Bài 38. Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở động vật

tiết 40:

các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng và
phát triển ở động vật.
Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi: Phân biệt biến thái hoàn toàn và biến thái không hoàn toàn ở động vật ?
a) Hoocmôn là gì?

Trình bày những hiểu biết của bản thân về hoocmôn ?
1. Các hoocmon ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của động vật có xương sống.
nhân tố bên trong

Khái niệm: Hoocmôn là những chất truyền tin hoá học được tuần hoàn theo máu đi từ các cơ quan sản sinh ra nó đến các cơ quan tiếp nhận để phát huy tác dụng sinh lý của nó theo phương thức điều hoà ngược.
- Đặc tính:
+) Tham gia vào sự điều tiết các quá trình sinh trưởng và phát triển của cơ thể.
+) Tham gia vào sự điều tiết các quá trình trao đổi chất và trao đổi năng lượng của cơ thể.
+) Tham gia vào sự điều tiết cân bằng bài tiết của nội môi dịch thể, điều tiết thích nghi quá trình sinh sản.
b) Các hoocmôn ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của động vật có xương sống.

Quan sát hình 38.1 và hoàn thành nội dung phiếu học tập sau:

Tìm hiểu các hoocmôn ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của động cật có xương sống
Tìm hiểu các hoocmôn ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của động vật có xương sống
Tên hoocmôn
Nơi sản xuất
Tác dụng
Hoocmôn
sinh trưởng
Tuyến yên
- Kích thích phân chia tế bào
và tăng kích thước của tế bào
qua tăng tổng hợp prôtêin.
- Kích thích phát triển xương.
Hoocmôn
tirôxin
Tuyến giáp
-Kích thích chuyển hoá tế bào
và kích thích quá trình sinh
trưởng và phát triển bình
thường của cơ thể.
Tên hoocmôn
Nơi sản xuất
Tác dụng
Hoocmôn
ơstrôgen
Buồng trứng
Kích thích sinh trưởng và
phát triển mạnh ở giai đoạn
dậy thì:
Tăng phát triển xương.
Kích thích phân hoá tế bào
để hình thành các đặc điểm
sinh dục phụ thứ cấp ở nữ.
Hoocmôn
testosteron
Tinh hoàn
- Kích thích sinh trưởng và
phát triển mạnh ở giai đoạn
dậy thì ở nam.
Tăng mạnh tổng hợp Prôtêin
phát triển mạnh cơ bắp.
Leonid Stadnik 2,53mét
He Pingping
73cm
Quan sát hình vẽ sau hãy chỉ ra trường hợp nào do tuyến yên sản xuất ra quá ít hoặc quá nhiều hoocmôn sinh trưởng vào giai đoạn trẻ em.
Tại sao tuyến yên sản xuất ra quá ít hay quá nhiều hoocmôn sinh trưởng lại gây ra hậu quả như vậy?
- Những người nhỏ bé là những người do tuyến yên tiết ra quá ít hoocmôn sinh trưởng.
- Những người khổng lồ là những người do tuyến yên tiết ra quá nhiều hoocmôn sinh trưởng.
- Hoocmôn sinh trưởng do tuyến yên tiết ra có tác dụng kích thích sinh trưởng, nếu hoocmôn tiết ra quá ít dẫn đến giảm phân chia tế bào, giảm số lượng và kích thước tế bào, nếu chúng tiết ra nhiều sẽ làm tăng cường quá trình phân chia tế bào, tăng số lượng và kích thước tế bào (qua tăng tổng hợp prôtein và tăng cường phát triển xương).
Quan sát hình vẽ sau và giải thích:
Tại sao trong thức ăn và nước uống thiếu Iốt trẻ em sẽ chậm lớn (hoặc ngừng lớn), chịu lạnh kém, não ít nếp nhăn, trí tuệ thấp?
Công thức cấu tạo của Tirôxin
Iốt là thành phần cấu tạo nên tirôxin nên thiếu Iốt dẫn đến thiếu tirôxin từ đó làm giảm quá trình chuyển hoá, giảm sinh nhiệt ở tế bào dẫn đến chịu nhiệt kém. Thiếu tirôxin khiến quá trình phân chia và lớn lên của tế bào giảm dẫn đến số lượng tế bào não giảm kèm theo đó là trí tuệ kém phát triển.
Tại sao gà trống con sau khi cắt bỏ tinh hoàn thì phát triển không bình thường: mào nhỏ, không có cựa, không biết gáy và mất bản năng sinh dục...?
Do hoocmôn testosteron do tinh hoàn tiết ra có tác dụng kích thích quá trình sinh trưởng và hình thành đặc điểm sinh dục thứ cấp như: mào, cựa... nên khi cắt bỏ tinh hoàn hoocmôn này không được tiết ra thì các bộ phận liên quan sẽ không được hình thành.
Liên hệ: +) Trong bữa ăn hàng ngày của con người và khẩu phần ăn của động vật cần chú ý những điều gì ?
+) Vào tuổi dậy thì của nam và nữ hoocmôn nào được tiết ra nhiều làm cơ thể thay đổi mạnh mẽ về thể chất và sinh lý? hoocmôn này chịu sự điều khiển của tuyến nào?
2. Các hoocmôn ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của động vật không xương sống
Quan sát hình 38.3 và trả lời câu hỏi:
Tác dụng sinh lý của hoocmôn ecđisơn và juvennin?
Giải thích nguyên nhân lột xác ở sâu bướm biến thành nhộng và bướm.


Hoocmôn ecđisơn: gây lột xác ở sâu bướm, kích thích sâu biến thành nhộng và bướm.
- Hoocmôn juvennin: Phối hợp với ecđisơn gây lột xác ở sâu bướm, ức chế quá trình biến đổi sâu biến thành nhộng và bướm.
củng cố bài mới

Điều gì sẽ xảy ra khi cắt bỏ tuyến giáp của nòng nọc ?

2. ở giai đoạn trẻ em, nếu tuyến yên sản xuất ra quá nhiều hoocmôn sinh trưởng sẽ:
Trở thành người khổng lồ.
Chậm lớn hoặc ngừng lớn.
Trở thành người nhỏ bé.
Sinh trưởng và phát triển bình thường.


4. Các hoocmôn chủ yếu ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở côn trùng:
juvennin, tirôxin, hoocmôn sinh trưởng.
ecđisơn, ơstrogen, tirôxin.
juvennin, ơstrogen.
juvennin, ecđisơn.
3. ở ếch quá trình biến thái từ nòng nọc thành ếch nhờ hoocmôn:
Sinh trưởng.
Tirôxin.
ơstrôgen.
Testosterôn.