Bài 38. Hiện tượng cảm ứng điện từ. Suất điện động cảm ứng

1
CHƯƠNG V
DI?N T?
C?M ?NG
2

1. Thí nghiệm
a. Định nghĩa từ thông
b. Ý nghĩa của từ thông
c. Đơn vị từ thông
3. Hiện tượng cảm ứng điện từ
b. Suất điện động cảm ứng
Bài 38: HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ. SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG
Dòng điện sinh ra từ trường. Ngược lại Từ trường có thể sinh ra dòng điện được không? Nếu có thì trong điều kiện nào?
a. Dòng điện cảm ứng
2. Khái niệm từ thông
3
Khi Nam châm và vòng dây đứng yên. Kim điện kế như thế nào?
Kim điện kế chỉ vị trí 0. chứng tỏ từ trường không sinh ra dòng điện.
Khi Nam châm dịch chuyển ra xa vòng dây. Kim điện kế bị lệch khỏi vị trí 0. trong vòng dây xuất hiện dòng điện
1. Thí nghiệm
a. Thí nghiệm 1
Bài 38: HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ. SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG
4
Khi Nam châm dịch chuyển lại gần vòng dây. Kim điện kế bị lệch khỏi vị trí 0. Trong vòng dây xuất hiện dòng điện.
Bài 38: HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ. SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG
5
Bài 38: HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ. SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG
6
Bài 38: HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ. SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG
7
mA
Lại gần
Ra xa
Bài 38: HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ . SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG
8
Kết quả:
Khi có sự di chuyển tương đối giữa nam châm và vòng dây thì kim điện kế bị lệch khỏi vị trí 0, chứng tỏ có dòng điện trong vòng dây.
Khi số đường sức từ xuyên qua ống dây thay đổi, thì
trong ống dây xuất hiện dòng điện.
Kết luận:
Bài 38: HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ. SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG
9
b. Thí nghiệm 2
mA
Bài 38: HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ. SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG
K
10
Kết quả:
Khi con chạy di chuyển, kim điện kế bị lệch chứng tỏ có dòng điện trong vòng dây.
Kết luận:
Khi số đường sức từ xuyên qua vòng dây biến đổi
thì trong vòng dây xuất hiện dòng điện.
Bài 38: HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ. SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG
11
2. Khái niệm từ thông
a. Định nghĩa từ thông
 = BScos
Từ thông qua diện tích S:
Với
Bài 38: HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ. SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG
12

 là góc nhọn
  > 0
 là góc tù
  < 0
 = 0
  = BS
Thông thường chúng ta chọn  là góc nhọn   > 0
Quy ước:
Bài 38: HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ. SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG
13
b. Ý nghĩa của từ thông
 = B.S.cos
Chọn S = 1 m2,  = 0
  = B
Ý nghĩa :
Từ thông dùng để diễn tả số đường sức từ xuyên qua một diện tích nào đó.
Bài 38: HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ. SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG
14
mA
Lại gần
Ra xa
Bài 38: HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ . SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG
15
c. Đơn vị của từ thông
 = B.S.cos

Trong hệ SI, đơn vị từ thông là vêbe, kí hiệu là Wb
Nếu  = 0, S = 1 (m2), B = 1 (T)
 = 1 Wb = 1T.1m2 = 1T.m2

3. Hiện tượng cảm ứng điện từ
a. Dòng điện cảm ứng
Dòng điện xuất hiện khi có sự biến đổi từ thông qua mạch điện kín gọi là dòng điện cảm ứng.
Bài 38: HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ . SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG
16
b. Suất điện động cảm ứng
Suất điện động sinh ra dòng điện cảm ứng được gọi là suất điện động cảm ứng.
Điều kiện xuất hiện suất điện động cảm ứng trong mạch điện?
Khi có sự biến đổi từ thông qua mặt giới hạn bởi một mạch kín thì trong mạch
xuất hiện suất điện động cảm ứng.
Hiện tượng xuất hiện suất điện động cảm ứng được gọi là hiện tượng cảm ứng
điện từ.
Bài 38: HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ. SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG
17
CỦNG CỐ
Bài làm
C�u 01
18
CỦNG CỐ
Bài làm
Một hình vuông cạnh 5cm đặt trong từ trường đều cảm ứng từ B=4.10-4T. Từ thông qua hình vuông đó bằng 10-6Wb. Góc hợp bởi vectơ cảm ứng từ và pháp tuyến của hình vuông là bao nhiêu?
Áp dụng công thức tính từ thông:
Φ = B. S. cos α
cos α = Φ/B.S = 10-6/4.10-4.(5.10-2)2= 1
α = 00
C�u 02
19