Bài 4. Phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li

Bài 4. PHẢN ỨNG TRAO ĐỔI ION TRONG DUNG DỊCH CÁC CHẤT ĐIỆN LI
I. Điều kiện xảy ra phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li.
1. Phản ứng tạo thành chất kết tủa.
Thí nghiệm : trộn 2 dung dịch Na2SO4 và BaCl2.
Phản ứng:
Na2SO4 + BaCl2 → BaSO4  + 2NaCl
Phương trình ion rút gọn:
Ba2+ + SO42- → BaSO4 
 Phản ứng có sự kết hợp giữa các ion tạo thành một sản phẩm kết tủa.
2.Phản ứng tạo thành chất điện li yếu
a. Phản ứng tạo thành nước
Thí nghiệm:
HCl + NaOH → NaCl + H2O
HCl → H+ + Cl-
NaOH → Na+ + OH-
Phương trình ion rút gọn:
H+ + OH-  H2O
 Phản ứng xảy ra do có sự kết hợp của 2 ion H+ và OH- tạo thành chất điện li yếu.
HCl+CH3COONa→ NaCl+CH3COOH
HCl → H+ + Cl-
CH3COONa → CH3COO- + Na+
H+ + CH3COO-  CH3COOH
 Phản ứng có sự kết hợp của 2 ion H+ và CH3COO- tạo thành CH3COOH là chất điện li yếu.
b. Phản ứng tạo thành axit yếu
HCl+CH3COONa→ NaCl+CH3COOH
HCl → H+ + Cl-
CH3COONa → CH3COO- + Na+
H+ + CH3COO-  CH3COOH
 Phản ứng có sự kết hợp của 2 ion H+ và CH3COO- tạo thành CH3COOH là chất điện li yếu.
3. Phản ứng tạo thành chất khí
Thí nghiệm:
2HCl+ Na2CO3→ 2NaCl +H2O+ CO2
Phương trình ion rút gọn
2H+ + CO32- → H2O + CO2 
 Phản ứng có sự kết hợp của 2 ion H+ và ion CO32-, tạo thành sản phẩm khí là CO2
II. Kết luận.
1. Phản ứng xảy ra trong dung dịch các chất điện li là phản ứng giữa các ion.
2. Phản ứng trao đổi trong dung dịch các chất điện li chỉ xảy ra khi các ion kết hợp được với nhau tạo thành một trong các chất sau :
- chất kết tủa.
- chất điện li yếu.
- chất khí.