Bài 4. Các quốc gia cổ đại phương Tây - Hi Lạp và Rô-ma

Lược đồ đế quốc Rô-ma thời cổ đại
1. Điều kiện tự nhiên và sự xuất hiện nền văn minh cổ đại Hi Lạp – Rôma.
-Vùng ven biển, nhiều đảo, đất canh tác ít và khô cứng đã tạo ra những thuận lợi và khó khăn.
Tạo được nền tảng kinh tế công-thương: sự phát triển của thủ công nghiệp và thương nghiệp (nông nghiệp cũng nhằm xuất khẩu)
→ kinh tế hàng hóa phát triển, tiền tệ cổ đại ra đời.
Bài 4: CÁC QUỐC GIA CỔ ĐẠI PHƯƠNG TÂY
– HY LẠP VÀ RÔ – MA
b. Nền văn minh Hi Lạp - Rôma:
- Thời gian: xuất hiện muộn hơn (so với phương Đông): đầu TNK I TCN.
- Điều kiện:
+ Ảnh hưởng của ĐKTN và nền tảng kinh tế công thương.
+ Hình thành trên cơ sở trình độ phát triển cao của sức sản xuất (đồ sắt đã khá phổ biến).
+ Có sự hình thành của các thị quốc.
1. Điều kiện tự nhiên và sự xuất hiện nền văn minh cổ đại Hi Lạp – Rôma.
Bài 4: CÁC QUỐC GIA CỔ ĐẠI PHƯƠNG TÂY
– HY LẠP VÀ RÔ – MA
2. Nhà nước thành bang, hoạt động kinh tế, thể chế chính trị:dân chủ và cộng hòa.
a. Nhà nước thành bang (thị quốc):
-Khái niệm: “thành bang” (hay thị quốc) – lấy thành thị làm trung tâm và vùng phụ cận để hình thành một nhà nước nhỏ.
-Nguyên nhân hình thành: Do đất đai phân tán và ảnh hưởng của nền kinh tế công thương.
- Tổ chức thị quốc: (quốc gia thành thị)
- Thị quốc là quốc gia độc lập. Trong thành thị có phố xá, lâu đài, đền thờ, sân vận động, nhà hát, bến cảng…
Hải cảng Pi-rê
Cây ô-liu
Lá và quả ô-liu
Nho
Chanh
Cam
NÔNG NGHIỆP
CÁC NGHỀ THỦ CÔNG Ở HI LẠP, RÔ-MA
THƯƠNG NGHIỆP
2. Nhà nước thành bang, hoạt động kinh tế, thể chế chính trị:dân chủ và cộng hòa.
b. Hoạt động kinh tế
-Thủ công nghiệp: làm đồ gốm, đồ mĩ nghệ, chế tác kim loại, làm rượu nho, dầu ôliu → Các xưởng thủ công quy mô lớn ra đời.
-Thương nghiệp:
+ Chủ yếu là thương mại đường biển phát triển mạnh; nhiều hải cảng (Đê-Lốt, Pi-rê..); có thuyền lớn, có buồm và nhiều mái chèo.
+ Hàng hóa xuất đi chủ yếu là hàng thủ công, nông sản đã chế biến. Nhập về lúa mì, thực phẩm, lông thú, tơ lụa, hương liệu, xa xỉ phẩm…
-Kinh tế hàng hóa-tiền tệ: biểu hiện là sản xuất hàng hóa để xuất khẩu; lưu thông tiền tệ.
2. Nhà nước thành bang, hoạt động kinh tế, thể chế chính trị:dân chủ và cộng hòa.
c.Thể chế chính trị:
- Thể chế “dân chủ chủ nô Aten”. Biểu hiện: không có vua, Đại hội công dân có quyền tối cao, bầu ra Hội đồng 500 người để điều hành đất nước…
- Thể chế “Cộng hòa quý tộc Rôma”. Biểu hiện: không có vua, Đại hội công dân bầu ra 2 Chấp chính quan để điều hành đất nước, những Viện Nguyên lão của các đại quý tộc vẫn có quyền lực tối cao.
* Bản chất: Dù là dân chủ hay cộng hòa vẫn là một bước tiến lớn so với chế độ chuyên chế cổ đại ở phương Đông. Tuy nhiên bản chất vẫn là dân chủ của chủ nô, bóc lột và đàn áp đối với nô lệ.