Bài 38. Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở động vật

Kiểm tra bài cũ

Câu 1: Nêu khái niệm sinh trưởng, phát triển ở động vật? Mối liên hệ giữa sinh trưởng và phát triển?

Sinh trưởng: là sự gia tăng kích thước, khối lượng cơ thể động vật (cả ở mức độ tế bào, mô, cơ quan và toàn bộ cơ thể) theo thời gian.
Phát triển: bao gồm ba quá trình liên quan mật thiết với nhau: Sinh trưởng, phân hóa (biệt hóa) tế bào, phát sinh hình thái cơ quan và cơ thể.
Sinh trưởng và phát triển có mối liên hệ mật thiết, đan xen lấn nhau và luôn liên quan đến môi trường sống.
Sinh trưởng tạo tiền đề cho phát triến
Phát triển ảnh hưởng đến tốc độ sinh trưởng

Biến thái hoàn toàn ở bướm

Câu 2: Quan sát các sơ đồ sau.Hoàn thành bảng theo gợi ý.
Biến thái không hoàn toàn ở châu chấu
Biến thái hoàn toàn và biến thái không hoàn toàn
- Hợp tử phân chia nhiều lần
tạo phôi
Tế bào của phôi phân hóa tạo
các cơ quan
Hình thái, cấu tạo sinh lý
của ấu trùng khác con
trưởng thành
Sự khác biệt về hình thái
và cấu tạo giữa các lần lột
xác là nhỏ
Ở bướm
Ở châu chấu
Bài mới
“Người khổng lồ” hội ngộ “tí hon”.
Tại sao lại có những hiện tượng …lạ lùng như thế? Tại sao có người khổng, lại có người lùn?
Bài 38
QUY ƯỚC
Chữ màu đen: nội dung ghi bài

Chữ màu đỏ: câu hỏi, lệnh.

Chữ màu xanh dương: không phải ghi bài

Theo em, những yếu tố nào có ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở động vật?


Giới tính, hoocmon…  nhân tố bên trong cơ thể
Thức ăn, khí hậu, nơi ở…  nhân tố môi trường

Nội dung

I. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong
1. Nhân tố di truyền
2. Hoocmon ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở động vật.
1,6 kg
4,5 kg
Tại sao trong cùng một điều kiện chăn nuôi và điều kiện sống tầm vóc của hai con gà này lại khác nhau?
Nhân tố di truyền
Kiểu gen
Muốn có gà Ri có trọng lượng 5 kg có thực hiện được không? Tại sao?
 Lấy ví dụ để chứng minh nhân tố di truyền quyết định sự sinh trưởng và phát triển của mỗi loài động vật?

1. Nhân tố di truyền
Nhân tố di truyền điều khiển tốc độ lớn và giới hạn lớn.
Ngoài nhân tố di truyền, sự sinh trưởng và phát triển ở động vật còn phụ thuộc nhân tố nào nữa?
 Hoocmôn

1
2
3
4
Tuyến yên
Tuyến giáp
GH được tiết ra từ tuyến yên.
Tiroxin được tiết ra từ tuyến giáp.
Các hoocmon đó được tiết ra từ tuyến nội tiết nào?
Ơstrogen
testosteron
2. Các hoocmon ảnh hưởng đến sinh trưởng
và phát triển ở động vật
a. Các hoocmon ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở động vật có xương sống
GH:

Thực hiện lệnh 2, phần I.1
Giải thích vì sao ở giai đoạn trẻ em:
- Thừa GH dẫn đến khổng lồ
- Thiếu GH dẫn đến lùn
- Muốn chữa lùn, cần tiêm GH ở giai đoạn nào? Vì sao?

a. Các hoocmon ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở động vật có xương sống
Thông qua tăng tổng hợp Protein, GH thúc đẩy sinh trưởng nhanh.
Thừa GH gây khổng lồ (có thể cao tới 2,4m)
a. Các hoocmon ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở động vật có xương sống
Người lùn nhất hành tinh - Cậu bé người Nepal, 14 tuổi. Cao 50cm, nặng 4,5kg.
Thiếu GH dẫn đến lùn (chỉ cao tối đa 0,7 – 1m khi trưởng thành)
a. Các hoocmon ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở động vật có xương sống
Muốn chữa lùn, cần tiêm GH ở giai đoạn trẻ em .

GH làm cho xương trẻ em dài ra, nhưng không có tác dụng với xương người lớn.

a. Các hoocmon ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở động vật có xương sống
Hoocmon sinh trưởng (GH)
Được tiết ra từ: thùy trước tuyến yên
Tác dụng: tăng cường tổng hợp protein trong tế bào, mô và cơ quan
a. Các hoocmon ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở động vật có xương sống
Tiroxin:

Nghiên cứu sgk, cho biết: tác dụng của Tiroxin?
Tăng tốc độ chuyển hóa cơ bản sinh trưởng bình thường của cơ thể.
Ở trẻ em, thiếu Tiroxin dẫn đến hậu quả gì?
Xương và mô thần kinh sinh trưởng không bình thườngđần độn.

Thiếu tiroxin gây đần độn ở trẻ em.
Iốt là thành phần cấu tạo nên Tiroxin.
Thiếu iốt trong thức ăn và nước dẫn đến thiếu Tiroxin, gây bướu cổ, đần độn.
 Hãy thực hiện tốt khẩu hiệu: “toàn dân dùng muối iốt” của Bộ y tế
Có tiroxin
Không có tiroxin
Có tiroxin
Cắt bỏ tuyến giáp: nòng nọc không biến đổi thành ếch
Thêm Tirôxin vào nước: nòng nọc nhanh chóng biến đổi thành ếch (kích thước chỉ bằng con ruồi)
Tirôxin gây biến đổi nòng nọc thành ếch
a. Các hoocmon ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở động vật có xương sống
Tirôxin:
Được tiết ra từ: tuyến giáp
Tác dụng: làm tăng tốc độ chuyển hóa cơ bản  sinh trưởng bình thường của cơ thể.
Sư tử đực có bờm
Sư tử cái không có bờm
Phân biệt giới tính của sư tử ở hai hình sau. Dựa vào đặc điểm nào để phân biệt?
Ở loài công, con đực mới là “phái đẹp”!
Công đực có mào và bộ cánh rực rỡ, còn công cái thì không.
Hươu đực có sừng, còn hươu cái thì không.
Bộ sừng quý khiến hươu đực trở thành đối tượng bị con người “săn lùng” ráo riết.
Hãy nói “không” với săn bắt và buôn bán động vật hoang dã nói chung, loài hươu nói riêng .
Nếu không, những “tuyệt tác” của tự nhiên như thế này sẽ chỉ còn trong sách vở!

 Tại sao gà trống con sau khi cắt bỏ tinh hoàn thì phát triển không bình thường: mào nhỏ, không có cựa, không biết gáy và mất bản năng sinh dục?
a. Các hoocmon ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở động vật có xương sống
Ơstrogen (hoocmon sinh dục cái):
Tiết ra từ: buồng trứng
Tác dụng: điều hòa phát triển các tính trạng sinh dục cái.
Testostêrôn (hoocmon sinh dục đực):
Tiết ra từ: tinh hoàn
Tác dụng: điều hòa phát triển các tính trạng sinh dục đực.
Hoocmôn juvenin, ecđixơn  lột xác của sâu bọ
Xem sgk. Sự biến thái ở sâu bọ được điều hòa bởi những hoocmon nào?

b. Các hoocmon ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở động vật không xương sống
Sự biến thái của ếch
Hoocmon Juvenin
Hoocmon Ecđixon
Hoạt động nhóm trong 1 phút, hoàn thành phiếu học tập số 1:
-Quan sát sơ đồ.
-Cho biết tác dụng của hoocmon Ecđixon và Juvenin.
b. Các hoocmon ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở động vật không xương sống
Sơ đồ ảnh hưởng của hoocmon đến biến thái của bướm
Ecđixon:
Gây lột xác ở sâu bướm
Kích thích sâu biến thành nhộng và bướm
Juvenin:
Phối hợp với ecđixon gây lột xác ở sâu bướm
Ức chế quá trình sâu biến đổi thành nhộng và bướm
Theo dõi đoạn phim sau, chúng ta sẽ biết rõ hơn về sự biến thái của bướm!
Củng cố
1. Sự biến thái của sâu bọ được điều hòa bởi những hoocmon nào?

A. Tirôxin
B. Ơstrogen
C. Testostêron
D. Ecđixơn và Juvenin
Củng cố
2. Chú thích tên tuyến nội tiết và hoocmon tương ứng cho hình sau.


Trong đó:
Chữ số là tên tuyến nội tiết
Chữ cái là tên hoocmon.
1
2
4
3
A
B
C
D
Tuyến yên
Tuyến giáp
Tuyến sinh dục cái
Tuyến sinh dục đực
GH, FSH, LH
Tiroxin
Ơstrogen
testosteron
E.4. Củng cố
3. Hoàn thành bảng sau:
Dặn dò

Học bài.
Trả lời câu hỏi 1, 2, 5 (trang 148, SGK)
Chuẩn bị bài 39:
Sưu tầm tài liệu, tranh ảnh, ví dụ minh họa… về khả năng điều khiển sinh trưởng và phát triển ở người và động vật:
Tổ 1: cải tạo giống vật nuôi
Tổ 2: cải tạo môi trường thích ứng với vật nuôi
Tổ 3: cải thiện dân số
Tổ 4: kế hoạch hóa gia đình
Tìm hiểu về các biện pháp tránh thai và hoàn thành bảng sau: