Bài 4. Sự tích Hồ Gươm

SỰ TÍCH HỒ GƯƠM
Sự Tích Hồ Gươm
I. Tìm hiểu chung
1. “Sự tích Hồ Gươm” thuộc loại truyền thuyết địa danh
Truyền thuyết địa danh là loại truyền thuyết giải thích
nguồn gốc trực tiếp những tên núi, sông, hồ…, nguồn gốc
hình thành những vùng đất, địa bàn cư dân nào đó,
thiêng hóa những địa danh, không gian được kể.
Hồ Gươm xưa (thế kỉ XIX)
2. “Sự tích Hồ Gươm” thuộc chuỗi truyền thuyết về người
anh hùng Lê Lợi
Em biết gì về người anh hùng dân tộc Lê Lợi và cuộc khởi nghĩa Lam Sơn?
Lê Thái Tổ (6 tháng 8, 1385 – 5 tháng 10, 1433), tên thật là Lê Lợi, là vị hoàng đế đầu tiên của nhà Hậu Lê – triều đại lâu dài nhất trong lịch sử Việt Nam. Ông trị vì từ năm 1428 đến khi qua đời, và sử dụng niên hiệu Thuận Thiên.
Lê Lợi xuất thân trong một gia đình quân trưởng ở Thanh Hóa, trưởng thành trong thời kỳ nhà Minh đô hộ nước ta.
Năm 1418, Lê Lợi tổ chức cuộc khởi nghĩa Lam Sơn chống lại quân đội chiếm đóng. Dưới sự lãnh đạo của ông, quân Lam Sơn sau 10 năm chiến đấu gian khổ đã đánh bại quân Minh và giành lại độc lập cho người Việt.
Mùa xuân năm 1428, Lê Lợi lên ngôi hoàng đế, sáng lập nhà Lê sơ và khôi phục quốc hiệu Đại Việt. 
Cuộc khởi nghĩa lam Sơn chống quân Minh
là cuộc khởi nghĩa lớn đầu thế kỉ XV. Cuộc
khởi nghĩa kéo dài trong mười năm “ nếm
mật nằm gai”, bắt đầu từ lúc Lê Lợi dấy binh
ở Lam Sơn, Thanh Hóa, kết thúc bằng sự kiện
nghĩa quân Lam Sơn đại thắng quân Minh
Lê Lợi lên ngôi vua, dời đô về Thăng Long
( Hà Nội)
II. Đọc hiểu văn bản “Sự tích Hồ Gươm”
Theo em, truyện được chia làm mấy phần?
1. Long Quân cho Lê Lợi và nghĩa quân mượn gươm thần
Vì sao Long Quân lại cho nghĩa
quân mượn gươm thần?
Giặc Minh đô hộ nước ta làm
nhiều điều bạo ngược, tàn ác.
Nghĩa quân Lam Sơn nổi dậy nhưng
buổi đầu thế lực còn yếu, nhiều lần bị thua.
Đức Long Quân đã quyết định cho
nghĩa quân mượn gươm thần để giết giặc
Lê Lợi nhận được gươm thần
như thế nào?
Chàng đánh cá Lê Thận bắt được lưỡi gươm dưới nước
Lê Thận gia nhập nghĩa quân Lam Sơn
Lê Thận dâng gươm thần và nguyện cùng mọi người
theo Lê Lợi đến cùng, xả thân vì đại nghĩa.
Lê Lợi nhận được chuôi gươm nạm ngọc ở trên rừng
Ý nghĩa cách Long Quân cho mượn gươm?
2. Long Quân đòi gươm thần
Hoàn cảnh đòi gươm
Thảo
luận
2. Long Quân đòi gươm thần
Việc Long Quân cho Rùa Vàng đòi lại gươm và vua Lê trả gươm là chi tiết thần kì, rất đặc trưng của truyền thuyết.
Hồ Tả Vọng còn có tên hồ Gươm, hồ Hoàn Kiếm. Ngoài ra hồ còn có tên dân gian là hồ Lục Thủy do nước trong hồ rất trong xanh.
Thần Kim Quy trong truyền thuyết Việt Nam tượng trưng cho tổ tiên, khí thiêng sông núi, tư tưởng, tình cảm và trí tuệ của nhân dân. Trong truyền thuyết “Mị Châu, Trọng Thủy”, hình ảnh thần Kim Quy giúp vua xây thành, chế nỏ thần và chỉ cho vua thấy “giặc ở sau lưng”.

3. Những ý nghĩa của truyện
Tên hồ và ánh sáng le lói
Của thanh gươm dưới
Mặt hồ xanh kết tụ,
Tỏa sáng cả ba
ý nghĩa trên.