Bài 39. Biến động số lượng cá thể của quần thể sinh vật

Trường THPT Nguyễn Bỉnh Khiêm
Tổ Sinh học
Chào mừng quý thầy, cô giáo
đến dự giờ thăm lớp !
KIỂM TRA BÀI CŨ


Câu 1: Kích thước của quần thể thay đổi phụ thuộc vào :
a.Mức sinh sản

b.Mức tử vong

c.Mức xuất cư và mức nhập cư

d.Cả a, b và c


Câu 2: Khi soá löôïng caù theå cuûa quaàn theå ôû möùc cao nhaát ñeå quaàn theå coù khaû naêng duy trì phuø hôïp nguoàn soáng thì goïi laø ?
A. Kích thöôùc toái thieåu.

B. Kích thöôùc toái ña.

C. Kích thöôùc baát oån.

D. Kích thöôùc dao ñoäng
Câu 3:Mức sinh sản của quần thể thường bị giảm sút khi:
a.Mật độ quần thể quá đông

b.Số lượng cá thể tăng đột biến

c.Thiếu thức ăn, nơi ở hoặc điều kiện khí hậu không thuận lợi.

d.Không cân bằng tỉ lệ đực – cái.

Câu 4: Mức tử vong của quần thể không phụ thuộc vào:

a.Sự phát tán cá thể của quần thể

b.Điều kiện sống của môi trường

c.Mức độ khai thác của con người

d.Trạng thái của quần thể.
Câu 5:Trong điều kiện môi trường bị giới hạn, đường cong tăng trưởng thực tế có hình :
a.Chữ S

b.Chữ J

c.Chữ S và chữ J

d.Không có hình chữ nào.

















Tiết 42: BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT
BÀI 39: BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT
I.BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ
1. Khái niệm:
- Khái niệm: Biến động số lượng cá thể là sự tăng hoặc
giảm số lượng cá thể trong quần thể.
Thế nào là biến động số lượng cá thể của quần thể?

Dựa vào kiến thức thực tế em có nhận xét gì về số lượng cá thể của quần thể ếch, nhái ở Tây Nguyên qua các mùa trong năm?
- Ví dụ: + Quần thể ếch nhái: mùa mưa số lượng tăng, mùa khô số lượng giảm…


2.Các hình thức biến động số lượng cá thể:
Hãy xác định dạng biến động số lượng cá thể của quần thể ở cột 1, cột 2 ?
Nhận xét đặc điểm chung của các dạng biến động số lượng trong mỗi cột ?
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1:
TÌM CÁC DẠNG BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ CỦA QUẦN THỂ
THEO CHU KỲ
KHÔNG THEO CHU KỲ
Số lượng cá thể của quần thể biến động theo chu kỳ.
Số lượng cá thể của quần thể biến động một cách đột ngột.
BÀI 39: BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT
Hình 39.1: Đồ thị biến động số lượng thỏ và mèo rừng Canada, theo chu kì 9-10 năm
Quan sát hình 39.1,cho biết vì sao số lượng thỏ và mèo rừng lại tăng và giảm theo chu kì gần giống nhau?
Mèo rừng bắt thỏ
Nguyên nhân nào gây ra sự biến động số lượng cá thể của quần thể ?
Hồn th�nh PHI?U H?C T?P S? 2 ?
II/ NGUYÊN NHÂN GÂY BIẾN ĐỘNG VÀ SỰ ĐIỀU CHỈNH SỐ LƯỢNG CÁ THỂ CỦA QUẦN THỂ
1.Nguyên nhân gây biến động số lượng cá thể của quần thể:
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2
Xác định nguyên nhân gây biến động số lượng cá thể quần thể
(Thời gian: 3 phút)
HS
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2
Xác định nguyên nhân gây biến động số lượng cá thể quần thể
Dựa vào bảng h�y x�c d?nh c�c nguy�n nh�n chính g�y n�n bi?n d?ng s? lu?ng c� th? trong qu?n th? ?
Cây trồng, khí hậu.
Dòng nước nóng.
Nguồn thức ăn (lúa, ngô…)
Nhiệt độ, độ ẩm.
Mùa mưa.
Nhiệt độ (<8oC)
Lũ lụt thất thường.
Cháy rừng.
Virus gây bệnh u nhầy.
HS
VS,HS
VS
HS
VS
VS
VS
VS
VS
HS
Không.
Có.
Khí hậu (toC, độ ẩm …)
- Cạnh tranh (Cùng loài)
- Kẻ thù.
- Thức ăn.
- Sinh sản.
- Khả năng thụ tinh.
- Sức sống của con non.
-Thông qua trạng thái sinh lý của các cá thể.
- Sự phát tán.
- Sức sinh sản.
- Tỉ lệ tử vong.
1.Nguyên nhân gây biến động số lượng cá thể của quần thể:
I.BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ
1. Khái niệm:
2. Các hình thức biến động số lượng cá thể:
II. NGUYÊN NHÂN GÂY BIẾN ĐỘNG VÀ SỰ ĐIỀU CHỈNH SỐ LƯỢNG CÁ THỂ CỦA QUẦN THỂ.
1. Nguyên nhân gây biến động số lượng cá thể của quần thể:
2. Sự điều chỉnh số lượng cá thể của quần thể:
BÀI 39: BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 03: (Thời gian 4 phút)
Nghiên cứu SGK mục 2,II, thảo luận nhóm, hoàn thành bảng sau về sự điều chỉnh số lượng cá thể của quần thể sinh vật.
BÀI 39: BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT
ĐÁP ÁN PHIẾU HỌC TẬP SỐ 02.
Tóm lại: Cơ chế điều chỉnh số lượng cá thể của quần thể là sự thống nhất giữa tỉ lệ sinh sản, nhập cư với tỉ lệ tử vong và xuất cư của các cá thể trong quần thể.
BÀI 39: BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT
I.BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ
1. Khái niệm:
2. Các hình thức biến động số lượng cá thể:
II. NGUYÊN NHÂN GÂY BIẾN ĐỘNG VÀ SỰ ĐIỀU CHỈNH SỐ LƯỢNG CÁ THỂ CỦA QUẦN THỂ.
1. Nguyên nhân gây biến động số lượng cá thể của quần thể:
2. Sự điều chỉnh số lượng cá thể của quần thể:
3. Trạng thái cân bằng của quần thể:
BÀI 39: BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT
BÀI 39: BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT
II. NGUYÊN NHÂN GÂY BIẾN ĐỘNG VÀ SỰ ĐIỀU CHỈNH SỐ LƯỢNG CÁ THỂ CỦA QUẦN THỂ.
1. Nguyên nhân gây biến động số lượng cá thể của quần thể:
2. Sự điều chỉnh số lượng cá thể của quần thể:
3. Trạng thái cân bằng của quần thể:
Các nhân tố sinh thái vô sinh và hữu sinh có ảnh hưởng như thế nào tới trạng thái cân bằng của quần thể?
- Khái niệm: Là trạng thái quần thể có số lượng cá thể ổn định và phù hợp với khả năng cung cấp nguồn sống của môi trường.
Mức cân bằng
Số lượng cá thể
Thế nào là trạng thái cân bằng của quần thể?
Quan sát sơ đồ và nhận xét về sự biến động số lượng cá thể của quần thể?
CỦNG CỐ
Câu 1: Trạng thái cân bằng của quần thể đạt được khi
A. Có hiện tượng ăn lẫn nhau.
B. Số lượng cá thể nhiều thì tự chết.
C. Số lượng cá thể ổn định và cân bằng với nguồn sống của môi trường.
D. Tự điều chỉnh.

Câu 2: Sự biến động số lượng cá thể của quần thể do:
A. Tác động của con người.
B. Sự phát triển quần xã.
C. Sự tác động nhân tố sinh thái vô sinh và hữu sinh.
D. Khả năng cạnh tranh cao.
Câu 3: Biến động nào sau đây là biến động theo chu kỳ
A. Số lượng bò sát giảm vào những năm có mùa đông giá rét
B. Số lượng chim, bò sát giảm mạnh sau những trận lũ lụt
C. Nhiều sinh vật rừng bị chết do cháy rừng
D. Ếch nhái có nhiều vào mùa mưa

Câu 4: Trường hợp nào sau đây cho thấy sinh vật biến động không theo chu kỳ
A. Chim di trú mùa đông
B. Động vật biến nhiệt ngủ đông
C. Số lượng ruồi muỗi nhiều vào các tháng xuân hè
D. Số lượng thỏ ở Australia giảm vì bệnh u nhầy
CỦNG CỐ
Câu 5: Nhân tố sinh thái hữu sinh
A. Khí hậu, thổ nhưỡng
B. Nhiệt độ,ánh sáng, số lượng kẻ thù ăn thịt
C. Là nhóm nhân tố không phụ thuộc mật độ quần thể
D. Là nhóm nhân tố phụ thuộc mật độ quần thể
CỦNG CỐ
Những nghiên cứu về biến động số lượng cá thể có ý nghĩa như thế nào đối với sản xuất nông nghiệp và bảo vệ các loài sinh vật?
TRẢ LỜI:
Giúp xác định đúng lịch, thời vụ để cây trồng, vật nuôi sinh trưởng trong điều kiện thích hợp nhất trong năm, nhằm đạt năng suất cao. Đồng thời giúp các nhà bảo vệ môi trường chủ động trong việc hạn chế sự phát triển quá mức của các loài sinh vật gây hại, gây mất cân bằng sinh thái.
DẶN DÒ
- Học bài cũ và trả lời câu hỏi cuối bài.

- Soạn bài mới 40, Quần xã sinh vật và một số đặc trưng cơ bản của quần xã.
Cảm ơn quý thầy, cô giáo đã lắng nghe.
Chào tạm biệt!