Bài 38. Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở động vật

Câu 1- Nêu điểm khác nhau giữa sinh trưởng và phát triển ? Cho ví dụ? Nêu các kiểu phát triển của động vật ? Cho ví dụ
Câu 2: Phân biệt các hình thức phát triển ở động vật
Câu 3: Sắp xếp các động vật sau thành nhóm theo kiểu phát triển: Gà, lợn, mèo, bồ câu, ong, sâu đục thân lúa, sâu khoang hại rau, rầy nâu, thằn lằn, cá, ễnh ương, cóc, gián, dế, tằm.
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1:
ST: Là sự lớn lên về kích thước, khối lượng của tế bào, mô, cơ quan …dẫn đến tăng kích thước và khối lượng cơ thể.
PT: Là quá trình biến đổi bao gồm sinh trưởng, phân hóa tế bào và phát sinh hình thái các cơ quan và cơ thể; hình thành tb, mô, cơ quan mới có cấu tạo và chức năng khác hẳn cũ.
Các kiểu phát triển ở độngvật:
+ Phát triển không qua biến thái: ở người
+ Phát triển qua biến thái không hoàn toàn: Ở Cào cào, châu chấu …
+ Phát triển qua biến thái hoàn toàn: Ong, Ếch nhái …

KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 2: Phân biệt các hình thức phát triển ở động vật
- Phát triển không qua biến thái: Giai đoạn sau khi sinh ra: hình thái các giai đoạn phát triển không có sự sai khác. Ví dụ: Các động vật thuộc lớp thú
Biến thái hoàn toàn: Hình thái các giai đoạn phát triển hoàn toàn khác nhau, đặc biệt là giai đoạn con non và giai đoạn trưởng thành. Giữa 2 giai đoạn này có thể có giai đoạn trung gian ( Nhộng ).Ví dụ: Các loài côn trùng: ruồi, ong, bướm, ếch nhái…
Biến thái không hoàn toàn: Hình thái các giai đoạn phát triển tương tự nhau, con non qua nhiều lần lột xác trở thành con trưởng thành

KIỂM TRA BÀI CŨ
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 3: Sắp xếp các động vật thành nhóm theo kiểu phát triển: Gà, lợn, mèo, bồ câu, ong, sâu đục thân lúa, sâu khoang hại rau, rầy nâu, thằn lằn, cá, ễnh ương, cóc, gián, dế, tằm.
BàI MớI:
? Quá trình sinh trưởng và phát triển ở động vật chịu ảnh hưởng của những nhân tố nào?
Nhân tố bên trong
Nhân tố bên ngoài
DI TRUYỀN
GIỚI TÍNH
HOOCMÔN
THỨC ĂN
KHÍ HẬU
I/. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong
1- Yếu tố di truyền:
? Hãy so sánh kích thước và khối lượng, tuổi thọ, tốc độ lớn, giới hạn lớn của các loài động vật ?
Cá voi: 150 tấn, 33 m
Cá chép: 1,5kg, 20cm
Ếch hoa: 0,8kg, 13 cm
Mỗi loài có đặc điểm sinh trưởng phát triển khác nhau về tuổi thọ, tốc độ lớn, khối lượng, kích thước. Đó là do yếu tố di truyền qui định
I/. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong
2- Giới tính:
Cùng một loài, thường thì ở giai đoạn đầu con cái có kích thước, khối lượng, tốc độ lớn nhanh, sống lâu hơn con đực, nhưng ngừng lớn sớm hơn.
? Hãy so sánh kích thước và khối lượng, tuổi thọ, tốc độ lớn của các động vật giới đực và giới cái cùng loài?
I/. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong
? Tại sao có người “khổng lồ”, người “tí hon”?
I/. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong
Tại sao người này bướu cổ ?
Tại sao người này bị Bazơđô ?
Tại sao nòng nọc biến thành ếch ? …
I/. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong:
3- Hooc môn sinh trưởng- phát triển:
Hãy hoàn thành phiếu học tập sau:
I/. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong:
3- Hooc môn sinh trưởng- phát triển:
a/. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở động vật có xương sống:
* Hoocmôn GH:
Tuyến yên
Kích thích
(tiết GH)
Do tế bào α của thuỳ trước tuyến yên tiết ra ở giai đoạn còn non.
- Kích thích phân chia tế bào và tăng kích thước tế bào.
- Kích thích phát triển xương, cơ.
Cơ thể lớn lên

? Hoocmôn GH do tuyến nào tiết ra, có tác dụng như thế nào?
Thừa GH ở giai đoạn thiếu niên làm tăng q.trình phân chia tế bào, tăng số lượng và kích thước tế bào, xương dài racơ thể p.triển thành khổng lồ.
Thiếu GH ở giai đoạn thiếu niên làm giảm q.trình phân chia tế bào, giảm số lượng và kích thước tế bào, xương dài không sinh trưởng cơ thể ngừng lớn ( lùn cân đối)
? Nếu muốn chữa bệnh lùn do thiếu GH thì cần tiêm GH ở giai đoạn nào? Tại sao?
 Chữa bệnh lùn cần tiêm GH ở tuổi thiếu nhi, còn khi đã trưởng thành tốc độ sinh trưởng chậm lại và dừng hẳn, GH không có tác dụng.
I/. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong:
3- Hooc môn sinh trưởng- phát triển:
a/. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở động vật có xương sống :
* Hoocmôn GH:
Hãy giải thích tác động của GH đến sinh trưởng trong các trường hợp khác nhau
Thừa GH ở giai đoạn thiếu niên làm tăng q.trình phân chia tế bào, tăng số lượng và kích thước tế bào, xương dài racơ thể p.triển thành khổng lồ.
Thiếu GH ở giai đoạn thiếu niên làm giảm q.trình phân chia tế bào, giảm số lượng và kích thước tế bào, xương dài không sinh trưởng cơ thể ngừng lớn ( lùn cân đối)
Thừa GH ở giai đoạn trưởng thành làm tăng q.trình phân chia tế bào, tăng số lượng và kích thước tế bào ở mặt, đầu xương  Bệnh to đầu ngón.
A
B
I/. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong:
3- Hooc môn sinh trưởng- phát triển:
a/. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở động vật có xương sống :
* Hoocmôn GH:
Người bị bệnh to đầu ngón

Ở chuột: Khi cắt bỏ tuyến yên
cũng gây sinh trưởng chậm:
A- Chuột bình thường
B- Chuột bị cắt bỏ tuyến yên
( Sau 108 ngày:
- Chuột bình thường nặng 264 g,
- Chuột thí nghiệm nặng 80 g)
I/. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong:
3- Hooc môn sinh trưởng- phát triển:
a/. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở động vật có xương sống :
* Hoocmôn GH:
* Hooc môn Tiroxin:
Hooc môn Tiroxin do tuyến nào tiết ra ?
có tác dụng như thế nào ?
Tuyến giáp
Tế bào tiết
Tiroxin do tuyến giáp tiết ra, có cấu tạo chủ yếu từ Iôt
- Kích thích chuyển hoá ở tế bào
Kích thích quá trình sinh trưởng, phát triển của cơ thể
 Cơ thể sinh trưởng phát triển bình thường
Hãy nêu những hiện tượng do thiếu Iốt gây nên
I/. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong:
3- Hooc môn sinh trưởng- phát triển:
a/. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở động vật có xương sống :
* Hoocmôn GH:
* Hooc môn Tiroxin:
Các hiện tượng do thiếu Iốt:
Ở trẻ em: Gây đần độn, chậm lớn, chịu lạnh kém, sự phát triển sinh dục bị ngừng trệ ( A )
Ở người lớn: Gây bệnh:
+ Niêm thủng ( B )
+ Bướu cổ ( C )
+ Bazơđô ( D )
A
D
B
C
Hãy nêu những biện pháp phòng tránh thiếu Iốt
I/. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong:
3- Hooc môn sinh trưởng- phát triển:
a/. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở động vật có xương sống :
* Hoocmôn GH:
* Hooc môn Tiroxin:
Ở ếch nhái: Tiroxin còn gây biến thái từ nòng nọc thành ếch. Thiếu Tiroxin: Nòng nọc không biến thành ếch được.
I/. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong:
3- Hooc môn sinh trưởng- phát triển:
a/. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở động vật có xương sống :
* Hoocmôn GH:
* Hooc môn Tiroxin:
* Ơstrogen
* Testosteron:
Ơstrogen và Testosteron do tuyến nào tiết ra?
Có vai trò gì?
I/. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong:
3- Hooc môn sinh trưởng- phát triển:
a/. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở động vật có xương sống :
* Ơstrogen : Ở con cái. Do buồng trứng tiết ra. Có tác dụng:
Kích thích sinh trưởng ở tuổi dậy thì
Hình thành đặc điểm sinh dục thứ cấp: Tiết sữa, nuôi con, hình thái …
* Testosteron: Ở con đực. Do tinh hoàn tiết ra. Có tác dụng:
- Kích thích sinh trưởng ở tuổi dậy thì
- Hình thành đặc điểm sinh dục thứ cấp: Biết gáy (Ở gà), Có bờm ( Sư tử), Hình thái …
I/. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong:
3- Hooc môn sinh trưởng- phát triển:
a/. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở động vật có xương sống
b/. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở động vật không xương sống
Biến thái không hoàn toàn
Biến thái không hoàn toàn
? Sự biến thái của ếch nhái chịu ảnh hưởng của hoocmôn nào?
Ở sâu bọ: Sự biến thái được điều hoà bởi 2 loại hoocmôn Ecđixơn và Juvenin.
I/. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong:
3- Hooc môn sinh trưởng- phát triển:
a/. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở động vật có xương sống
b/. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở động vật không xương sống
I/. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong:
3- Hooc môn sinh trưởng- phát triển:
a/. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở động vật có xương sống
b/. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở động vật không xương sống
Hoocmôn ecđixơn và Juvenin tác động như thế nào?
Juvenin do thể Allta sản xuất; ức chế biến sâu non thành nhộng và bướm. Ếcđixơn do tuyến trước ngực sản xuất; gây lột xác và biến sâu non thành nhộng bướm
I/. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong:
3- Hooc môn sinh trưởng- phát triển:
a/. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở động vật có xương sống
b/. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở động vật không xương sống
Thí nghiệm Ecđixơn trên toàn bộ hay chỉ 1 phần của nhộng cũng đều gây biến thái
Nếu tăng Juvenin: Âu trùng không hóa nhộng và bướm được.
Nếu tăng Ecđixơn: Ấu trùng sẽ biến thái sớm.
Ứng dụng trong chăn nuôi và trồng trọt nhưthế nào để có lợi cho con người ?

 Sự sinh trưởng-phát triển ở động vật được điều hoà bởi hoocmôn sinh trưởng (GH), hoocmôn tirôxin, Ơstrogen, Testosteron
 Sự phát triển biến thái được điều hòa bởi hoocmôn biến thái và lột xác ecđixơn và juvenin ( sâu bọ), hoocmôn tirôxin ( ếch nhái).