Bài 39. Biến động số lượng cá thể của quần thể sinh vật

CHÀO MỪNG QUÝ
THẦY,CÔ GIÁO ĐẾN DỰ
TIẾT HỌC HÔM NAY

Giáo Viên:Nguyễn Thị May
Tổ: Tự nhiên
Kiểm tra bài cũ

1. Kích thước của quần thể là gì?Thế nào là kích thước tối thiểu? Kích thước tối đa?
Hãy nêu hậu quả của việc kích thước quần thể xuống dưới mức tối thiểu hoặc vượt quá mức tối đa?
- Nếu kích thước nhỏ hơn kích thước tối thiểu thì quần thể dễ rơi vào trạng thái suy giảm và dẫn đến diệt vong.do sinh sản giảm.hỗ trợ giảm
Nếu kích thước vượt quá giới hạn kích thước tối đa thì dễ phát sinh dịch bệnh, ô nhiễm tăng cao,cạnh tranh xảy ra.sinh sản giảm,tử vong cao
>Ảnh hưởng đến số lượng cá thể của quần thể..BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ
Kiểm tra bài cũ
BÀI 39
BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT
NỘI DUNG CƠ BẢN
I. BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ.

II.NGUYÊN NHÂN GÂY BIẾN ĐỘNG
VÀ SỰ ĐIỀU CHỈNH SỐ LƯỢNG CÁ THỂ CỦA QUẦN THỂ
I. BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ.
Khái niệm biến động số lượng
* Ví dụ:
+ Số lượng Muỗi tăng mạnh vào mùa xuân hè,giảm vào mùa thu ,đông
+Số lượng chim cu gáy tăng mạnh vào mùa hạt..thóc,ngô…
+ Động vật rừng giảm mạnh sau cháy rừng…
*Biến động số lượng cá thể: là sự tăng hay giảm số lượng cá thể của quần thể.
Biến động số lượng cá thể là gì?
Có 2 kiểu biến động:
+Biến động theo chu kì
+Biến động không theo chu kì
Có các kiểu biến động số lượng nào?
I. BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ.
I. BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ.
1. Biến động theo chu kỳ.
H 39. 1A
H 39.1B
Quan sát hình cho biết vì sao số lượng thỏ và mèo rừng tăng giảm gần giống nhau?
Thỏ là thức ăn của mèo rừng nên khi số lượng thỏ tăng
nguồn thức ăn của mèo rừng nhiều
-> sinh sản tăng số lượng mèo tăng và ngược lại
I. BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ.
Biến động số lượng cá thể của quần thể theo chu kì là biến động xảy ra do những thay đổi có tính chu kì của môi trường.
Thế nào là biến động theo chu kì?
Ví dụ:
+Ở đồng rêu phương Bắc 3-4 năm
một lần số lượng cáo lại tăng 100 lần đúng theo chu kì biến động của chuột Lenmut
+ Việt nam mùa xuân hàng năm muỗi tăng nhanh
+Chim cu gáy xuất hiện nhiều vào thời gian thu hoạch hạt hàng năm
2. Biến động không theo chu kỳ.
I. BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ.
Ví dụ:
+Cháy rừng làm chết nhiều động vật.
+Rét đậm rét hại ở miền Bắc làm chết nhiều Trâu, Bò
+Hạn hán làm chết nhiều thực vật
+số lượng Voi, Tê giác, Hổ…giảm mạnh và có nguy cơ bị tuyệt chủng


Biến động số lượng cá thể không theo chu kì là biến động mà số lượng cá thể của quần thể ....... hoặc ..........một cách đột ngột do những thay đổi ............ hay do hoạt động khai thác tài nguyên quá mức của................
Tìm từ hoặc cụm từ thích hợp điền vào chỗ chấm?
Biến động số lượng cá thể không theo chu kì là biến động mà số lượng cá thể của quần thể tăng hoặc giảm một cách đột ngột do những thay đổi bất thường của môi trường hay do hoạt động khai thác tài nguyên quá mức của con người
Đáp án
▼Quan sát một số hình, ảnh sau đây
II. NGUYÊN NHÂN GÂY BIẾN ĐỘNG VÀ
SỰ ĐIỀU CHỈNH SỐ LƯỢNG CÁ THỂ.
1.Nguyên nhân gây biến động
Rừng U Minh bị cháy năm 2002
Cháy là nguyên nhân bất thường làm cho số lượng quần thể giảm một cách đột ngột
Động đất
Sóng thần
Núi lửa
Các nguyên nhân ngẫu nhiên bất thường gây biến động số lượng các loài
Rét độc, rét hại làm chết hàng loạt gia súc ở Miền Bắc nước ta.
Ếch, nhái tăng số lượng vào mùa mưa tháng 4,5,6 hàng năm
Cá cơm ở bờ biển Peru khoảng 10-12 năm biến động 1 lần khi có dòng nước nóng chảy qua
3. Nguyên nhân gây biến động
II. NGUYÊN NHÂN GÂY BIẾN ĐỘNG VÀ
SỰ ĐIỀU CHỈNH SỐ LƯỢNG CÁ THỂ.

a. Do thay đổi của các nhân tố sinh thái vô sinh:
Nhiệt độ,độ ẩm,ánh sáng,chất độc...ảnh hưởng trực tiếp đến sức sinh sản, khả năng thụ tinh,khả năng sống sót của các con non...
Nhân tố sinh thái vô sinh tác động không phụ thuộc mật độ cá thể của quần thể
+ Khí hậu là nhân tố ảnh hưởng thường xuyên và rõ rệt nhất.
Nguyên nhân nào gây ra biến động số lượng cá thể của quần thể?
1.Nguyên nhân gây ra biến động số lượng cá thể
Nhân tố sinh thái vô sinh ảnh hưởng như thế nào?
b.do thay đổi của nhóm nhân tố sinh thái hữu sinh
Em hãy quan sát các hình ảnh ví dụ sau
Cạnh tranh thức ăn
cùng loài
Động vật ăn thịt-con mồi
Kí sinh
Bệnh cúm gia cầm
Số cá thể cùng loài,số động vật ăn thịt,con mồi,sv kí sinh,sinh sản
và tử vong có ảnh hưởng đến số lượng cá thể trong qt không?
tác động của nhân tố đó có bị chi phố bởi mật độ cá thể không?
-Sự cạnh tranh giữa các cá thể ,
số lượng con mồi,sức sinh sản,tử vong... ảnh hưởng đến biến động số lượng cá thể.
Nhân tố sinh thái hữu sinh là nhân tố bị
chi phối bởi mật độ cá thể trong quần thể
Trong tự nhiên quần thể
sinh vật luôn có xu hướng điều chỉnh
số lượng cá thể phù hợp
môi trường
cơ chế điều chỉnh như thế nào->2
2. Sự điều chỉnh số lượng cá thể của quần thể.
- Quần thể luôn có xu hướng tự điều chỉnh số lượng cá thể bằng cách làm giảm số lượng hoặc kích thích làm tăng số lượng cá thể
Quần thể tự điều chỉnh số lượng cá thể bằng cách nào?
Những yếu tố nào tham gia vào điều chỉnh số lượng cá thể của quần thể?
Sinh sản
Tử vong
Nhập cư
Xuất cư
Kích thước quần thể
- Sự biến động số lượng cá thể của quần thể được điều chỉnh bởi 4 yếu tố:sức sinh sản, tỉ lệ tử vong, xuất cư, nhập cư:
+ Khi điều kiện môi trường thuận lợi
(hoặc số lượng cá thể quần thể thấp)  mức tử vong .......1......, sức sinh sản ......2....., nhập cư .....3.....  ......4....... số lượng cá thể của quần thể.
+ Khi điều kiện môi trường khó khăn
(hoặc số lượng quần thể quá cao)  mức tử vong .....5....., sức sinh sản 6.........., xuất cư .....7..... .....8.... số lượng cá thể của quần thể.
*Cơ chế điều chỉnh số lượng cá thể của
quần thể.
Hãy điền từ hoặc cụm từ đúng
cho chỗ chấm sau?
Đáp án
+ Khi điều kiện môi trường thuận lợi
(hoặc số lượng cá thể quần thể thấp)  mức tử vong ....giảm.....sức sinh sản ....tăng......., nhập cư ...tăng......  .....tăng..... số lượng cá thể của quần thể.
+ Khi điều kiện môi trường khó khăn
(hoặc số lượng quần thể quá cao)  mức tử vong ...tăng......., sức sinh sản ...giảm....., xuất cư ...tăng....... .giảm........ số lượng cá thể của quần thể.
3.Trạng thái cân bằng của quần thể.
Khi số lượng cá thể tăng quá cao hoặc giảm quá thấp quần thể luôn có xu hướng tự điều chỉnh số lượng về trạng thái cân bằng.
Khi nào quần thể điều chỉnh về mức cân bằng?
2. Trạng thái cân bằng của quần thể.
Quần thể được xem là cân bằng khi:
*Sức sinh sản(b)+nhập cư(i) = Mức tử vong (d)+xuất cư(e)
(b + i = d +e)
quần thể được xem là cân bằng dựa vào mối quan hệ của 4 yếu tố: sinh sản, nhập cư, tử vong, xuất cư ,thế nào?

Trong sản xuất nông nghiệp xác định được lịch thời vụ để vật nuôi, cây trồng sinh trưởng trong điều kiện thích hợp nhất, nhằm đạt năng suất cao.
+Đồng thời giúp các nhà bảo vệ môi trường hạn chế sự phát triển qúa mức của các loài sinh vật gây hại, gây mất cân bằng sinh thái.
nêu ý nghĩa thực tiễn của việc tìm hiểu trạng thái cân bằng của quần thể?
BÀI TẬP CỦNG CỐ
Vì sao nói trong tự nhiên, quần thể sinh vật có xu hướng điều chỉnh số lượng cá thể của mình ở mức cân bằng?
Vì: Mật độ cá thể của quần thể có ảnh hưởng đến mức độ sử dụng nguồn sống trong môi trường, tới mức độ sinh sản, tử vong của cá thể. Khi điều kiện môi trường sống thuận lợi số cá thể mới tăng lên. Ngược lại khi số lượng cá thể tăng cao dẫn tới môi trường sống không thuận lợi, số cá thể bị chết tăng.
Trả lời các câu hỏi sách giáo khoa
ôn tập và chuẩn bị giờ sau kiểm tra 45 phút


Về nhà