Bài 4. Các quốc gia cổ đại phương Tây - Hi Lạp và Rô-ma

BÀI 4: CÁC QUỐC GIA CỔ ĐẠI PHƯƠNG TÂY – HI LAP VÀ RÔ-MA (TIẾT 1)
Điều kiện tự nhiên ở các quốc gia cổ đại Địa Trung Hải có thuận lợi và khó khăn gì?
1. THIÊN NHIÊN VÀ ĐỜI SỐNG CỦA CON NGƯỜI
a. Điều kiện tự nhiên
Thuận lợi:có biển, nhiều hải cảng, giao thông trên biển dễ dàng, nghề hàng hải sớm phát triển.
Khó khăn: Phần lớn lãnh thổ là núi và cao nguyên, đất khô và rắn
b. Kinh tế:
+ Nông nghiệp: Trồng các cây lưu niên (nho, cam, canh, ôliu)

+ Thủ công nghiệp rất phát đạt: luyện kim, làm gốm, đồ mỹ nghệ…
Bình gốm cổ Hy Lạp
 Hy Lạp, Rôma trở nên giàu mạnh
Nho
Chanh
Cam
+ Thương nghiệp: Nô lệ làhàng hóa quan trọng nhất,
Mở rộng buôn bán trong khu vực Địa Trung Hải, các nước phương Đông, sản xuất hàng hóa tăng nhanh, thương nghiệp phát triển
Cảng biển Pi-rê ở Hi Lạp
NGOÀI RA CÒN BUÔN BÁN NÔ LỆ - MỘT LOẠI HÀNG HÓA QUAN TRỌNG NHẤT ĐEM LẠI NHIỀU LỢI NHUẬN
2. THỊ QUỐC ĐỊA TRUNG HẢI
Nguyên nhân ra đời của thị quốc?
Địa lý: đồi núi chia cắt thành nhiều vùng nhỏkhông có điều kiện tập trung lại một nơi

Dân cư sống bằng nghề buôn bán, thủ công nghiệp nên tập trung ở thành thị
Thế nào là thị quốc ?
- Thị quốc là những quốc gia thành thị có phố xá, lâu đài, đền thờ, bến cảng.
- Chính trị: Thể chế ở thị quốc là thể chế dân chủ chủ nô (Aten): quyền lực nằm trong tay Đại hội công dân hoặc Hội đồng 500 (Aten)
Thể chế ở thị quốc ?
XH cổ đại ĐTH có những giai cấp nào? Đặc điểm từng giai cấp ?
- Xã hội có 3 giai cấp cơ bản:
Chủ xưởng, chủ buôn, giàu có , vừa có thế lực chính trị, có quyền công dân
Tự do buôn bán, sinh sống, không có quyền công dân
Không có quyền gì, là tài sản riêng của mỗi chủ nô
- Do thường xuyên bị chủ nô bạc đãi, bóc lột nặng nề, khinh rẻ nên nô lệ thường phản kháng chủ nô.
3. VĂN HÓA CỔ ĐẠI
HY LẠP & ROMA

3. VĂN HÓA CỔ ĐẠI HY LẠP - ROMA
CƠ SỞ HÌNH THÀNH
- Nhiều đảo, bờ biển, vịnh, cảng
- Trình độ kĩ thuật & công cụ ( đồ sắt )
- Ra đời muộn, tiếp thu và kế thừa văn hoá cổ đại phương Đông .
Cơ sở nào hình thành nền văn hóa Hi Lạp, Rôma ?
a. Lịch và chữ viết.
* Lịch : người Roma tính 1 năm có 365 ngày và
1/4 ngày chia thành 12 tháng




* Chữ viết :
+ Gồm các ký hiệu đơn giản.
+ Hệ chữ cái Roma (a, b, c,.) ban đầu có 20 chữ về sau thêm 6 làm thành hệ thống chữ cái hoàn chỉnh ngày nay.
+Hệ chữ số dùng để đánh các đề mục lớn gọi là số La mã
Ý nghĩa: đây là phát minh và cống hiến lớn lao của cư dân Địa trung hải cho loài người.
b. Khoa học :
* Tự nhiên : để lại những định đề , định lý có giá trị khái quát hóa cao như :
Thales.
Pythagore.
Euclide.

Thales
Acsimet
* Xã hội : phạm vi nghiên cứu mở rộng , để lại nhiều tài liệu ghi chép và khảo cứu có giá trị .

Herodotus (ông tổ ngành sử học )
Strabol
(ông tổ ngành Địa lý)
*. Ý nghĩa :
+ Những hiểu biết v?� khoa học trước đây đến thời Hy lạp - Roma mới thật sự trở thành khoa học.
+ Độ chính xác , trình độ khái quát cao thành những định đề, nguyên lý làm cơ sở cho khoa học đó phát triển
VĂN HÓA CỔ ĐẠI HY LẠP - ROMA
c. Văn học : gồm 3 bộ phận chủ yếu :
+ Thần thoại : vô cùng phong phú hấp dẫn. Tiêu biểu là tác phẩm"Gia phả các thần" của Hedios
+ Thơ ca : có Iliad và Odyssey của Homer

HOMER
+ Kịch: là hình thức nghệ thuật phổ biến và được ưa chuộng nhất.
- Bi kịch
- Hài kịch
- Giá trị của những tác phẩm này :
. Hoàn thiện về ngôn ngữ , kết cấu chặt chẽ .
. Mang tính nhân đạo (chân thiện mỹ )
. Phản ảnh cuộc đấu tranh giữa cũ - mới.
Sophocles
d. Nghệ thuật :
+ Điêu khắc :
Nữ thần Athéna Thần Venus Lực sĩ ném dĩa
- Giá trị nghệ thuật : tạo dáng đến mức hoàn hảo , đường nét mềm mại tinh tế lạ lùng , vẽ mặt sống động. Tượng Hy lạp trở thành kiễu mẫu nghệ thuật , một vật chiêm ngưỡng của đời sau .
- Giá trị hiện thực : Phần lớn là tượng thần nhưng lại thể hiện là người và người rất đẹp .
Toàn cảnh đền Parthenon
Đền Parthenon
ĐẤU TRƯỜNG COLOSSEUM
Khải hoàn môn La mã
+ Kiến trúc : đạt đến trình độ tuyệt mỹ ( đền
Parthenon, đền thờ thần Zeus).
Các kiến trúc cổ đại có giá trị nghệ thuật cao, giá
trị hiện thực sinh động.

DẶN DÒ
HỌC BÀI SỐ 4, XEM TRƯỚC BÀI SỐ 5
Bài tập về nhà
Lập bảng theo mẫu sau:
Ven các sông lớn trên thế giới
Ven bờ biển Địa Trung Hải
Đồng bằng rộng, đất đai màu mỡ, mềm
Núi đồi và cao nguyên, đất trồng lúa ít, khô cứng
Nông nghiệp trồng lúa nước
Thủ công và thương nghiệp
Cuối TN kỷ IV đầu TN kỷ III TCN
Đầu TN kỷ I TCN
2 tầng lớp chính: Nông dân công xã và quý tộc
2 giai cấp chính: chủ nô và nô lệ
Nhà nước chuyên chế cổ đại
Nhà nước dân chủ chủ nô
Sử dụng , chế tạo công cụ đồng
Sử dụng, chế tạo công cụ sắt