Bài 38. Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở động vật

Kiểm tra bài cũ
Câu 1: Thế nào là sinh trưởng, phát triển ở động vật? Cho ví dụ.
Câu 2: Cho biết mối liên quan giữa sinh trưởng và phát triển
Câu 1: Khái niệm sinh trưởng, phát triển ở động vật
- Sinh trưởng là quá trình gia tăng khối lượng, kích thước cơ thể do tăng số lượng, kích thước tế bào động vật. VD: gà con mới nở 20g, lúc xuất chuồng 2kg
- Phát triển là sự biến đổi hình thái, sinh lí từ hợp tử đến giai đoạn trưởng thành, bao gồm giai đoạn phôi và hậu phôi. Vd: ở người hợp tử qua 8 ngày phát triển thành phôi vị làm tổ trong dạ con của mẹ, sau đó phát triển thành phôi TK với các mầm cơ quan, qua 9 tháng 10 ngày phát triển thành em bé với tất cả các cơ quan về cấu tạo và chức năng, đến tuổi dậy thì (13 – 14 tuổi) phát triển thnàh cơ thể trưởng thành có khả năng sinh sản.
Kiểm tra bài cũ
Câu 2: Mối quan hệ giữa sinh trưởng và phát triển:
- Sinh trưởng và phát triển của cơ thể có quan hệ mật thiết với nhau. Sinh trưởng tạo tiền đề cho phát triển, sinh trưởng là thành phần của phát triển, phát triển thúc đẩy sinh trưởng.
- Phát triển của động vật thường trải qua hai giai đoạn: Phôi và hậu phôi. Sự phân chia theo biến thái chủ yếu căn cứ vào giai đoạn hậu phôi.
CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN
SỰ SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN
Ở ĐỘNG VẬT
Bài 38


Gà từ lúc giai đoạn gà con còn nhỏ đến lớn thì chịu ảnh hưởng của những yếu tố nào?
Môi trường: khí
hậu, nơi ở,…
Các nhân tố
ảnh hưởng
Nhân tố
bên trong
Nhân tố
bên ngoài
Giới tính
Hoocmôn sinh trưởng
và phát triển
Thức ăn
I. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong:

1. Giới tính:

Hình 3
kích thước của mối như thế nào, nhận xét gì về sự sinh trưởng các cá thể trong cùng loài như thế nào ở giới tính khác nhau?
Trong cùng thời gian nuôi những loài khác nhau thì sinh trưởng có giống nhau không?
1. Giới tính
Tốc độ sinh trưởng ở người
Con trai
Con gái
Tốc độ tăng khối lượng ( kg/năm)
Năm (tuổi)
+ Có nhận xét gì về tốc độ sinh trưởng ở nam và nữ?
+ Từ đó rút ra kết luận gì về sự phụ thuộc của tốc độ sinh trưởng vào giới tính?
- Ảnh hưởng đến tốc độ sinh trưởng và kích thước tối đa của con đực và cái. Thường con cái có tốc độ lớn nhanh và sống lâu hơn.
- Thực chất là do hệ gen quy định.


2. Các hoocmôn sinh trưởng và
phát triển:
a) Hoocmôn điều hòa sinh trưởng:
Tuyến gì ?
Hoocmôn gì ?
Hoocmôn GH
Tuyến yên
Tuyến yên
Hormon GH
Tuyến gì ?
Tuyến giáp
Hoocmôn
gì ?
Hoocmôn
Tirôxin
 Biến thái ở ếch nhái được điều hòa bởi hoocmôn nào?
Tirôxin (tuyến giáp của nồng nọc) : biến đổi nòng nọc  ếch
+ Hãy cho biết trường hợp nào do tuyến yên tiết ra quá ít hoặc quá nhiều GH?
+ Tại sao tuyến yên tiết ra quá ít hoặc quá nhiều GH lại gây hậu quả như vậy?
+ Nếu muốn chữa bệnh lùn cần tiêm GH ở giai đoạn nào? Tại sao?
+ Người bé nhỏ: tuyến yên tiết ít GH, người khổng lồ: tuyến yên tiết nhiều GH.
+ Nếu GH quá nhiều sẽ thúc đẩy sinh trưởng nhanh hơn bình thường. Nếu ít GH tốc độ sinh trưởng sẽ chậm lại và bị lùn.
+ Giai đoạn trẻ em, vì GH chỉ có tác dụng kích thích phát triển xương vào giai đoạn trẻ em.
- Tại sao trong khẩu phần ăn hàng ngày của trẻ nếu thiếu iot sẽ dẫn đến bệnh đần độn?
Tiroxin giúp cơ thể phát triển bình thường, Iot là thành phần cấu tạo tiroxin. Nếu thiếu iot thì tiroxin không được tạo ra, do đó cơ thể phát triển không bình thường.
- Hoocmôn tirôxin:
Tirôxin(T4)
Kích thích
Tuyến giáp
Xương
Não bộ
Bệnh bướu cổ là gì? Nguyên nhân nào gây bệnh bướu cổ?
Bệnh bướu cổ
Tuyến yên
Tyuến giáp
Tirôxin(T4) và triiodtirôxin (T3)
Là các axit amin có chứa rất nhiều iốt
Bướu cổ là sự tăng thể tích của tuyến giáp trạng
b. Hooc môn điều hòa sự phát triển
Điều hòa sự biến thái
Điều hòa sự tạo thành các tính trạng sinh dục thứ cấp
Điều hòa chu kỳ kinh nguyệt
Sơ đồ ảnh hưởng của hoocmôn
đến biến thái của bướm
Quan sát sơ đồ và cho biết:
Sự biến thái ở sâu bọ thường được điều hòa bởi các loại hoocmôn nào? Kể tên.
Các loại hoocmôn đó được tiết ra từ đâu và có tác dụng gì?
Điều gì sẽ xảy ra nếu Juvenin ngừng tiết?
Gà trống và gà mái
Công trống và công mái
A
B
A
B
Hươu cái
Hươu đực
 Ngoài đặc điểm khác nhau về cơ quan sinh dục (con đực
có tinh hoàn, con cái có buồng trứng) thì ở động vật còn có
những đặc điểm khác nhau về hình thái, sinh lý và tập tính.
A
B
 Thế nào là tính trạng sinh dục thứ sinh? Cho ví dụ?
- Tính trạng sinh dục thứ sinh : là những tính trạng hình thái hoặc sinh lí khác nhau của con đực và con cái.
VD : con đực có sừng (hươu), bờm (sư tử), giọng hót hay (họa mi), râu (nam)
Con cái : ngực phát triển (nữ), có kinh nguyệt.
Tính trạng sinh dục thứ sinh được điều hòa bởi loại hoocmon nào?

Các tính trạng sinh dục thứ sinh được điều hòa bởi 2 loại hoocmon : ơstrôgen và testostêron.







Gà trống sau khi cắt bỏ tinh hoàn thì phát triển không bình thường: Mào nhỏ, không có cựa, không biết gáy và mất bản năng sinh dục,…Tại sao?
- Hoocmôn nào ảnh hưởng tới chu kỳ kinh nguyệt ? Tác dụng của từng hoocmôn ?
Quan sát sơ đồ và cho nhận xét về:
Thời gian độ dài của chu kỳ kinh nguyệt và thời gian rụng trứng.
Thời gian có kinh (hành kinh).
- Ở giai đoạn trứng rụng, nồng độ hoocmôn nào tăng cao ? Tại sao?
Quan sát hình và cho biết sự phát triển của niêm mạc dạ con?
Tại sao trong thời kỳ mang thai phụ nữ không có kinh nguyệt ?
Hiểu biết về chu kỳ kinh nguyệt có ý nghĩa như thế nào đối với trẻ vị thành niên ?
Củng cố
Câu 1: Sự biến thái của sâu bọ được điều hoà bởi những hoocmôn nào?
A. tirôxin B. ơstrôgen
C. Testostêrôn D. ecđixơn và juvenin
Câu 2: Ở nữ, hoocmôn nào kích thích sự phân hoá tế bào để hình thành các đặc điểm sinh dục phụ thứ cấp?
A. tirôxin B. ơstrôgen
C. Testostêrôn D. ecđixơn và juvenin
Củng cố
Câu 3:Tác dụng của hoocmôn tirôxin?
A- gây lột xác ở sâu, bướm
B- kích thích sự phát triển xương
C- ức chế quá trình biến đổi nhộng thành bướm
D- gây biến thái nòng nọc thành ếch
Câu 4: Hậu quả của việc thiếu Iôt ở động vật non?
A- sự phát triển trí tuệ kém B- chậm lớn hoặc
ngừng lớn
C- chịu lạnh kém D- cả a, b và c
Cảm ơn quý Thầy Cô và các em học sinh