Bài 38. Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở động vật

1.Nêu khái niệm sinh trưởng? Phát triển qua biến thái hoàn toàn là gì? Cho ví dụ.
2. Nêu khái niệm phát triển? Phát triển qua biến thái không hoàn toàn là gì? Cho ví dụ.
KIỂM TRA BÀI CŨ
Sinh trưởng và phát triển
Sinh trưởng và phát triển
Sinh trưởng và phát triển
s
Sinh trưởng và phát triển
Quá trình sinh trưởng và phát triển ở động vật
chịu ảnh hưởng của những nhân tố nào?
Nhân tố
bên ngoài
Nhân tố
bên trong
Di truyền
Giới tính
Hoocmôn
sinh trưởng
phát triển
Môi trường:
khí hậu
nơi ở,…
Thức ăn
H 38.1
Bài 38: CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN
SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở ĐỘNG VẬT
Nội dung bài học
I- Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong
1. Nhân tố di truyền
2. Giới tính
3. Các hoocmôn sinh trưởng và phát triển
3.1 Hoocmôn điều hòa sinh trưởng
3.2 Hoocmôn điều hòa sự phát triển
I. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong:
1. Nhân tố di truyền
Con voi và con thỏ đều ăn cỏ, nhưng
con voi to hơn con thỏ rất nhiều? Tại sao?
H 38.2
2. Giới tính
Tốc độ sinh trưởng ở người
Tốc độ tăng khối lượng (kg/năm)
Con trai
Con gái
Mối cái
Mối đực
Quan sát hình và
cho nhận xét.
H 38.3
Qua 2 ví dụ trên em có nhận xét gì về sự ảnh hưởng của giới tính đối với sự sinh trưởng và phát triển của loài.
Trong cùng một loài, sự sinh trưởng và phát triển của con đực và con cái có thể khác nhau.Thường thì con cái có độ lớn nhanh hơn và sống lâu hơn
3. Các hoocmôn sinh trưởng và phát triển

2.1 Hoocmôn điều hòa sinh trưởng
- Hoocmôn sinh trưởng (GH):
- Hoocmôn Tirôxin:
Tuyến gì ?
Hoocmôn gì ?
Hoocmôn GH
Tuyến yên
Tác dụng gì?
Quan sát hình
và trả lời các
câu hỏi sau:
Mỗi nhóm 1 bàn quan sát hình
và trả lời các câu hỏi sau (2 phút)
1/ Vì sao ở gia đoạn trẻ em
thừa GH dẫn đến bệnh
khổng lồ,
thiếu GH lại gây ra
bệnh lùn?
2/Nếu muốn chữa bệnh lùn
thì cần tiêm GH ở
giai đoạn nào?
Tại sao?
1/Thừa GH sẽ dẫn đến bệnh
khổng lồ vì GH thúc đẩy
quá trình sinh trưởng nhanh
hơn so với bình thường,
còn thiếu GH tốc độ sinh trưởng
sẽ chậm lại, gây ra bệnh lùn.
2/ Nếu muốn chữa bệnh lùn cần
tiêm GH ở tuổi thiếu nhi,
còn khi đã trưởng thành,
tốc độ sinh trưởng chậm lại
và dừng hẳn nên
GH không có tác dụng.
H 38.5
Thừa GH
Bình
Thường
Thiếu GH
Tuyến yên
Stadnik, 37 tuổi, là cựu bác sĩ thú y. Lúc nhỏ, Stadnik cũng phát triển bình thường như bao đứa trẻ khác. Tuy nhiên, chiều cao của Stadnik bắt đầu "phát triển" đột biến vào năm anh 14 tuổi sau khi trải qua một ca phẫu thuật não.
Đây là ông Bảo Hỉ Thuận (Bao Xishun),
sinh năm 1951 tại Trung Quốc, là người đàn ông cao thứ 2 TG với chiều cao là 2,361 mét.
Và đây là cậu bé người Nepal 14 tuổi Khagendra Thapamagar đã được ghi vào sách kỉ lục Guinness là người lùn nhất TG, với chiều cao chỉ 50,8 cm.
Tirôxin
Kích thích
Xương
Não bộ
H 38.6
Đây là tuyến gì?
Nó tiết ra hoocmôn
tăng trưởng gì?
Dựa vào hình bên cho biết
Tirôxin có tác dụng gì?
Quan sát hình
và trả lời các
câu hỏi sau:
Ở người nếu
thiếu Tirôxin
sẽ biểu hiện
như thế nào?
H 38.7
Tại sao trong thức ăn và nước uống thiếu iod thì trẻ em chậm lớn (hoặc ngừng lớn), chịu lạnh kém, não ít nếp nhăn và trí tuệ thấp?
Iod là thành phần
cấu tạo Tirôxin,
thiếu iod thiếu tirôxin
Để tránh những bệnh này
ta phải làm gì?
H 38.8
Tuyến giáp
Kích thích sự phát triển
ở xương và não bộ
tăng cường sinh
trưởng
Mỗi tổ hoàn thành bảng sau (1 phút)
Thùy trước
tuyến yên
Xương
não bộ
Xương, mô
Kích thích sự
phân chia tế bào,
xương, môTăng
quá trình sinh
trưởng của cơ thể
Phiếu số 1
Do đâu con sâu lại có thể lột xác
thành nhộng và thành bướm?
Hươu đực
Hươu cái
Tại sao giống đực và cái lại có
những đặc trưng khác nhau?
H 38.9
3.2 Các hoocmon điều hoà sự phát triển
- Điều hoà sự biến thái
- Điều hoà sự tạo thành các tính trạng sinh dục thứ sinh
- Điều hoà chu kì kinh nguyệt
H 38.10
Hãy nêu lên nguyên lý của trò chơi kéo co.
H38.11: Ảnh hưởng của
hoocmon đến biến thái ở bướm
HĐ1: Thảo luận nhóm,
mỗi nhóm 1 bàn (1phút)
Quan sát hình và
hoàn thành bảng.
Bảng 1
Bướm trưởng thành
H38.11: Ảnh hưởng của
hoocmon đến biến thái ở bướm
Bướm trưởng thành
H38.11: Ảnh hưởng của
hoocmon đến biến thái ở bướm
Bướm trưởng thành
H38.11: Ảnh hưởng của
hoocmon đến biến thái ở bướm
Thể allata
Tuyến trước ngực
- Gây lột xác sâu bướm
- Kích thích sâu bướm lột xác thành nhộng và bướm.
- Phối hợp với ecđixơn làm cho sâu bướm lột xác
- Ức chế sâu bướm lột xác nhộng và bướm.

s
Điều gì sẽ xảy ra nếu trong giai đoạn
2 loại hoocmon cùng gây tác dụng ta
làm mất tác dụng của juvenin?
Sư tử đực
Sư tử cái
Con trống
Con mái
Điều hoà sự tạo thành các tính trạng sinh dục thứ sinh
Tìm hiểu sách giáo khoa (trang 145) và thảo luận
nhóm (nhóm 1 bàn, 2 phút) hoàn thành nội dung:
Nang
trứng
Tinh
hoàn
Buồng
trứng,
tử cung…
Cơ quan
sinh dục
Kích thích phát triển đặc điểm
giới tính nữ
Phát triển noãn nang, làm dày
niêm mạc tử cung
Phát triển đặc điểm giới tính
nam
Bảng 2




- Dựa vào kiến thức lớp 8, hãy làm rõ về sự dậy thì.
Điều hoà chu kì kinh nguyệt
H 38.12

Tuổi dậy thì
Là giai đoạn phát triển, trong đó trẻ em đã phát triển thành người lớn có khả năng sinh sản.
- Đối với nữ: khoảng 13 – 14 tuổi
- Đối với nam: khoảng 14 – 15 tuổi
Đặc điểm:


Tuổi dậy thì
Hoocmon
2. Hoocmon điều hòa sinh trưởng và phát triển
b. Hoocmon điều hòa sự phát triển
Điều hòa chu kì kinh nguyệt
Dấu hiệu xuất hiện ở tuổi dậy thì nam và nữ
H38.14:
Sơ đồ các
hiện tượng
trong
chu kì
kinh nguyệt
Quan sát hình
và trả lời các
câu hỏi sau:
Chu kì kinh
nguyệt được
điều hoà bởi
các loại HM
nào?
Chia làm
mấy pha?
Pha nang tố
có sự tham
gia của các
loại HM nào?
Do nơi
nào tiết
ra?
Pha thể vàng
có sự tham
gia của các
loại HM nào?
Do nơi
nào tiết ra?
Kích thích phát triển
nang trứng
Gây rụng trứng
Ức chế tiết FSH và LH
Phát triển dạ con, chuẩn bị
cho sự làm tổ của phôi
Duy trì thể vàng tiết
Progesteron
Nhau thai
Thể vàng
Tuyến yên
Tuyến yên
Thời kì có kinh và lượng máu xuất ra (từ thành dạ con) tùy thuộc từng cá nhân, nhưng thường gây các biến đổi về tâm sinh lí như rối loạn cảm xúc, mệt mỏi…
Nên xây dựng cho mình một chế độ ăn uống hợp lí, lối sống lành mạnh, thường xuyên tập luyện thể dục thể thao.
Chế độ ăn uống, lối sống, tình trạng sức khỏe gây chu kì kinh nguyệt không đều hoặc tắt kinh, do đó có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và chức năng sinh sản.
Thực tế cuộc sống đã ứng dụngnhững hiểu biết về hiện tượng kinh nguyệt ra sao?
Khi mang thai có hiện tượng trứng chín và rụng không
Tại vì khi nhau thai hình thành sẽ tiết hoocmôn HCG có tác dụng duy trì thể vàng tiết progesteron,cho nên khi mang thai không có hiện tượng trứng chín và rụng.
1/ Sự sinh trưởng được điều hòa bởi hoocmôn
a/ GH và ecđixơn
b/ Tirôxin và juvennin
c/ GH và tirôxin
d/ Ecđixơn và juvennin
2/ Hai loại hoocmôn điều hòa sự phát triển biến thái ở sâu bọ là:
a/ GH và ecđixơn
b/ Tirôxin và juvennin
c/ GH và tirôxin
d/ Ecđixơn và juvennin
3/ Tirôxin được sản sinh từ:
a/ Thùy trước tuyến yên
b/ Tuyến giáp
c/ Tuyến tụy
d/ Tuyến trên thận
4/ Trẻ em thiếu GH sẽ dẫn đến bệnh:
a/ Khổng lồ
b/ Lùn
c/ To đầu xương chi
d/ Đần độn
1
2
3
4
5
6
B
Ư
Ớ
U
C
Ổ
1
2
3
4
5
6
7
N
Ộ
I
T
I
Ế
T
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
S
I
N
H
T
R
Ư
Ở
N
G
●
●
●
●
●
●
●
●
HOOCMÔN SINH TRƯỞNG
TK
TRÒ CHƠI Ô CHỮ
C5
C6
C7
C8
C1
C2
C3
C4
Đây là nguồn cung cấp dinh dưỡng mà cơ thể động vật cần được đưa vào thường xuyên (6)
Bệnh thường xuất hiện ở người do thiếu iôt (6)
Là hiện tượng xảy ra nhiều lần đối với con non trong trong quá trình phát triển biến thái không hoàn toàn (6)
Tên của loại tuyến không có ống dẫn, chất tiết ngấm trực tiếp vào máu (7)
Hoocmôn của tuyến giáp (7)
Chất được bài tiết từ tuyến nội tiết (7)
Từ dùng gọi ấu trùng của ếch sống trong nước và có đuôi (7)
Là quá trình tăng kích thước cơ thể do tăng số lượng và kích thước tế bào (10)
1
2
3
4
5
6
T
H
Ứ
C
Ă
N
1
2
3
4
5
6
L
Ộ
T
X
Á
C
1
2
3
4
5
6
7
T
I
R
Ô
X
I
N
1
2
3
4
5
6
7
H
O
O
C
M
Ô
N
1
2
3
4
5
6
7
N
Ò
N
G
N
Ọ
C
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
T
Í
N
H
D
I
T
R
U
Y
Ề
N
●
C9
Nhờ yếu tố này mà các đặc điểm của bố mẹ có thể chuyển giao cho con qua đường sinh sản (12)
Dặn dò





- Trả lời các câu hỏi cuối
- Đọc phần em có biết.
- Chuẩn bị bài mới (bài 39) và gạch dưới những từ quan trọng.