Bài 4. Các quốc gia cổ đại phương Tây - Hi Lạp và Rô-ma

b) Sự ra đời của khoa học
~•~ Tổ 3 ~•~
Sự ra đời của khoa học
Khoa học gồm những lĩnh vực nào ?
=> Chủ yếu ở lĩnh vực toán, lý, sử, địa.
Toán học ra đời vào thời gian nào ?
=> Những hiểu biết khoa học thực ra đã có từ hàng nghìn năm trước, từ thời cổ đại phương Đông.
Nhưng phải đến thời cổ đại Hi Lạp và Rô-ma, những hiểu biết đó mới thực sự trở thành khoa học vì có độ chính xác của khoa học, đạt tới trình độ khái quát thành định lý , lý thuyết
Ví dụ : định lý Ta-lét, Pi-ta-go hay Ac-si-met, và nó thực hiện bởi các nhà khoa học có tên tuổi, đặt nền móng cho ngành khoa học đó.
Trong Toán học :
Kể tên 1 số nhà toán học HY Lạp , Rô ma bạn biết
=> Te-lét , Py-ta-go , Ơ-clít v…v…
Talet :
_một triết gia, một nhà toán học người Hy Lạp , người đứng đầu trong 7 nhà hiền triết của Hy Lạp
_Ông cũng được xem là một nhà triết gia đầu tiên trong nền triết học Hy Lạp cổ đại, là "cha đẻ của khoa học".
_Tên của ông được dùng để đặt cho một định lý toán học do ông phát hiện ra. Đó chính là Định lí Talet về Hình học:
♦ Hai đường thẳng song song định ra trên hai đường thẳng giao nhau những đoạn thẳng tỷ lệ
♦ Góc chắn nửa đường tròn thì bằng một vuông
♦ Đường kính chia đôi đường tròn thành hai phần bằng nhau
♦ Hai góc đáy của tam giác cân thì bằng nhau
♦ Hai tam giác nếu có hai cặp góc đối và cặp cạnh tương ứng bằng nhau thì bằng nhau
♦ Hai góc đối đỉnh thì bằng nhau
Định lí Ta-lét
Ta-lét( khoảng 624 TCN – khoảng 546 TCN )
Pytago
Pytago là một nhà triết học người Hy Lạp và là người sáng lập ra phong trào tín ngưỡng có tên học thuyết Pytago .
Ông thường được biết đến như một nhà khoa học và toán học vĩ đại . Ông đã từng theo học nhà toán học nổi tiếng Thales và chính Thales cũng phải kinh ngạc về tài năng của ông .
Định lý Pytago do ông tìm ra là một liên hệ trong hình học phẳng giữa ba cạnh tan giác của một tam giác vuông . Pytago đã phát biểu định lý này trong cách nhìn của hình học phẳng thông qua : “ Diện tích hình vuông tím ( hình c) bằng tổng diện tích hình vuông đỏ (b) và xanh lam (a) “


Ơ-clít
Ơclít là nhà toán học lỗi lạc thời cổ Hy Lạp, sống vào Thế kỉ thứ 3 TCN. Ông được mệnh danh là "cha đẻ của Hình học"
hầu hết kiến thức hình học ở cấp trung học cơ sở hiện nay đều được đề cập trong bộ sách Cơ sở gồm 13 cuốn do Ơclít viết ra, bộ sách có ảnh hưởng nhất trong Lịch sử toán học
Ơclít đưa ra 5 định đề và định đề thứ năm là Tiên đề Ơclít về đường thẳng song song : “ Qua một điểm nằm ngoài một đường thẳng ta vẽ được một và chỉ một đường thẳng song song với đường thẳng đã cho ” .
Ơ Clít
Tiên đề Ơ-clít
Trong Vật lí học
Đến cuối thời Hi Lạp, xuất hiện nhà toán học và Vật lí học cổ đại nổi tiếng là Ácsimét , với công thức tính diện tích và thể tích của hình trụ và hình cầu , nguyên lí về vật nổi và hàng loạt các phát minh cơ học của ông (đòn bẩy, ròng rọc, guồng nước, bánh xe có răng…) .
VD :
Công thức tính diện tích của hình trụ : S = 2πRh + 2πR²
Công thức tính thể tích của hình trụ : V = Sh = πR²
1 bài toán về ròng rọc
Guồng nước
Ácsimét ( khoảng 287 TCN – khoảng 212 TCN )
Bánh xe có răng
Trong Sử học
Sử học cũng vượt qua giới hạn của sự ghi chép tản mạn, thuần tuý biên niên của thời trước
Các sử gia cổ đại Hi Lạp và Rô-ma đã biết tập hợp tài liệu, phân tích và trình bày có hệ thống lịch sử một nước hay một cuộc chiến tranh
Chẳng hạn, Hê-rô-đốt viết Lịch
sử cuộc chiến tranh Hi Lạp – Ba Tư,
Tu-xi-đít viết Lịch sử cuộc chiến
tranh Pê-lô-pôn, Ta-xít viết Lịch sử
Rô-ma,
Phong tục người Giéc-man v.v…
Hê rô đốt
Đây là ai ? => =>
Trong Địa lí học
Nhà địa lí học Xtra-bôn của Hi Lạp cổ đại đã đi và khảo sát rất nhiều vùng quanh Địa Trung Hải.
Ông đã để lại nhiều tài liệu ghi chép và khảo cứu về địa lí rất có giá trị.
Nhà địa lý học Eratosthenes
Câu hỏi
1 . Tại sao nói khoa học đã có từ lâu nhưng đến Hy Lạp , Rô-ma mới thật sự trở thành khoa học ?
=> vì có độ chính xác của khoa học, đạt tới trình độ khái quát thành định lý , lý thuyết
2 . Các nhà toán học nước nào đã phát minh ra các định lí , định đề đầu tiên?
A) Hy Lạp
B) Rô ma
=> A