượng trưng cho tổ tiên, khí thiêng sông núi, tư tưởng, tình cảm và trí tuệ của nhân dân. Hình tượng Rùa Vàng là hình tượng có nguồn gốc từ văn hoá phương Nam, văn hoá lúa nước, là một trong tứ linh "Long, Li, Qui, Phượng" -> TT "Châu, Trọng Thủy".
* Đọc thêm: Đoạn trích "ấn kiếm Tây Sơn" để hiểu thêm một cách giải thích "Sự tích Hồ Gươm.
* Đọc kĩ truyện, nhỡ các sự việc chính, tập kể lại truyện bằng lời văn của em.
* Ôn tập khái niệm truyện truyền thuyết và thống kê các truyền thuyết đã học.
* Chuẩn bị bài Thạch Sanh
Hướng dẫn học bài.
TRÂN TRỌNG CẢM ƠN
THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM
chúc các em học tốt