Bài 4. Các quốc gia cổ đại phương Tây - Hi Lạp và Rô-ma

KIỂM TRA BÀI CŨ
Hiểu biết của em về các quốc gia cổ đại phương Đông?
Bài 4:
Các quốc gia cổ đại phương Tây
- Hi Lạp và Rôma

1. Thiên nhiên và đời sống của con người
2. Thị quốc Địa Trung Hải
3. Văn hóa cổ đại Hi Lạp và Rôma.
1. Thiên nhiên và đời sống con người.
? ĐKTN của HL và RM.
- HL và RM nằm ở ven biển ĐTH,gồm bán đảo và nhiều đảo nhỏ,phần lớn lãnh thổ là núi và cao nguyên.
Có nhiều hải cảng tốt,giao thông trên biển dễ dàng,nghề cá và nghề hàng hải sớm phát triển.
Đất gieo trồng ít,khô cứng chỉ thích hợp trồng các loại cây lưu niên( Nho, táo, cam, Ô liu… )
=> thiếu lương thực phải nhập khẩu
a. Điều kiện tự nhiên.
+ Thuận lợi:
+ Khó khăn:
? Những thuận lợi và khó khăn?
Lược đồ Hi Lạp và Rô Ma.
RÔ-MA
HY LẠP
Rôma
RÔ MA CỔ ĐẠI
Rôma
RÔ MA CỔ ĐẠI
Rôma
Các ta gơ
Xiri
RÔ MA CỔ ĐẠI
Rôma
Các ta gơ
Xiri
R Ô M A
RÔ MA CỔ ĐẠI
ĐẾ CHẾ LA MÃ
"Du?ng n�o cung v? La M�"

- Nông nghiệp: Thiên niên kỉ I TCN đồ sắt ra đời.
? Đồ sắt ra đời có ý nghĩa như thế nào.
Ý nghĩa: Diện tích trồng trọt tăng (nho, ôlưu, táo, cam, chanh…),sản xuất thủ công, kinh tế hàng hóa và tiền tệ phát triển.
b. Cuộc sống ban đầu.
? Ngành kinh tế chính của Hi Lạp và Rô Ma.
- Thủ công nghiệp: phát đạt. Nhiều xưởng thủ công quy mô lớn, chuyên môn hoá ngành nghề, nhiều thợ tài hoa…luyện kim, đồ gốm, đồ gỗ, nấu rượu, dầu ôlưu…..)
? Nêu biểu hiện của sự phát triển thủ công nghiệp
và thương nghiệp.
Trên cơ sở đó nhà nước ra đời.
- Thương nghiệp: mở rộng, buôn bán khắp ĐTH,
có sử dụng những đồng tiền riêng thuộc loại cổ nhất thế giới, nô lệ là hàng hoá quan trọng nhất
=> Hi Lạp và Rôma sớm trở thành quốc gia giàu mạnh với đặc trưng kinh tế là công thương nghiệp và hàng hải
? Ngành nông nghiệp ở Hi Lạp và Rô Ma?
2. Thị quốc Địa Trung Hải.
Hoạt động nhóm
b. Tổ chức của thị quốc:

c. Cư dân chủ yếu:
+ Công dân : Dân địa phương.
+ Kiều dân : Dân nơi khác đến ngụ cư.
+ Nô lệ : Là tài sản riêng của chủ nô.
a. Nguyên nhân ra đời:

Là một nước ,trong đó thành thị là chủ yếu. Trong thành thị có lâu đài,phố xá,sân vận động, nhà hát và bến cảng...
+ Điều kiện tự nhiên: Địa hình bị chia cắt, ít có điều kiện tập trung dân cư
+ Kinh tế: Chủ yếu sản xuất thủ công và buôn bán nên cư dân không cần tập trung đông đúc một nơi
+ Không chấp nhận vua,mọi công dân được đi bầu
cử lập ra cơ quan nhà nước quyết định mọi chính
sách,công việc của đất nước.
D/C:
- Hội đồng 500 ở ATen.
- Đại hội nhân dân ở các nơi khác.
+ Miễn thuế, trợ cấp cho công dân nghèo,quyết định
buôn bán với nước nào,mặt hàng gì…
? Ở HL và RM có phải ai cũng có quyền công dân hay
không? Vậy bản chất của nền dân chủ ở đây là gì?
- Tính chất: dân chủ
? Thể chế dân chủ cổ đại được biểu hiện ở điểm nào?
d. Thể chế nhà nước:
- Bản chất: Đó là nền dân chủ của giai cấp chủ nô,
dựa trên sự bóc lột tàn bạo của chủ nô
đối với nô lệ.
- Chủ nô sống rất sung sướng.
- Nô lệ làm việc cực nhọc. Thân phận và lao động của họ đều thuộc về chủ nô.
Nhận xét về thân phận của nô lệ ?
? Vai trò của nô lệ , hậu quả của việc đối xử tàn bạo
đối với nô lệ.
Hậu quả :
+ Nô lệ bỏ trốn,trễ nải trong lao động, phá hoại sản phẩm
+ Nô lệ khởi nghĩa. Lớn nhất là khởi nghĩa Xpáctacut (73 TCN)
=> Xã hội Rôma khủng hoảng, suy yếu. Năm 476 bị bộ tộc Giéc-manh xâm lược, tiêu diệt
=> Thời cổ đại, chế độ chiếm nô kết thúc
TƯ LIỆU THAM KHẢO
Bài ca Xpác-tác
Mi-khai-xvét-lốp

Hãy cầm vũ khí!
Lên ngựa, tuốt gươm!
Không hầu hạ nữa
Các ngài cao sang!
Dù cho lửa đỏ
Thiêu cháy thân mình!
Chúng ta chẳng sợ
Đốt cháy thành Rôm!
Qua đêm tối, qua đói lạnh, qua thời gian
Dẫn chúng ta đi, dũng cảm lên, Xpác-tác!
Ta những con người
Tự do say đắm.
Dưới ánh mặt trời
Mọi người bình đẳng.
Trống nổi lên rồi,
Hy sinh chẳng ngại.
Lũ quý tộc Rôm,
Ta quyết dánh bại.
Qua đêm tối, qua đói lạnh, qua thời gian
Dẫn chúng ta đi, dũng cảm lên, Xpác-tác!
...
Ta chịu đã lâu
Cái nhục nô lệ
Im lặng cúi đầu
Giờ đây không thể!
Dù cho cái chết
Chờ đợi ngày đêm
Đi tới hạnh phúc
Lòng ta vẫn tin
Qua đêm tối, qua đói lạnh, qua thời gian
Dẫn chúng ta đi, dũng cảm lên, Xpác-tác!

CỦNG CỐ BÀI HỌC
Lập bảng theo mẫu sau:
Ven các sông lớn trên thế giới
Ven bờ biển Địa Trung Hải
Đồng bằng rộng, đất đai màu mỡ, mềm
Núi đồi và cao nguyên, đất trồng lúa ít, khô cứng
Nông nghiệp trồng lúa nước
Thủ công và thương nghiệp
Cuối TN kỷ IV đầu TN kỷ III TCN
Đầu TN kỷ I TCN
2 tầng lớp chính: Nông dân công xã và quý tộc
2 giai cấp chính: chủ nô và nô lệ
Nhà nước chuyên chế cổ đại
Nhà nước dân chủ chủ nô
Sử dụng , chế tạo công cụ đồng
Sử dụng, chế tạo công cụ sắt
BÀI TẬP VỀ NHÀ:
SƯU TẦM TÀI LIỆU, TRANH ẢNH VỀ CÁC THÀNH TỰU VĂN HÓA CỦA CÁC QUỐC GIA CỔ ĐẠI PHƯƠNG TÂY
Pê-ri-clét
(495? - 429 TCN)
Nghề rèn sắt
Cây ô-liu
Lá và quả ô-liu
Nho
Chanh
Cam
+ Rượu nho
Xưởng chế biến dầu ô liu ở nam Italia
+ Dầu oil
Vò gốm cổ Hy Lạp
Bình gốm cổ Hy Lạp
THỦ CÔNG NGHIỆP
- Đồ mĩ nghệ
Hải cảng Pi-rê (Hi Lạp)
Đồng tiền cổ Hy Lạp
Đồng tiền cổ Rô-ma
THƯƠNG NGHIỆP
Đồng tiền cổ Rô Ma
Đồng tiền cổ A Ten

3. Văn hóa cổ đại Hi Lạp và Rôma.
Lịch và chữ viết
Văn học
Sự ra đời của khoa học
- Nghệ thuật
Hãy hoàn thành các câu sau:
1. Giai cấp thống trị trong các quốc gia cổ đại phương Tây là…
2. Bộ phận có quyền công dân trong các quốc gia cổ đại phương Tây là…
3. Bộ phận có quyền tự do nhưng không có quyền công dân gọi là…
4. Giai cấp đông đảo nhất trong xã hội cổ đại phương Tây là…
5. Hai thành bang lớn nhất của Hi Lạp cổ đại là…
6. Trung tâm buôn bán nô lệ lớn nhất thế giới cổ đại là…
7. Đồng tiền Đê-na-riu-xơ là của…
8. Đồng tiền có hình chim cú là của…
9. Cuộc khởi nghĩa nô lệ nổi tiếng thời cổ đại là do…lãnh đạo
10. Cuộc chiến tranh nổi tiếng thời cổ đại diễn ra giữa Hi Lạp và…
a. Lịch và chữ viết
3. Văn hóa cổ đại Hi Lạp và Rôma.
Thái Dương hệ
Sự chuyển động của Trái đất quanh Mặt trời
* Lịch : Nhờ đi biển họ xác định được trái đất hình cầu. Một năm có 365 ngày và ¼ ngày, chia thành 12 tháng, mỗi tháng có 30 hoặc 31 ngày, riêng tháng 2 có 28 ngày.
* Ch? vi?t
? Những hiểu biết về Lịch và chữ viết của cư dân Địa Trung Hải? So với phương Đông cổ đại có gì tiến bộ hơn?
* Ch? vi?t
BẢNG CHỮ CÁI LA –TINH:
BẢNG CHỮ SỐ RÔ –MA:
Sáng tạo ra hệ thống chữ cái, lúc đầu có 20 chữ, sau đó
có thêm 6 chữ tạo thành hệ thống 26 chữ cái.
Sáng tạo ra hệ thống chữ số La Mã => Là cống hiến lớn
lao với văn minh nhân loại

b. Sự ra đời của khoa học.
Những hiểu biết khoa học của người Hi Lạp
và Rôma thực sự trở thành khoa học vì:
- Họ đã để lại nhiều định lí, luận đề có giá trị khái quát cao.
- Nhiều nhà toán học (Talét, pitago, Ơcơlít), vật lý học
(Acsimets…), Thiên văn học (Arixtac, Ptôlêmê…), Y học
(Hêracơlít, Hêrôphin…), sử học (Hêrôđốt, Tuyxdit…)
? Tại sao nói “Khoa học đã có từ lâu nhưng đến Hy Lạp và Rôma khoa học mới thực sự trở thành khoa học?”
TALET
PITAGO
ƠCLIT
ÁCSIMÉT
HERODOTUS
c. Văn học
- Ở Hi Lạp: Văn học phát triển rực rỡ, nổi tiếng là 3 thể loại Thần thoại, thơ (anh hùng ca nổi tiếng I-li-át và Ô-đi-xê của Hô-me), kịch (Xôphốclơ, Ét xin)
- Ở Rôma: Có các nhà thơ nổi tiếng như: L-cre-xơ, Viếc-gin…
? Giá trị của các tác phẩm văn học?
- Giá trị của các tác phẩm văn học là ca ngợi cái đẹp, cái thiện, và có tính nhân đạo sâu sắc
HOMER
Sophocles
Ét -xin
d. Nghệ thuật
* Kiến trúc: đạt giá trị cao về nghệ thuật và giá trị hiện thực sinh động.
- Hi Lạp: Đền Páctênông 
- Rôma: Đấu trường ở Rôma 
* Điêu khắc: Trình độ tuyệt mỹ, thể hiện giá trị hiện thực và nhân đạo: Tượng nữ thần Atêna, tượng lực sĩ ném đĩa, tượng thần về nữ Milô…được làm bằng đã cẩm thạch trắng, đường nét tinh tế lạ lùng.
Nữ thần Atêna Thần Venus Lực sĩ ném đĩa
Người đánh xe ngựa
Hãy tìm nhân vật phù hợp với nội dung dưới đây?
1. Định lí về các cạnh của tam giác vuông
2. Lực đẩy của nước, đòn bẩy
3. Mệnh danh là cha đẻ của nền sử học phương Tây
4. Tác giả bản anh hùng ca I-li-át và Ô-đi-xê nổi tiếng
5. Một hoàng đế La Mã nổi tiếng
6. Nhà thơ nổi tiếng của Rôma
7. Tiên đề bất hủ về đường song song
8. Người đầu tiên đo được chiều cao Kim tự tháp
9. Là người lãnh đạo cuộc khởi nghĩa lớn nhất thời cổ đại
10. Vẽ được bản đồ thế giới gồm 3 châu: Âu, Á, Phi
BÀI TẬP VỀ NHÀ:
TRẢ LỜI CÁC CÂU HỎI TRONG SÁCH GIÁO KHOA
ĐỌC TRƯỚC BÀI MỚI
SO SÁNH 2 MÔ HÌNH XÃ HỘI CỔ ĐẠI PHƯƠNG ĐÔNG VÀ PHƯƠNG TÂY
Toàn cảnh đền Páctênông
Đền Páctênông
Đấu trường COLOSSEUM
Bên trong đấu trường
Khải hoàn môn La mã
Được xây dựng làm biểu tượng vinh quang cho công lao đặc biệt xuất sắc của một tướng tài (ở đây là của hoàng đế Xê-da).
LAO ĐỘNG NÔ LỆ Ở RÔMA
NÔ LỆ RÔMA KHỞI NGHĨA