Bài 39. Biến động số lượng cá thể của quần thể sinh vật

TUỔI

TRẺ

CẦN

TƯƠNG

LAI
NHÂN

TÀI

CẦN

TRI

THỨC
Kiểm tra bài cũ
1. Kích thước của quần thể là gì?Thế nào là kích thước tối đa, kích thước tối thiểu?
2. Hãy nêu hậu quả của việc kích thước quần thể vượt giới hạn tối thiểu hoặc tối đa?
BÀI 39
BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT
NỘI DUNG
Biến động số lượng cá thể
1. Biến động theo chu kỳ
2. Biến động không theo chu kỳ
II. Nguyên nhân gây biến động và sự điều chỉnh số lượng cá thể của quần thể
1. Nguyên nhân
2. Sự điều chỉnh số lượng cá thể
3. Trạng thái cân bằng của quần thể
Khởi động
Dựa vào hình ảnh dưới đây, cho biết biến động số lượng cá thể là gì?
Biến động số lượng cá thể

Cho biết sự khác nhau về sự biến động số lượng trong 2 trường hợp dưới đây?
Biến động số lượng cá thể

Hình thành kiến thức
Theo dõi các hình ảnh sau, chỉ ra kiểu biến động số lượng của từng quần thể.
Biến động số lượng cá thể
Biến động số lượng cá thể

Biến động số lượng cá thể
Số lượng cá thể của quần thể biến động theo chu kỳ.
Số lượng cá thể của quần thể biến động một cách đột ngột.
Do những thay đổi có chu kỳ của điều kiện môi trường.
-Sự thay đổi bất thường của điều kiện môi trường.
-Hoạt động khai thác tài nguyên quá mức của con người.
- Số lượng ếch tăng mạnh vào mùa mưa.
- Số lượng muỗi tăng vào mùa hè.
- Số lượng mèo rừng tăng giảm theo chu kỳ 9-10 năm.

- Biến động số lượng cá cơm ở biển Peru 10-12 năm.
- Số lượng nấm men tăng mạnh trong vại dưa.
- Số lượng cây dương xỉ giảm mạnh do cháy rừng.
- Số lượng gà ở Thái Nguyên giảm mạnh do dịch cúm gia cầm H5N1.
- Số lượng cá thu giảm mạnh do sự đánh bắt quá mức của ngư dân ven biển.
Phân biệt biến động theo chu kỳ và không theo chu kỳ?
Biến động số lượng cá thể
Quan sát hình 39.1B SGK và hãy cho biết vì sao số lượng thỏ và mèo rừng lại tăng giảm gần giống nhau?
Xác định nguyên nhân gây biến động số lượng cá thể quần thể?

Cây trồng, khí hậu.
Dòng nước nóng.
Nguồn thức ăn (lúa, ngô…)
Nhiệt độ, độ ẩm.
Mùa mưa.
Nhiệt độ (<8oC)
Lũ lụt thất thường.
Cháy rừng.
Virus gây bệnh u nhầy.
HS
VS,HS
VS
HS
VS
VS
VS
VS
VS
HS
II. Nguyên nhân gây biến động.
II. Nguyên nhân gây biến động và sự điều chỉnh số lượng cá thể của quần thể
Không.
Có.
Khí hậu (toC, độ ẩm …)
- Cạnh tranh (Cùng loài)
- Kẻ thù.
- Thức ăn.
- Sinh sản.
- Khả năng thụ tinh.
- Sức sống của con non.

Thông qua trạng thái sinh lý của các cá thể.
- Sự phát tán.
- Sức sinh sản.
- Tỉ lệ tử vong.
II. Nguyên nhân gây biến động.
II. Nguyên nhân gây biến động
Tình huống:
Khi khảo sát thực tế, người ta thấy số lượng cá thể của quần thể Hươu sao trong rừng đang bị giảm đi từng ngày. Có ý kiến cho rằng nên thả bổ sung thêm một số cá thể vào quần thể đó để quần thể này trở lại kích thước ban đầu với mật độ cá thể đông.
Theo em, giải pháp này có hợp lí không? Vì sao?
Quần thể điều chỉnh số lượng cá thể như thế nào?
Sinh sản
Tử vong
Nhập cư
Xuất cư
Kích thước quần thể
II. Sự điều chỉnh số lượng cá thể của quần thể
3. Trạng thái cân bằng của quần thể.
II. SỰ ĐIỀU CHỈNH SỐ LƯỢNG CÁ THỂ CỦA QUẦN THỂ
- KN: Trạng thái cân bằng của quần thể là khả năng điều chỉnh số lượng cá thể ổn định và phù hợp với khả năng cung cấp nguồn sống của môi trường.
- Quần thể đạt trạng thái cân bằng <=> b + i = d + e
Bảo vệ tài nguyên sinh vật: Bảo vệ các loài quý hiếm, hạn chế sự phát triển quá mức của các loài sinh vật gây hại gây mất cân bằng sinh thái.
Voi hoang dại
1. Trạng thái cân bằng của quần thể đạt được khi:
có hiện tượng ăn lẫn nhau.
số lượng cá thể nhiều thì tự chết.
số lượng cá thể ổn định và phù hợp với khả năng cung cấp nguồn sống của môi trường.
tự điều chỉnh.
C
TRẮC NGHIỆM
2. Nhân tố sinh thái hữu sinh
A. Khí hậu, thổ nhưỡng
B. Nhiệt độ,ánh sáng, số lượng kẻ thù ăn thịt
C. Là nhóm nhân tố không phụ thuộc mật độ quần thể
D. Là nhóm nhân tố phụ thuộc mật độ quần thể
Luyện tập
3. Trường hợp nào sau đây cho thấy sinh vật biến động không theo chu kì?
Một số loài chim di trú mùa đông.
Động vật biến nhiệt ngủ đông.
Số lượng ruồi muỗi nhiều vào các tháng xuân hè.
Số lượng thỏ ở Australia giảm vì bệnh u nhầy.
D
- Ý nghĩa:
+ Sinh học: Đảm bảo cân bằng sinh thái
+ Thực tiễn: Ứng dụng trong việc nuôi trồng và khai thác tài nguyên sinh vật hợp lí để đạt hiệu quả kinh tế cao.
Việc duy trì trạng thái cân bằng trong quần thể có ý nghĩa gì?
Vận dụng
Tìm tòi mở rộng
Điều gì sẽ xảy ra, nếu cháy rừng làm số lượng cá thể của rừng tràm xuống dưới mức tối thiểu?
Hậu quả: Nếu số lượng cá thể của quần thể giảm dưới mức tối thiểu => Quần thể suy vong
Cháy rừng tràm tái sinh ở U Minh Hạ năm 2013
Kính chúc thầy cô giáo sức khoẻ!
Chúc các em học tập tốt!