Bài 4. Sản xuất giống cây trồng (tiếp theo)

Bài 3 + 4: Sản xuất giống cây trồng
Bài 3: Sản xuất giống cây trồng
I - MỤC ĐÍCH CỦA CÔNG TÁC SẢN XUẤT GIỐNG CÂY TRỒNG
II - HỆ THỐNG SẢN XUẤT GIỐNG CÂY TRỒNG
III - QUY TRÌNH SẢN XUẤT GIỐNG CÂY TRỒNG
I - MỤC ĐÍCH CỦA CÔNG TÁC SẢN XUẤT GIỐNG CÂY TRỒNG
Duy trì, củng cố độ thuần chủng, sức sống và tính trạng vốn có của giống.
Tạo ra số lượng giống cần thiết để cung cấp cho sản xuất đại trà.
Đưa giống tốt phổ biến nhanh vào sản xuất.
II - HỆ THỐNG SẢN XUẤT GIỐNG CÂY TRỒNG
Bắt đầu từ khi nhận giống do các cơ sở chọn tạo giống nhà nước cung cấp đến khi nhận được số lượng lớn hạt giống phục vụ cho sản xuất đại trà.
II - HỆ THỐNG SẢN XUẤT GIỐNG CÂY TRỒNG
Hệ thống sản xuất hạt giống gồm 3 giai đoạn:
- Giai đoạn 1: Sản xuất hạt giống siêu nguyên chủng.
+ Hạt giống siêu nguyên chủng là hạt giống có chất lượng và độ thuần khiết rất cao.
+ Nhiệm vụ: duy trì, phục tráng và sản xuất. Do các xí nghiệp, các trung tâm sản xuất giống chuyên trách.
II - HỆ THỐNG SẢN XUẤT GIỐNG CÂY TRỒNG
Hệ thống sản xuất hạt giống gồm 3 giai đoạn:
- Giai đoạn 2: Sản xuất hạt giống nguyên chủng từ siêu nguyên chủng.
+ Hạt giống nguyên chủng là hạt giống chất lượng cao được nhân ra từ hạt giống siêu nguyên chủng.
+ Giai đoạn này được tiến hành ở các công ti hoặc các trung tâm giống cây trồng.
II - HỆ THỐNG SẢN XUẤT GIỐNG CÂY TRỒNG
Hệ thống sản xuất hạt giống gồm 3 giai đoạn:
- Giai đoạn 3: Sản xuất hạt giống xác nhận.
+ Hạt giống xác nhận là hạt giống nguyên chủng để cung cấp cho sản xuất đại trà.
+ Giai đoạn này được tiến hành ở các cơ sở nhân giống liên kết giữa các công ti, trung tâm và cơ sở sản xuất.
III - QUY TRÌNH SẢN XUẤT GIỐNG CÂY TRỒNG
1. Sản xuất giống cây trồng nông nghiệp
2. Sản xuất giống cây rừng
1. Sản xuất giống cây trồng nông nghiệp
a) Sản xuất giống ở cây trồng tự thụ phấn
b) Sản xuất giống ở cây trồng thụ phấn chéo
c) Sản xuất giống ở cây trồng nhân giống vô tính
a) Sản xuất giống ở cây trồng tự thụ phấn
* Sản xuất theo sơ đồ duy trì
* Sản xuất giống theo sơ đồ phục tráng
* Sản xuất theo sơ đồ duy trì
Đối với giống cây trồng do tác giả cung cấp giống hoặc có hạt giống siêu nguyên chủng.
SNC
NC
* Sản xuất theo sơ đồ duy trì
Quy trình:
- Năm thứ nhất: Gieo hạt tác giả, chọn cây ưu tú.
- Năm thứ hai: Hạt của cây ưu tú gieo thành từng dòng. Chọn các dòng đúng giống, thu hoạch hỗn hợp hạt.
- Năm thứ ba: Nhân giống nguyên chủng từ giống siêu nguyên chủng.
- Năm thứ tư: Sản xuất hạt giống xác nhận từ giống nguyên chủng.
* Sản xuất giống theo sơ đồ phục tráng
Đối với các giống nhập nội, các giống bị thoái hoá.
Nhân giống sơ bộ
Thí nghiệm so sánh
SNC
SNC
NC
XN
* Sản xuất giống theo sơ đồ phục tráng
Quy trình:
- Năm thứ nhất: Gieo hạt của vật liệu khởi đầu, chọn cây ưu tú.
- Năm thứ hai: Đánh giá dòng lần 1. Gieo hạt cây ưu tú thành dòng, chọ hạt của 4 - 5 dòng tốt nhất để gieo ở năm thứ ba.
- Năm thứ ba: Đánh giá dòng lần hai. Hat của dòng tốt nhất chia làm hai để nhân sơ bộ va so sánh giống. Hạt thu được là hạt siêu nguyên chủng đã phục tráng.
- Năm thứ tư: Nhận hạt giống nguyên chủng từ hạt siêu nguyên chủng.
- Năm thứ năm: Sản xuất hạt giống xác nhận từ hạt giống nguyên chủng.
b) Sản xuất giống ở cây trồng thụ phấn chéo
b) Sản xuất giống ở cây trồng thụ phấn chéo
Vụ thứ nhất: Lựa chọn ruộng sản xuất giống ở khu cách li và thành 500 ô. Gieo hạt của ít nhất 3000 cây của giống siêu nguyên chủng vào các ô. Mỗi ô chọn một cây đúng giống, thu lấy hạt và gieo thành một hàng ở vụ tiếp theo trong khu cách li.
Vụ thứ hai: Đánh giá thế hệ chọn - Loại bỏ tất cả các hàng không đạt yêu cầu và những cây xấu trên hàng cây đạt yêu cầu trước khi tung phấn. Thu hạt của cây còn lại, trộn lẫn với nhau, ta có lô hạt siêu nguyên chủng.
Vụ thứ ba: Nhân hạt giống siêu nguyên chủng ở khu cách li. Loại bỏ các cây không đạt yêu cầu trước khi tung phấn. Thu hạt của các cây còn lại, ta được lô hạt nguyên chủng.
Vụ thứ tư: Nhân hạt giống nguyên chủng ở khu cách li. Loại bỏ cây xấu trước khi tung phấn. Hạt của các cây còn lại là hạt xác nhận.
c) Sản xuất giống ở cây trồng nhân giống vô tính
Chọn lọc duy trì thế hệ vô tính đạt tiêu chuẩn cấp siêu nguyên chủng (chọn lọc hệ củ ở cây lấy củ; hệ vô tính ưu tú ở cây nhân hom, thân ngầm; chọn cây mẹ ưu tú ở cây ghép và cành giâm).
Tổ chức sản xuất củ giống hoặc vật liệu giống cấp nguyên chủng từ giống siêu nguyên chủng từ giống siêu nguyên chủng.
Sản xuất củ giống hoặc vật liệu giống đạt tiêu chuẩn thương phẩm từ giống nguyên chủng.
2. Sản xuất giống cây rừng
* Khó khăn
* Quy trình sản xuất
* Khó khăn
Cây rừng có đời sống dài ngày.
Sinh trưởng phát triển chậm (10 - 15 năm).
* Quy trình sản xuất
Chọn những cây trội, khảo nghiệm và chọn lấy các cây đạt tiêu chuẩn để xây dựng rừng giống hoặc vườn giống.
Lấy hạt giống từ rừng giống hoặc vườn giống sản xuất cây con để cung cấp cho sản xuất.