Bài 38. Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở động vật

Như thế nào là sinh trưởng và phát triển? Nêu các kiểu phát triển của động vật? Cho VD?
KIỂM TRA BÀI CŨ
Quá trình sinh trưởng và phát triển ở động vật chịu ảnh hưởng của những nhân tố nào?
NHÂN TỐ BÊN TRONG
NHÂN TỐ BÊN NGOÀI
DI TRUYỀN
GIỚI TÍNH
HOOCMÔN
THỨC ĂN
KHÍ HẬU
Các nhân tố trên có thể chia làm bao nhiêu nhóm ?
Cá voi: 150 tấn, 33 m
Cá chép: 1,5kg, 20cm
Ếch hoa: 0,8kg, 13 cm
I - ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC NHÂN TỐ BÊN TRONG:
1 - YẾU TỐ DI TRUYỀN:
So sánh kích thước, khối lượng, tuổi thọ, tốc độ lớn và giới hạn lớn của các loài động vật ? Từ đó rút ra kết luận?
 Mỗi loài có đặc điểm sinh trưởng phát triển khác nhau về tuổi thọ, tốc độ lớn, khối lượng, kích thước -> Đó là do yếu tố di truyền qui định.
I - ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC NHÂN TỐ BÊN TRONG:
2 - GIỚI TÍNH:
Hãy so sánh kích thước và khối lượng, tuổi thọ, tốc độ lớn của các động vật giới đực và giới cái cùng loài?
 Cùng một loài, thường thì ở giai đoạn đầu con cái có kích thước, khối lượng, tốc độ lớn nhanh, sống lâu hơn con đực, nhưng ngừng lớn sớm hơn.
I - ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC NHÂN TỐ BÊN TRONG:
3 - CÁC HOOCMÔN SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN:
I - ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC NHÂN TỐ BÊN TRONG:
3 - CÁC HOOCMÔN SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN:
a. Hoocmôn ST - PT ở động vật có xương sống:
a. Hoocmôn ST - PT ở động vật có xương sống:
 Hoocmôn GH:
- Do tế bào  của thuỳ trước tuyến yên tiết ra ở giai đoạn còn non.
- Kích thích phân chia tế bào và tăng kích thước tế bào.
- Kích thích phát triển xương, cơ.
 Cơ thể lớn lên.
I - ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC NHÂN TỐ BÊN TRONG:
3 - CÁC HOOCMÔN SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN:
Hoocmôn GH do tuyến nào tiết ra, tác dụng?
a. Hoocmôn ST - PT ở động vật có xương sống:
 Hoocmôn GH:
I - ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC NHÂN TỐ BÊN TRONG:
3 - CÁC HOOCMÔN SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN:
Hãy giải thích tác động của GH đến sinh trưởng trong các trường hợp khác nhau:
- Thừa GH ở giai đoạn thiếu niên làm tăng quá trình phân chia tế bào, tăng số lượng và kích thước tế bào, xương dài ra  cơ thể phát triển thành khổng lồ.
- Thiếu GH ở giai đoạn thiếu niên -> giảm phân chia tế bào, giảm số lượng và kích thước tế bào, xương dài không sinh trưởng  cơ thể ngừng lớn ( lùn cân đối ).
- Thừa GH ở giai đoạn trưởng thành làm tăng quá trình phân chia tế bào, tăng số lượng và kích thước tế bào ở mặt, đầu xương  Bệnh to đầu ngón.
Người bị bệnh to đầu ngón
a. Hoocmôn ST - PT ở động vật có xương sống:
 Hoocmôn GH:
I - ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC NHÂN TỐ BÊN TRONG:
3 - CÁC HOOCMÔN SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN:
Nếu muốn chữa bệnh lùn do thiếu GH thì cần tiêm GH ở giai đoạn nào? Tại sao?
- Chữa bệnh lùn cần tiêm GH ở tuổi thiếu nhi, còn khi đã trưởng thành tốc độ sinh trưởng chậm lại và dừng hẳn, GH không có tác dụng.
- Ở chuột: Khi cắt bỏ tuyến yên cũng gây sinh trưởng chậm (Sau 108 ngày):
A - Chuột bình thường: nặng 264 gam.
B - Chuột bị cắt bỏ tuyến yên nặng 80 gam.
A
B
a. Hoocmôn ST - PT ở động vật có xương sống:
 Hoocmôn GH:
I - ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC NHÂN TỐ BÊN TRONG:
3 - CÁC HOOCMÔN SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN:
a. Hoocmôn ST - PT ở động vật có xương sống:
I - ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC NHÂN TỐ BÊN TRONG:
3 - CÁC HOOCMÔN SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN:
 Hoocmôn Tirôzin:
Quan sát hình ảnh, nghiên cứu tài liệu và cho biết hooc môn Tiroxin do tuyến nào tiết ra? Tác dụng?
- Kích thích chuyển hoá ở tế bào.
- Kích thích quá trình sinh trưởng, phát triển của cơ thể  Cơ thể sinh trưởng phát triển bình thường.
- Tiroxin do tuyến giáp tiết ra, có cấu tạo chủ yếu là iốt.
Hãy nêu những hiện tượng do thiếu Iốt gây nên?
a. Hoocmôn ST - PT ở động vật có xương sống:
I - ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC NHÂN TỐ BÊN TRONG:
3 - CÁC HOOCMÔN SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN:
Hãy nêu biện pháp phòng tránh những bệnh trên?
* Hiện tượng do thiếu Iốt:
- Ở ếch nhái: Tirôxin còn gây biến thái từ nòng nọc thành ếch. Thiếu Tiroxin: Nòng nọc không biến thành ếch được.
a. Hoocmôn ST - PT ở động vật có xương sống:
I - ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC NHÂN TỐ BÊN TRONG:
3 - CÁC HOOCMÔN SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN:
 Ơstrogen:
 Testosteron:
Ơstrogen và Testosteron do tuyến nào tiết ra?
Có vai trò gì?
Ơstrogen: Ở con cái, do buồng trứng tiết ra.
Có tác dụng:
+ Kích thích sinh trưởng ở tuổi dậy thì
+ Hình thành đặc điểm sinh dục thứ cấp: Tiết sữa, nuôi con, hình thái…
a. Hoocmôn ST - PT ở động vật có xương sống:
I - ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC NHÂN TỐ BÊN TRONG:
3 - CÁC HOOCMÔN SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN:
Testosteron: Ở con đực,do tinh hoàn tiết ra.
Tác dụng:
+ Kích thích sinh trưởng ở tuổi dậy thì
+ Hình thành đặc điểm sinh dục thứ cấp: Biết gáy ( Ở gà ), có bờm ( Sư tử), hình thái…
a. Hoocmôn ST - PT ở động vật có xương sống:
I - ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC NHÂN TỐ BÊN TRONG:
3 - CÁC HOOCMÔN SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN:
a. Hoocmôn ST - PT ở động vật có xương sống:
I - ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC NHÂN TỐ BÊN TRONG:
3 - CÁC HOOCMÔN SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN:
b. Hoocmôn ST - PT ở động vật không xương sống:
Biến thái hoàn toàn
Biến thái không hoàn toàn
Lột xác
Lột xác
Lột xác
Lột xác
Ở động vật không xương sống sự biến thái chịu ảnh hưởng của hoocmôn nào?
 Ở sâu bọ: Sự biến thái được điều hoà bởi 2 loại hoocmôn Ecđixơn và Juvenin.
Hoocmôn Ecđixơn và Juvenin tác động như thế nào?
- Juvenin do thể Allta sản xuất: ức chế biến sâu non thành nhộng và bướm.
- Ếcđixơn do tuyến trước ngực sản xuất: Gây lột xác và biến sâu non thành nhộng  bướm
a. Hoocmôn ST - PT ở động vật có xương sống:
I - ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC NHÂN TỐ BÊN TRONG:
3 - CÁC HOOCMÔN SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN:
b. Hoocmôn ST - PT ở động vật không xương sống:
- Thí nghiệm Ecđixơn trên toàn bộ hay chỉ 1 phần của nhộng cũng đều gây biến thái.
- Nếu tăng Juvenin: Ấu trùng không hóa nhộng và bướm được.
- Nếu tăng Ecđixơn: Ấu trùng sẽ biến thái sớm.
Ứng dụng trong chăn nuôi và trồng trọt như thế nào để có lợi cho con người ?
a. Hoocmôn ST - PT ở động vật có xương sống:
I - ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC NHÂN TỐ BÊN TRONG:
3 - CÁC HOOCMÔN SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN:
b. Hoocmôn ST - PT ở động vật không xương sống:
Juvenin
6
Ecđixơn
5
Testosteron
4
Ơstrogen
3
Tirôzin
2
GH
1
Biểu hiện khi thiếu
Biểu hiện khi thừa
Tác dụng
Nguồn gốc
Loại hoocmôn
TT
I - ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC NHÂN TỐ BÊN TRONG:
3 - CÁC HOOCMÔN SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN:
Nghiên cứu tài liệu và hoàn thành phiếu học tập sau:
TUYẾN YÊN VÀ CÁC TUYẾN NỘI TIẾT KHÁC
I - CÁC NHÂN TỐ BÊN TRONG:
- Kích thích ST - PT mạnh ở giai đoạn tuổi dậy thì ở nam ( Con đực ).
- Tăng mạnh tổng hợp Pr, PT mạnh cơ.
Tinh hoàn
TESTOSTERÔN
Kích tích ST - PT giai đoạn dậy thì ( Động dục ).
Tăng phát triển xương.
Kích thích phân hoá TB -> Đặc điểm sinh dục phụ thứ cấp ở nữ ( Con cái ).
Buồng trứng
ƠSTRÔGEN
- Kích tích chuyển hoá ở TB và quá trình ST - PT bình thường của cơ thể.
Tuyến giáp
TIRÔXIN
Kích thích phân bào, tăng kích thước của TB thông qua tăng tổng hợp Pr.
Kích thích PT xương ( Dài và to lên )
Tuyến yên
SINH TRƯỞNG
( GH )
TÁC DỤNG
NƠI SẢN XUẤT
HOOCMÔN