Bài 38. Ứng dụng công nghệ sinh học trong sản xuất vắc xin và thuốc kháng sinh

CHƯƠNG II
CHĂN NUÔI, THỦY SẢN
ĐẠI CƯƠNG

BÀI 38
ỨNG DỤNG CNSH
TRONG SẢN XUẤT
VACXIN VÀ
THUỐC KHÁNG SINH

I/ Cơ sở khoa học
II/ Ứng dụng công nghệ gen trong sản xuất vacxin

III/ Ứng dụng công nghệ gen trong sản xuất thuốc kháng sinh

NỘI DUNG:

Là kĩ thuật sử dụng các đối tượng sống, các quá trình sinh học trong cơ thể sống để sản xuất ra những sản phẩm sinh học trên quy mô công nghiệp.
I. CƠ SỞ KHOA HỌC
1. Các khái niệm
Em hiểu
thế nào
là công nghệ
sinh học ?
- Khái niệm công nghệ sinh học
I. CƠ SỞ KHOA HỌC
Khái niệm Công nghệ gen
 Công nghệ gen là kĩ thuật cấy ghép 1 đoạn gen cần thiết từ phân tử ADN này sang phân tử ADN khác.
Em hiểu
thế nào là
công nghệ
gen ?
Một đoạn gen cần thiết
từ phân tử ADN này
+
Một phân tử ADN khác
(gọi là thể truyền)
ADN tái tổ hợp
I. CƠ SỞ KHOA HỌC
ADN tái tổ hợp là AND được nối ghép với một
đoạn gen cần thiết của 1 phân tử ADN khác.
Thế nào là AND tái tổ hợp???
Khái niệm AND tái tổ hợp
ADN tái tổ hợp được đưa vào tế bào vi khuẩn có đặc tính phát triển nhanh (TB chủ)
Tế bào chủ nhân lên
Phân tử ADN tái
tổ hợp nhân lên
nhanh chóng
Đoạn gen cần thiết
cũng được nhân
lên
I. CƠ SỞ KHOA HỌC
Mục đích: Tế bào chủ nhân lên sẽ tăng các phân tử AND
tái tổ hợp  Đoạn gen cần thiết cũng được tăng lên
nhanh chóng.
AND tái tổ hợp được đưa
Vào tế bào chủ
Nhằm mục đích gì???
2- Mục đích đưa AND tái tổ hợp vào TB chủ
ADN
AND tái tổ hợp
AND vòng
(Plasmit)
Vi khuẩn
Đoạn
ADN
Nuôi cấy vi khuẩn
AND tái tổ hợp được nhân lên
Tách chiết
Vacxin hoặc
Kháng sinh
Gen quy định việc sản xuất vacxin
kháng sinh
Vi khuẩn
có tốc độ phát triển nhanh
Cấy vào vk
Qua sơ đồ trên hãy nhắc lại cơ sở khoa học
của việc ứng dụng công nghệ gen?
Phân tử ADN



+ B1: Cắt 1 đoạn gen cần thiết trên ADN
+ B2: Ghép đoạn gen trên AND vừa cắt với phân tử ADN của thể truyền hay có tên khác là plasmit, tạo ADN tái tổ hợp.
+ B3: Chuyển ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận đó là tế bào vi khuẩn (thường dùng là vi khuẩn đường ruột E.coli) tạo điều kiện cho gen đã ghép có điều kiện hoạt động.
+ B4: Tách, chiết tinh chế để lấy các sản phẩm cần thiết
I. CƠ SỞ KHOA HỌC
3- Các bước của quy trình kĩ thuật:

Vac xin được sản xuất bằng công nghệ tái tổ hợp gen được gọi là gì?
 Là vac xin thế hệ mới hay vac xin tái tổ hợp gen.

II. ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GEN TRONG
SẢN XUẤT VACXIN
1. Các khái niệm
Vật nuôi bị nhiễm lở mồm long móng
II. ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GEN TRONG
SẢN XUẤT VACXIN
Ví dụ: Vacxin phòng bệnh lở mồm long móng thế hệ mới là 1 ứng dụng của công nghệ gen trong sản xuất vacxin
Sản xuất vacxin lở mồm long móng thế hệ mới
Tìm đoạn gen có tính
kháng nguyên cao
trong tế bào virus
Dùng enzim sinh
học cắt lấy đoạn
gen này
Nhân lên bằng
công nghệ tái
tổ hợp gen
Chiết, tách
Sử dụng chế tạo
vacxin
II. ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GEN TRONG
SẢN XUẤT VACXIN
Vacxin thế hệ mới
Được sản xuất theo quy trình
Như thế nào???
2. Quy trình sản xuất vacxin thế hệ mới
Tìm gen có tính kháng nguyên cao trong
tế bào vi rút gây bệnh lở mồm long móng
Dùng enzim cắt lấy đoạn gen này
Ghép vào thể truyền có thể là vi rút
hoặc các plasmit của vi khuẩn
Cấy ghép ADN tái tổ hợp vào tế bào
(tế bào vi khuẩn)
Chiết tách sản phẩm để chế tạo vacxin
 Quy trình sản xuất vacxin tái tổ hợp gen
Nâng cao năng suất sản xuất vacxin
Tạo ra sản phẩm vacxin với nhiều ưu điểm:
Vacxin tái tổ hợp gen rất an toàn vì trong vacxin không có sự tồn tại của mầm bệnh
Không cần bảo quản lạnh nên giảm được chi phí  phù hợp với điều kiện sử dụng ở những nước đang phát triển

II. ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GEN TRONG
SẢN XUẤT VACXIN
3. ý nghĩa việc sản xuất vacxin thế hệ mới
Vacxin thế hệ mới
Có gì khác so với vacxin
Được sản xuất bằng
Phương pháp
Truyền thống???
Có 2 phương pháp sản xuất thuốc kháng sinh thường được dùng trong thực tiễn:
+ Nuôi cấy nấm để chiết lấy dịch tiết của chúng trong môi trường nuôi cấy và tinh chế để tạo ra kháng sinh.
+ Ứng dụng công nghệ gen để sản xuất.
II. ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GEN TRONG
SẢN XUẤT KHÁNG SINH
1. Phương pháp sản xuất:
Có những phương pháp
sản xuất kháng sinh nào
thường được vận dụng
trong thực tiễn?
Nghiên cứu nội dung SGK và hoàn thành bảng sau đây?
*Gây đột biến ngẫu nhiên
và chọn dòng VSV có
nang suất cao
* Thử nghiệm để chọn
môi trường thích hợp
*Cấy AND tái tổ hợp có đoạn
gen quy định việc sản xuất ra
kháng sinh vào vi khuẩn
*nuôi vk trong MT thuật lợi
để vk phát triển nhanh
Tốn nhiều thời gian
và công sức, nang suất thấp
Nang suất tổng hợp cao
Tạo kháng sinh m?i,ngan tỡnh
trạng kháng thuốc ở vi khuẩn
II. ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GEN TRONG
SẢN XUẤT KHÁNG SINH
Để tăng năng suất tạo kháng sinh người ta dùng 2 biện pháp:
- Gây tạo đột biến ngẫu nhiên và chọn lấy những dòng vi sinh vật cho năng suất cao nhất
Thử nghiệm các loại môi trường nuôi cấy để chọn môi trường thích hợp nhất
 Cả 2 phương pháp đều cho kết quả nhưng cần nhiều thời gian và công sức
1. Phương pháp sản xuất:
II. ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GEN TRONG
SẢN XUẤT KHÁNG SINH
a- Phương pháp truyền thống
1. Phương pháp sản xuất:
b- Phương pháp ứng dụng công nghệ gen
Ứng dụng công nghệ gen giúp:
- Tăng năng suất tổng hợp kháng sinh
- Có khả năng tạo ra các loại kháng sinh mới
 Có ý nghĩa đặc biệt quan trọng khi tình trạng kháng thuốc của vi khuẩn gây bệnh ngày càng tăng

2. ý nghĩa của phương pháp sản xuất ứng dụng công nghệ gen
II. ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GEN TRONG
SẢN XUẤT KHÁNG SINH
3- Một số vacxin và kháng sinh sản xuất từ công nghệ sinh học
Một số vacxin và kháng sinh sản xuất từ công nghệ sinh học
Một số vacxin và kháng sinh sản xuất từ công nghệ sinh học
CỦNG CỐ
Trả lời câu hỏi
trắc nghiệm
Câu 1: Bằng công nghệ gen người ta đã sản xuất được loại Vacxin nào?
A.Vacxin dịch tả
B. Vacxin nhiệt thán
C. Vacxin lở mồm long móng
D. Vacxin tụ huyết trùng
Câu 2: Vacin thế hệ mới rất..vi trong vacin không có sự tồn tại của mầm bệnh
A. Nhiều vi sinh vật
B. An toàn
C. �t vi sinh vật
D. Không an toàn
Câu 3: Phương pháp bảo quản vaccin nhược độc như thế nào?
A. Bảo quản lạnh
B. Không cần bảo quản lạnh
C. ? nhiệt độ từ 2 đến 8 độ C
D ? nhiệt độ từ 8 đến 12 độ
Câu 4: Các loại thuốc nào sau đây là kháng sinh?
A. Pêniccillin, Niucatxơn
B. Steptomycin, Berberin
C. Niucatxơn, Tụ huyết trùng
D. Steptomycin, Laxota
Câu 5: Nhóm VSV nào được sử dụng nhiều trong sản xuất kháng sinh
A. Vi khuẩn
B. Nấm
C. Virut
D. Siêu vi trùng, vi trùng
DẶN DÒ
Về nhà học bài
Hãy phân tích mục đích và cơ sở khoa học của việc ứng dụng CNSH trong sản xuất vacxin và thuốc kháng sinh
Xem nội dung bài 40
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT