Bài 4. Chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự

MÔN
TẬP LÀM VĂN 6


Kiểm tra bài cũ
Trình bày đặc điểm của sự việc và nhân vật trong văn tự sự.
Tuệ Tĩnh là danh y lỗi lạc đời Trần. Ông chẳng những là người mở mang ngành Y dược dân tộc, mà còn là người hết lòng thương yêu, cứu giúp người bệnh.
Một hôm, có nhà quý tộc trong vùng cho con đến mời Tuệ Tĩnh vào tư dinh để xem bệnh đau lưng cho mình. Ông sắp đi thì bất ngờ có hai vợ chồng người nông dân khiêng đứa con bị ngã gãy đùi đến, mếu máo xin ông chạy chữa. Tuệ Tĩnh liền xem mạch cho cậu bé, rồi bảo anh con nhà quý tộc:
- Anh về thưa với cụ rằng ta sẵn sàng đi, nhưng bây giờ thì phải chữa cho cậu bé này trước, vì chú nguy hơn.
Anh con nhà quý tộc sửng sốt:
- Xin ngài đến đằng dinh tôi trước. Bọn gia nô đã đem võng đợi sẵn cả rồi.
- Không! - Tuệ Tĩnh dứt khoát trả lời - Ta phải chữa gấp cho chú bé này, để chậm tất có hại.
Tuệ Tĩnh bắt tay ngay vào việc chữa trị, không chú ý gì đến tháI độ hậm hực của anh con nhà quý tộc. Qua gần trọn buổi, chú bé nhà nông đã đu?c bó nẹp nằm yên trên giường bệnh. Tuệ Tĩnh yên tâm thở phào nhẹ nhõm. Vợ chồng người nông dân lạy tạ:
- A Di Đà Phật! Không có ngài thì tính mạng con tôi nguy rồi, chúng tôi biết lấy gì đền đáp cho xứng?
Tuệ Tĩnh trả lời:
- Con người ta cứu giúp nhau lúc hoạn nạn, sao ông bà lại nói chuyện ơn huệ. Ông bà cứ yên tâm, sau hơn một tuần trăng chú bé sẽ đi lại được!
Trời đã sập tối, chợt nhớ tới nhà quý tộc, ông vội vã ra đi không kịp nghỉ ngơi.
Tiết 14: Chủ đề và dàn bài c?a bài văn tự sự
I/ Tìm hiểu chủ đề và dàn bài
của bài văn tự sự
1.Tỡm hi?u ch? d?
Em hãy kể tên các nhân vật có trong truyện? Nhân vật chính là ai?
Các nhân vật: Tuệ Tĩnh , nhà
quý tộc, anh con nhà quý tộc, hai
vợ chồng người nông dân, chú bé
bị gãy chân, gia nô.
Trong truyện, Tuệ Tĩnh đã
gặp phải tình huống khó xử nào?

Có hai bệnh nhân cùng cần đến
sự giúp đỡ của Tuệ Tĩnh: bệnh
nhân nhẹ, giàu có, có quyền lực;
bệnh nhân nặng, nghèo khó.
Tuệ Tĩnh
VD:(sgk/44)
Tiết 14: Chủ đề và dàn bài trong bài văn tự sự
I/ Tìm hiểu chủ đề và dàn bài của
bài văn tự sự
1.Tỡm hi?u ch? d?
VD:(sgk/44)
Phẩm chất của Tuệ Tĩnh: hết
lòng thương yêu, cứu giúp người
bệnh.
Chủ đề: Ca ngợi lòng thương
người của Tuệ Tĩnh.
Chủ đề là vấn đề chủ yếu mà
người viết đặt ra trong văn bản.
Đứng trước tình thế khó xử đó,
Tuệ Tĩnh đã giải quyết như thế
nào? Cách giải quyết đó thể hiện
phẩm chất gì của ông?
Với phẩm chất đó của lương y
Tuệ Tĩnh, người viết bộc lộ thái độ
gì của mình? Vậy nội dung chính
của văn bản là gì?
Em hiểu thế nào là chủ đề?
Em hãy tìm các câu văn thể hiện
chủ đề của văn bản trên? Chủ đề
của văn bản tự sự thể hiện ở đâu?
Tiết 14: Chủ đề và dàn bài trong bài văn tự sự
I/ Tìm hiểu chủ đề và dàn bài của
bài văn tự sự
1Tỡm hi?u ch? d?
Vd:sgk/44
Phẩm chất của Tuệ Tĩnh: hết
lòng thương yêu, cứu giúp người
bệnh.
Chủ đề: Ca ngợi lòng thương
người của Tuệ Tĩnh.
Chủ đề là vấn đề chủ yếu mà
người viết đặt ra trong văn bản.
Chủ đề thể hiện ở:
+ Lời phát biểu của nhân vật.
+ Việc làm của nhân vật.
+L?i miờu t? tõm tr?ng nhõn v?t.
+ Nhan đề của văn bản.
Em hãy chọn nhan đề thích hợp
với chủ đề của văn bản trên và nêu
lí do?
Nhan đề phù hợp với chủ đề của
văn bản:
+ Tấm lòng thương người của
thầy Tuệ Tĩnh.(nhấn mạnh khía
cạnh tình cảm của thầy Tuệ Tĩnh.)
+ Y đức của Tuệ Tĩnh( đề cao
đạo đức nghề y)
Em hãy đặt tên khác cho văn
bản trên?
Vậy, chủ đề của văn bản còn thể
hiện ở đâu?
Tieát 14: CHỦ ĐỀ VÀ DÀN BÀI CỦA BÀI VĂN TỰ SỰ
I/ TÌM HIỂU CHỦ ĐỀ VÀ DÀN BÀI CỦA BÀI VĂN TỰ SỰ
Chủ đề: Ca ngợi lòng thương người của Tuệ Tĩnh.
- Câu chủ đề: […] người hết lòng yêu thương, cứu giúp người bệnh.
Lời phát biểu: Con người ta cứu giúp nhau lúc hoạn nạn…
Lời miêu tả việc làm: -Ta phải chữa cho chú bé này trước vì chú nguy hơn.
-Ta phải chữa cho chú bé này, để chậm tất có hại.
-Trời sập tối, ông vội vã ra đi không kịp nghỉ ngơi.
Lời văn miêu tả tâm trạng Tuệ Tĩnh yên tâm thở phào nhẹ nhõm.
Nhan đề của văn bản
Nhan đề của
văn băn
BẢN ĐỒ TƯ DUY

Tieát 14: CHỦ ĐỀ VÀ DÀN BÀI CỦA BÀI VĂN TỰ SỰ
I/ TÌM HIỂU CHỦ ĐỀ VÀ DÀN BÀI CỦA BÀI VĂN TỰ SỰ
1/Tìm hiểu chủ đề
2/ Dàn bài của bài văn tự sự
Các phần Mở bài, Thân bài, Kết bài trên đây thực hiện những yêu cầu gì của bài văn tự sự.

I/ TÌM HIỂU CHỦ ĐỀ VÀ DÀN BÀI CỦA BÀI VĂN TỰ SỰ
1/Tìm hiểu chủ đề
2/ Dàn bài của bài văn tự sự
Mở bài: Giới thiệu chung về nhân vật và sự việc:
- Nhân vật: Tuệ Tĩnh
- Sự việc: hết lòng yêu thương cứu giúp người bệnh.
Thân bài: Kể diễn biến sự việc:
-Sự việc 1: Từ chối chữa bệnh cho con nhà giàu trước vì bệnh anh ta nhẹ.
-Sự việc 2: Chữa ngay cho con trai người nông dân vì bệnh của chú bé nguy hiểm hơn.
C. Kết bài: Kể kết cục sự việc :
tiếp tục đi chữa bệnh cho con nhà giàu
Tieát 14: CHỦ ĐỀ VÀ DÀN BÀI CỦA BÀI VĂN TỰ SỰ

Tieát 14: CHỦ ĐỀ VÀ DÀN BÀI CỦA BÀI VĂN TỰ SỰ
I/ TÌM HIỂU CHỦ ĐỀ VÀ DÀN BÀI CỦA BÀI VĂN TỰ SỰ
1/Tìm hiểu chủ đề
2/ Dàn bài của bài văn tự sự
Mở bài: Giới thiệu chung về nhân vật và sự việc
Thân bài: Kể diễn biến sự việc
Kết bài: Kể kết cục sự việc
II/ LUYỆN TẬP
*Ghi nhớ (sgk/45)
Tiết 14: Chủ đề và dàn bài c?a bài văn tự sự
I/ Tìm hiểu chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự
II/ Luyện tập
Bài 1
a.Chủ đề:
Biểu duơng đức tính thật thà, trung thực.
Chế giễu thói tham lam
Sự việc thể hiện chủ đề: Xin bệ hạ hãy thưởng cho thần năm mươi roi..hai mươi
nhăm roi."
b.Dàn bài: Mở bài: Từ đầu.nhà vua.
Thân bài: Tiếp . hai mươi nhăm roi
Kết bài: Còn lại.
c. So sánh với truyện Tuệ Tĩnh:
- Giống: Bố cục 3 phần
- Khác: Mở bài: truyện Tuệ Tĩnh nói rõ ngay chủ đề, truyện Phần thưởng chi nêu tình huống.
Kết bài: truyện Tuệ Tĩnh kể sự việc tiếp diễn( gợi mở) truyện Phần thưởng kể sự việc kết thúc( bất ngờ).
d. Sự việc trong phần thân bài thú vị ở lời cầu xin của người nông dân.
Tiết 14: Chủ đề và dàn bài c?a bài văn tự sự
I/ Tìm hiểu chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự
II/ Luyện tập
Bài 1
Bài 2: So sánh cách mở và kết trong hai truyện Son Tinh, Thu? Tinh và Sự tích Hồ Gươm

Tieát 19: CHỦ ĐỀ VÀ DÀN BÀI CỦA BÀI VĂN TỰ SỰ
I/ TÌM HIỂU CHỦ ĐỀ VÀ DÀN BÀI CỦA BÀI VĂN TỰ SỰ
II/ LUYỆN TẬP
Cho đề văn: Hãy kể về một người bạn mà em mới quen.
* Yêu cầu:(5 phút)
NHÓM 1: Viết phần mở bài theo cách giới thiệu nhân vật và sự việc.
NHÓM 2: Viết phần mở bài bằng cách nêu tình huống.

Tieát 14: CHỦ ĐỀ VÀ DÀN BÀI CỦA BÀI VĂN TỰ SỰ
I/ TÌM HIỂU CHỦ ĐỀ VÀ DÀN BÀI CỦA BÀI VĂN TỰ SỰ
II/ LUYỆN TẬP
Cho đề văn: Hãy kể về một người bạn mà em mới quen.
Mở bài bằng cách nêu tình huống
Sáng nay, lớp học tôi đón nhận thêm một thành viên mới. Suốt cả buổi ra chơi, cả lớp cứ xì xào bàn tán về chất giọng “ Bắc kì” khi bạn ấy cất giọng xin cô vào lớp: “Thưa cô em có giấy vào lớp, xin cô nhận em”.
Hướng dẫn về nhà:
Bài cũ:
Nắm được bài văn tự sự có chủ đề thống nhất và bố cục rõ ràng.
Bài mới:
Soạn bài: +Xác định chủ đề và dàn ý của một truyện dân gian đã học để tiết sau ta luyện tập tiếp bài chủ đề tự sự.
+Đọc truyện “Sự Tích Hồ Gươm”
-Tìm chủ đề truyện.
-Xác định bố cục truyện và ý chính của truyện.