Bài 39. Biến động số lượng cá thể của quần thể sinh vật

Chào mừng quý thầy, cô giáo
đến dự giờ thăm lớp 12 C1 !



KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1:Trong điều kiện môi trường bị giới hạn, đường cong tăng trưởng thực tế có hình :
a.Chữ S

b.Chữ J

c.Chữ S và chữ J

d.Không có hình chữ nào.
Câu 2: Mức tử vong của quần thể không phụ thuộc vào:

a.Sự phát tán cá thể của quần thể

b.Điều kiện sống của môi trường

c.Mức độ khai thác của con người

d.Trạng thái của quần thể.
? Các nhân tố ảnh hưởng đến kích thước QT sinh vật.
Các nhân tố làm thay đổi kích thước QT:
+ Mức sinh sản
+ Mức tử vong KTQT thay đổi
+ Mức di cư
+ Mức nhập cư
Biến động SL
cá thể của
quần thể
(SL cá thể thay đổi)
Cỏc nhõn t? ?nh hu?ng d?n kớch thu?c QT sinh v?t:

















Tiết 42: BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT
NỘI DUNG
Biến động số lượng cá thể
1. Biến động theo chu kỳ
2. Biến động không theo chu kỳ
II. Nguyên nhân gây biến động và sự điều chỉnh số lượng cá thể của quần thể
1. Nguyên nhân
2. Sự điều chỉnh số lượng cá thể
3. Trạng thái cân bằng của quần thể
Th? n�o l� bi?n d?ng s? lu?ng?
L� s? tang ho?c gi?m s? lu?ng cỏ th? trong qu?n th?.
I. Bi?n d?ng s? lu?ng cỏ th? c?a qu?n th?
1. Khỏi ni?m
Cú cỏc d?ng bi?n d?ng s? lu?ng n�o?
2. Phõn lo?i:
* Biến động theo chu kì
Mựa sõu rúm
Mựa mua ?ch sinh s?n nhi?u
Hỡnh 39.1: D? th? bi?n d?ng s? lu?ng th? v� mốo r?ng Canada, theo chu kỡ 9-10 nam
Quan sỏt hỡnh 39.1,cho bi?t vỡ sao s? lu?ng th? v� mốo r?ng l?i tang v� gi?m theo chu kỡ g?n gi?ng nhau?
Mốo r?ng b?t th?
VD1: Cỏ com ? b? bi?n peru c? 7 nam bi?n d?ng
1 l?n. Ch?t h�ng lo?t

a. Bi?n d?ng theo chu kỡ nhi?u nam
VD2: ? d?ng rờu phuong B?c 3- 4 nam: Cỏo tang do th?c an l� chu?t lemmut tang:
b. Chu kì mùa: Ếch, Nhái, muỗi ...tăng vào mùa mưa.
VD. Ve sầu tăng vào mùa hè
VD: Mùa xuân: sâu hại mùa màng nhiều
c. Biến động theo chu kì tuần trăng, thủy triều
VD: Rươi vùng Bắc Bộ đẻ rộ vào cuối tháng 9  đầu tháng10 ÂL





VD: Cá suốt ở biển Califonia
d. Biến động theo chu kì ngày đêm: thường đối với sinh vật có kích thước nhở, tuổi thọ thấp
VD: TV nổi tăng SL vào ban ngày, giảm vào ban đêm. Như tảo ban ngày số lương tăng nhiều để lấy AS quang hợp, ban đêm giảm mạnh
VD: Loài dơi

=> Biến động theo chu kì: là biến động xảy ra do những thay đổi có chu kì của điều kiện môi trường

* Biến động không theo chu kì
PHIẾU HỌC TẬP
Xác định nguyên nhân gây biến động số lượng cá thể quần thể
(Thời gian: 3 phút)
HS
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2
Xác định nguyên nhân gây biến động số lượng cá thể quần thể

H�y x�c d?nh c�c nguy�n nh�n chính g�y n�n bi?n d?ng s? lu?ng c� th? trong qu?n th? ?
Cõy tr?ng, khớ h?u.
Dũng nu?c núng.
Ngu?n th?c an (lỳa, ngụ.)
Nhi?t d?, d? ?m.
Mựa mua.
Nhi?t d? (<8oC)
Lu l?t th?t thu?ng.
Chỏy r?ng.
Virus gõy b?nh u nh?y.
HS
VS,HS
VS
HS
VS
VS
VS
VS
VS
HS
Biến động số lượng cá thể
Số lượng cá thể của quần thể biến động theo chu kỳ.
Số lượng cá thể của quần thể biến động một cách đột ngột.
Do những thay đổi có chu kỳ của điều kiện môi trường.
-Sự thay đổi bất thường của điều kiện môi trường.
-Hoạt động khai thác tài nguyên quá mức của con người.
Số lượng ếch tăng mạnh vào mùa mưa.
Số lượng mèo rừng tăng giảm theo chu kỳ 9-10 năm.

- Biến động số lượng cá cơm ở biển Peru 7 năm.
- Số lượng nấm men tăng mạnh trong vại dưa.
- Số lượng gà ở Thái Nguyên giảm mạnh do dịch cúm gia cầm H5N1.
- Số lượng cá thu giảm mạnh do sự đánh bắt quá mức của ngư dân ven biển.
Phân biệt biến động theo chu kỳ và không theo chu kỳ?

Lu l?t
Chỏy r?ng
H?n hỏn
Khớ h?u ?m ỏp
II.Nguyờn nhõn gõy bi?n d?ng v� s? di?u ch?nh s? lu?ng cỏ th? c?a qu?n th?.
1.Nguyờn nhõn gõy bi?n d?ng
s? lu?ng cỏ th? c?a qu?n th?:
a.Do thay d?i c?a nhõn t? sinh thỏi vụ sinh:
- L� nhõn t? khụng ph? thu?c m?t d? qu?n th?

Lu l?t
Chỏy r?ng
H?n hỏn
Khớ h?u ?m ỏp
b.Do thay d?i c?a nhõn t? sinh thỏi h?u sinh
- L� nhõn t? ph? thu?c m?t d? qu?n th?
Phỏ r?ng
M?t d? cao
D?ch b?nh
DV an th?t
II. Nguyên nhân gây biến động
Không.
Có.
Khí hậu (toC, độ ẩm …)
- Cạnh tranh (Cùng loài)
- Kẻ thù.
- Thức ăn.
- Sinh sản.
- Khả năng thụ tinh.
- Sức sống của con non.

Thông qua trạng thái sinh lý của các cá thể.
- Sự phát tán.
- Sức sinh sản.
- Tỉ lệ tử vong.
II. Nguyên nhân gây biến động.
Quần thể điều chỉnh số lượng cá thể như thế nào?
Sinh sản
Tử vong
Nhập cư
Xuất cư
Kích thước quần thể
2. Sự điều chỉnh số lượng cá thể của quần thể
Sự điều chỉnh số lượng cá thể của quần thể

-Sinh s?n ...(1)
-T? vong ....(2)
-Nh?p cu ....(3)
Mụi tru?ng thu?n l?i
(Th?c an, k? thự, .)
-C?nh tranh (cựng lo�i) ? ..(5)
-Ngu?n th?c an (cú h?n)
-K? thự .(6)
Qu?n th? ban d?u v?i s? lu?ng cỏ th? nh?t d?nh
S? lu?ng cỏ th? qu?n th? tang quỏ cao
CO CH? DI?U CH?NH S? LU?NG C� TH? C?A QU?N TH?

Di?n v�o ch? cỏc d?u ch?m (.) b? l?ng dó du?c dỏnh s?:
. (4)
. (7)
Túm l?i: Co ch? di?u ch?nh s? lu?ng cỏ th? c?a qu?n th?
l� s? th?ng nh?t gi?a t? l? sinh s?n, nh?p cu v?i t? l? t? vong v� phỏt tỏn c?a cỏc cỏ th? trong qu?n th?.
- Co ch? di?u ch?nh tang:
- Co ch? di?u ch?nh gi?m:
-Sinh s?n ...(1)
-T? vong ....(2)
-Nh?p cu ....(3)
Mụi tru?ng thu?n l?i
(Th?c an, k? thự, .)
-C?nh tranh (cựng lo�i) ? ..(5)
-Ngu?n th?c an (cú h?n)
-K? thự .(6)
Qu?n th? ban d?u v?i s? lu?ng cỏ th? nh?t d?nh
S? lu?ng cỏ th? qu?n th? tang quỏ cao
Xỏc d?nh tờn co ch? cho m?i so d? ?
Tang
Tang
Gi?m
. (4)
S? lu?ng cỏ th? qu?n th? tang
. (7)
S? lu?ng cỏ th? c?a qu?n th? gi?m
nhi?u
xu?t cu, t? vong

3.Tr?ng thỏi cõn b?ng c?a qu?n th?.
L� tr?ng thỏi m� trong dú s? lu?ng cỏ th? c?a qu?n th? ? m?c ?n d?nh.

So d? di?u ch?nh SL cỏ th? c?a qu?n th? tr? l?i m?c cõn b?ng
1. Trạng thái cân bằng của quần thể đạt được khi:
có hiện tượng ăn lẫn nhau.
số lượng cá thể nhiều thì tự chết.
số lượng cá thể ổn định và phù hợp với khả năng cung cấp nguồn sống của môi trường.
tự điều chỉnh.
C
TRẮC NGHIỆM
2. Nhân tố sinh thái hữu sinh
A. Khí hậu, thổ nhưỡng
B. Nhiệt độ,ánh sáng, số lượng kẻ thù ăn thịt
C. Là nhóm nhân tố không phụ thuộc mật độ quần thể
D. Là nhóm nhân tố phụ thuộc mật độ quần thể
TRẮC NGHIỆM
3. Trường hợp nào sau đây cho thấy sinh vật biến động không theo chu kì?
Một số loài chim di trú mùa đông.
Động vật biến nhiệt ngủ đông.
Số lượng ruồi muỗi nhiều vào các tháng xuân hè.
Số lượng thỏ ở Australia giảm vì bệnh u nhầy.
D
TRẮC NGHIỆM
L� h?c sinh cỏc em c?n ph?i l�m gỡ d? gúp ph?n b?o v? cõn b?ng qu?n th?, cõn b?ng sinh thỏi?
-Tuyờn truy?n v� tham gia b?o v? r?ng, tr?ng r?ng ph?c h?i, b?o v? d?ng v?t hoang dó, ch?ng cỏc ho?t d?ng ch?t phỏ r?ng, ch?ng khai thỏc v� buụn bỏn d?ng v?t hoang dó,.
Cá ngừ lớn hiện bị khai thác quá mức
Buụn bỏn d?ng v?t hoang dó
Honđa và ngày hội trồng rừng
Bi?n c?m ch?t phỏ r?ng
Ch?t phỏ r?ng
Nuôi thành công động vật quý hiếm
D?N Dề V? NH�:
- H?c b�i, tr? l?i cỏc cõu h?i cu?i b�i ? SGK.
- Chu?n b? b�i 40: Qu?n xó sinh v?t v� m?t s? d?c trung co b?n c?a qu?n xó.