Bài 38. Các đặc trưng cơ bản của quần thể sinh vật (tiếp theo)

3/15/2011
1




Ngàn lời tri ân



Cơm cha, áo mẹ, chữ thầy
Giữ sao cho trọn những ngày còn thơ
3/15/2011
2
3/15/2011
3
Ổn định lớp
3/15/2011
4
Kiểm tra bài cũ
3/15/2011
5
A. Các cá thể hỗ trợ nhau chống chọi với điều kiện bất lợi của môi trường.
B. Các cá thể tận dụng được nhiều nguồn sống từ môi trường.
C. Giảm sự cạnh tranh gay gắt giữa các cá thể.
D. Các cá thể cạnh tranh nhau gay gắt giành nguồn sống.
KIỂM TRA BÀI CŨ
Chọn phương án đúng nhất trong các câu hỏi sau:

Câu 1
Hình thức phân bố cá thể đồng đều có ý nghĩa sinh thái gì?
3/15/2011
6
A. Nhiệt độ môi trường.
B. Do nhu cầu dinh dưỡng.
C. Do tập tính.
D. Do tỉ lệ tử vong không đồng đều giữa cá thể đực và cái, cá thể cái trong mùa sinh sản chết nhiều hơn cá thể đực.
KI?M TRA B�I CU
Ch?n phuong �n d�ng nh?t trong c�c c�u h?i sau:

C�u 2
Ng?ng v� v?t cĩ t? l? gi?i tính l� 40/60. C�c nh�n t? ?nh hu?ng t?i t? l? gi?i tính tr�n l�:
3/15/2011
7
Bài 38
CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT
(tiếp theo)

3/15/2011
8
BÀI 37:
CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT
I. Tỉ lệ giới tính. (Sgk.tr.161)
II. Nhóm tuổi. (Sgk.tr.162)
III. Sự phân bố cá thể của quần thể.
(Sgk.tr.163)
IV. Mật độ cá thể của quần thể.
(Sgk.tr.164)

3/15/2011
9
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT
V. Kích thước của quần thể sinh vật.
(Sgk.tr.166)
VI. Tăng trưởng của quần thể sinh vật.
(Sgk.tr.167)
VII. Tăng trưởng của quần thể người.
(Sgk.tr168)
3/15/2011
10
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN
CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT (tiếp theo)
V. Kích thước của quần thể sinh vật:
Đọc SGK trang 166 và quan sát Hình 38.1, cho biết:


Kích thước quần thể là gì?

3/15/2011
11
3/15/2011
12
*Kích thước của quần thể sinh vật là số lượng cá thể (hoặc khối lượng hoặc năng lượng tích lũy trong các cá thể) phân bố trong khoảng không gian của quần thể.

BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT (tiếp theo)
V. Kích thước của quần thể sinh vật:
3/15/2011
13
Kích thước của quần thể sinh vật là số lượng cá thể (hoặc khối lượng hoặc năng lượng tích lũy trong các cá thể) phân bố trong khoảng không gian của quần thể.
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT (tiếp theo)
V. Kích thước của quần thể sinh vật:
3/15/2011
14
Nêu vài thí dụ về kích thước quần thể?

3/15/2011
15


*Mỗi quần thể có kích thước đặc trưng.
*Kích thước của quần thể dao động từ giá trị tối thiểu tới giá trị tối đa và sự dao động này là khác nhau giữa các loài.
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT (tiếp theo)
V. Kích thước của quần thể sinh vật:
3/15/2011
16
- Mỗi quần thể có kích thước đặc trưng.
- Kích thước của quần thể dao động từ giá trị tối thiểu tới giá trị tối đa và sự dao động này là khác nhau giữa các loài.
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT (tiếp theo)
V. Kích thước của quần thể sinh vật:
- Kích thước của quần thể sinh vật là số lượng cá thể (hoặc khối lượng hoặc năng lượng tích lũy trong các cá thể) phân bố trong khoảng không gian của quần thể.
3/15/2011
17
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN
CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT (tiếp theo)
V. Kích thước của quần thể sinh vật:
- Kích thước của quần thể sinh vật là số lượng cá thể (hoặc khối lượng hoặc năng lượng tích lũy trong các cá thể) phân bố trong khoảng không gian của quần thể.
- Mỗi quần thể có kích thước đặc trưng.
- Kích thước của quần thể dao động từ giá trị tối thiểu tới giá trị tối đa và sự dao động này là khác nhau giữa các loài.

*Kích thước tối thiểu là gì?

3/15/2011
18
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN
CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT (tiếp theo)
V. Kích thước của quần thể sinh vật:
1. Kích thước tối thiểu và kích thước tối đa.
a. Kích thước tối thiểu.


*Kích thước tối thiểu là số lượng ít nhất mà quần thể cần có để duy trì và phát triển.

3/15/2011
19
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN
CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT (tiếp theo)
V. Kích thước của quần thể sinh vật:
1. Kích thước tối thiểu và kích thước tối đa.
a. Kích thước tối thiểu.
- Kích thước tối thiểu là số lượng ít nhất mà quần thể cần có để duy trì và phát triển.
3/15/2011
20
Tại sao khi kích thước quần thể giảm dưới mức tối thiểu, quần thể dễ rơi vào trạng thái suy giảm dẫn tới diệt vong?
+ Nguyên nhân là do:
*Khả năng sinh sản suy giảm do cơ hội gặp nhau của các cá thể đực với cá thể cái ít.
*Số lượng cá thể trong quần thể quá ít, sự hỗ trợ giữa các cá thể bị giảm, quần thể không có khả năng chống chọi với những đổi thay của môi trường.
*Số lượng cá thể trong quần thể quá ít nên sự giao phối gần thường xảy ra, đe doạ sự tồn tại của quần thể.
3/15/2011
21
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN
CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT (tiếp theo)
V. Kích thước của quần thể sinh vật:
1. Kích thước tối thiểu và kích thước tối đa.
a. Kích thước tối thiểu.
- Kích thước tối thiểu là số lượng ít nhất mà quần thể cần có để duy trì và phát triển.
- Nếu kích thước quần thể giảm xuống dưới mức tối thiểu, quần thể dễ rơi vào trạng thái suy giảm dẫn tới diệt vong.
3/15/2011
22
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN
CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT (tiếp theo)
V. Kích thước của quần thể sinh vật:
1. Kích thước tối thiểu và kích thước tối đa.
a. Kích thước tối thiểu:
b. Kích thước tối đa:

*Kích thước tối đa là gì?
*Nếu kích thước quá lớn thì sẽ xảy ra điều gì đối với quần thể?



3/15/2011
23
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN
CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT (tiếp theo)
V. Kích thước của quần thể sinh vật:
1. Kích thước tối thiểu và kích thước tối đa.
a. Kích thước tối thiểu:
b. Kích thước tối đa:

*Kích thước tối đa là giới hạn lớn nhất về số lượng mà quần thể có thể đạt được, phù hợp với khả năng cung cấp nguồn sống của môi trường.
*Nếu kích thước quá lớn, cạnh tranh giữa các cá thể cũng như ô nhiễm, bệnh tật,... tăng cao, dẫn tới một số cá thể di cư khỏi quần thể và mức tử vong cao.
3/15/2011
24
- Kích thước tối đa là giới hạn lớn nhất về số lượng mà quần thể có thể đạt được, phù hợp với khả năng cung cấp nguồn sống của môi trường.
- Nếu kích thước quá lớn, cạnh tranh giữa các cá thể cũng như ô nhiễm, bệnh tật,... tăng cao, dẫn tới một số cá thể di cư khỏi quần thể và mức tử vong cao.
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN
CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT (tiếp theo)
V. Kích thước của quần thể sinh vật:
1. Kích thước tối thiểu và kích thước tối đa.
a. Kích thước tối thiểu:
b. Kích thước tối đa:
3/15/2011
25
Xem ảnh, cho biết ảnh nào mô tả quần thể?

3/15/2011
26
Ảnh 1
3/15/2011
27
Ảnh 2
3/15/2011
28
Ảnh 3
3/15/2011
29
Ảnh 4
3/15/2011
30
Ảnh 5
3/15/2011
31
Ảnh 6
3/15/2011
32
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT
(tiếp theo)
V. Kích thước của quần thể sinh vật:
1. Kích thước tối thiểu và kích thước tối đa:
2. Những nhân tố ảnh hưởng tới kích thước của quần thể sinh vật:
* Những nhân tố nào ảnh hưởng tới kích thước của quần thể sinh vật?

3/15/2011
33
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT (tiếp theo)
V. Kích thước của quần thể sinh vật:
1. Kích thước tối thiểu và kích thước tối đa:
2. Những nhân tố ảnh hưởng tới kích thước của quần thể sinh vật.
a. Mức độ sinh sản của quần thể.
b. Mức độ tử vong của quần thể.
c. Mức độ xuất cư và nhập cư
3/15/2011
34
*Mức độ sinh sản của quần thể là gì?
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG
CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ
SINH VẬT (tiếp theo)

V. Kích thước của quần thể sinh vật:
1. Kích thước tối thiểu và kích thước tối đa:
2. Những nhân tố ảnh hưởng tới kích thước của quần thể sinh vật:
3/15/2011
35
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG
CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ
SINH VẬT (tiếp theo)
V. Kích thước của quần thể sinh vật:
1. Kích thước tối thiểu và kích thước tối đa:
2. Những nhân tố ảnh hưởng tới kích thước của quần thể sinh vật:
*Mức độ sinh sản của quần thể: là số lượng cá thể của quần thể sinh ra trong một đơn vị thời gian.
3/15/2011
36
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ
BẢN CỦA QUẦN THỂ
SINH VẬT (tiếp theo)
V. Kích thước của quần thể sinh vật:
1. Kích thước tối thiểu và kích thước tối đa:
2. Những nhân tố ảnh hưởng tới kích thước của quần thể sinh vật:
a. Mức độ sinh sản của quần thể: là số lượng cá thể của quần thể sinh ra trong một đơn vị thời gian
3/15/2011
37
*Mức độ tử vong của quần thể là gì?

BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ
BẢN CỦA QUẦN THỂ
SINH VẬT (tiếp theo)
V. Kích thước của quần thể sinh vật:
1. Kích thước tối thiểu và kích thước tối đa:
2. Những nhân tố ảnh hưởng tới kích thước của quần thể sinh vật:
a. Mức độ sinh sản của quần thể:
b. Mức độ tử vong của quần thể:

3/15/2011
38
* Mức độ tử vong của quần thể: là số lượng cá thể của quần thể bị chết trong một đơn vị thời gian.
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ
BẢN CỦA QUẦN THỂ
SINH VẬT (tiếp theo)
V. Kích thước của quần thể sinh vật:
1. Kích thước tối thiểu và kích thước tối đa:
2. Những nhân tố ảnh hưởng tới kích thước của quần thể sinh vật:
a. Mức độ sinh sản của quần thể:
b. Mức độ tử vong của quần thể:
3/15/2011
39
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT (tiếp theo)
V. Kích thước của quần thể sinh vật:
1. Kích thước tối thiểu và kích thước tối đa:
2. Những nhân tố ảnh hưởng tới kích thước của quần thể sinh vật:
a. Mức độ sinh sản của quần thể: là số lượng cá thể của quần thể sinh ra trong một đơn vị thời gian.
b. Mức độ tử vong của quần thể: là số lượng cá thể của quần thể bị chết trong một đơn vị thời gian.
3/15/2011
40
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA
QUẦN THỂ SINH VẬT (tiếp theo)

V. Kích thước của quần thể sinh vật:
1. Kích thước tối thiểu và kích thước tối đa:
2. Những nhân tố ảnh hưởng tới kích thước của quần thể sinh vật:
a. Mức độ sinh sản của quần thể: là số lượng cá
thể của quần thể sinh ra trong một đơn vị thời gian.
b. Mức độ tử vong của quần thể: là số lượng cá thể của quần thể bị chết trong một đơn vị thời gian.
3/15/2011
41
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG
CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ
SINH VẬT (tiếp theo)

V. Kích thước của quần thể sinh vật:
1. Kích thước tối thiểu và kích thước tối đa:
2. Những nhân tố ảnh hưởng tới kích thước của quần thể sinh vật:
a. Mức độ sinh sản của quần thể:
b. Mức độ tử vong của quần thể
c. Phát tán cá thể của quần thể:
*Phát tán cá thể của quần thể sinh vật là gì?
3/15/2011
42
Phát tán cá thể của quần thể:
+ Xuất cư: là hiện tượng một số cá thể rời bỏ quần thể đang sông đến sinh sống ở nơi khác.
+ Nhập cư: là hiện tượng một số cá thể nằm ngoài quần thể chuyển tới sống trong quần thể
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG
CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ
SINH VẬT (tiếp theo)
V. Kích thước của quần thể sinh vật:
1. Kích thước tối thiểu và kích thước
tối đa:
2. Những nhân tố ảnh hưởng tới
kích thước của quần thể sinh vật:
a. Mức độ sinh sản của quần thể:
b. Mức độ tử vong của quần thể
c. Phát tán cá thể của quần thể:
3/15/2011
43
+ Xuất cư: là hiện tượng một số cá thể rời bỏ quần thể đang sống đến sinh sống ở nơi khác.
+ Nhập cư: là hiện tượng một số cá thể nằm ngoài quần thể chuyển tới sống trong quần thể.
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN
CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT
(tiếp theo)
V. Kích thước của quần thể sinh vật:
1. Kích thước tối thiểu và kích thước tối đa:
2. Những nhân tố ảnh hưởng tới kích thước của quần thể sinh vật:
a. Mức độ sinh sản của quần thể:
b. Mức độ tử vong của quần thể:
c. Phát tán cá thể của quần thể:
3/15/2011
44
V. Kích thước của quần thể sinh vật :
VI. Tăng trưởng của quần thể sinh vật:
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT (tiếp theo)
3/15/2011
45
*Trong điều kiện môi trường hoàn toàn thuận lợi thì quần thể tăng trưởng như thế nào?

BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ
BẢN CỦA QUẦN THỂ
SINH VẬT (tiếp theo)
V. Kích thước của quần thể
sinh vật:
VI. Tăng trưởng của quần thể
sinh vật:
1.Quần thể tăng trưởng theo tiềm năng sinh học trong điều kiện môi trường không bị giới hạn:

3/15/2011
46
*Nếu nguồn sống của môi trường hoàn toàn thuận lợi và tiềm năng sinh học của các cá thể cao thì đường cong sinh trưởng hình chữ J.
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT (tiếp theo)
V. Kích thước của quần thể sinh vật :
VI. Tăng trưởng của quần thể sinh vật:
1.Quần thể tăng trưởng theo tiềm năng sinh học trong điều kiện môi trường không bị giới hạn:
3/15/2011
47
1.Quần thể tăng trưởng theo tiềm năng sinh học trong điều kiện môi trường không bị giới hạn:
Nếu nguồn sống của môi trường hoàn toàn thuận lợi và tiềm năng sinh học của các cá thể cao thì đường cong sinh trưởng hình chữ J.
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT (tiếp theo)
V. Kích thước của quần thể sinh vật :
VI. Tăng trưởng của quần thể sinh vật:
3/15/2011
48
2. Quần thể tăng trưởng trong điều kiện môi trường bị giới hạn:

*Trong điều kiện môi trường hoàn toàn không thuận lợi thì quần thể tăng trưởng như thế nào?
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT (tiếp theo)
V. Kích thước của quần thể sinh vật :
VI. Tăng trưởng của quần thể sinh vật:
1.Quần thể tăng trưởng theo tiềm năng sinh học trong điều kiện môi trường không bị giới hạn:
3/15/2011
49
2. Quần thể tăng trưởng trong điều kiện môi trường bị giới hạn:
*Trong điều kiện môi trường không hoàn toàn thuận lợi, tăng trưởng của quần thể giảm. Đường cong tăng trưởng thực tế có hình chữ S.
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT (tiếp theo)
V. Kích thước của quần thể sinh vật :
VI. Tăng trưởng của quần thể sinh vật:
1.Quần thể tăng trưởng theo tiềm năng sinh học trong điều kiện môi trường không bị giới hạn:
3/15/2011
50
2. Quần thể tăng trưởng trong điều kiện môi trường bị giới hạn:
Trong điều kiện môi trường không hoàn toàn thuận lợi, tăng trưởng của quần thể giảm. Đường cong tăng trưởng thực tế có hình chữ S.
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT (tiếp theo)
V. Kích thước của quần thể sinh vật :
VI. Tăng trưởng của quần thể sinh vật:
1.Quần thể tăng trưởng theo tiềm năng sinh học trong điều kiện môi trường không bị giới hạn:
3/15/2011
51
*Hãy giải thích tại sao số lượng cá thể của quần thể sinh vật luôn thay đổi và nhiều quần thể sinh vật không tăng trưởng theo tiềm năng sinh học?
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT (tiếp theo)
V. Kích thước của quần thể sinh vật:
VI. Tăng trưởng của quần thể sinh vật:

3/15/2011
52
Nguyên nhân:
- số lượng cá thể tăng nhanh,
- khai thác ngày càng nhiều nguồn sống từ môi trường,
- dẫn tới thiếu hụt nguồn sống,
- sự cạnh tranh giữa các cá thể, tranh giành nhau thức ăn,
- nơi ở ngày một trở nên gay gắt,
3/15/2011
53
- trong điều kiện sống ngày càng khó khăn, sức sinh sản của quần thể giảm dần và mức độ tử vong tăng lên,
- từ đó tiến tới giai đoạn ổn định trên đường cong tăng trưởng thực tế.
3/15/2011
54
quần thể trở nên thiếu thức ăn
nơi ở ngày càng chật chội
chất thải ngày một nhiều...
dẫn tới dịch bệnh,
- ……………………………..
3/15/2011
55
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA
QUẦN THỂ SINH VẬT (tiếp theo)
V. Kích thước của quần thể sinh vật:
VI. Tăng trưởng của quần thể sinh vật:
VII. Tăng trưởng của quần thể người:

1.Dân số thế giới đã tăng trưởng với tốc độ như thế nào? Tăng mạnh vào thời gian nào?
2. Nhờ những thành tựu nào mà con người đã đạt được mức độ tăng trưởng đó?
3/15/2011
56
Dân số thế giới tăng trưởng liên tục trong suốt quá trình phát triển lịch sử. Dân số tăng nhanh là nguyên nhân chủ yếu làm cho chất lượng môi trường giảm sút, từ đó ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống của con người.
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA
QUẦN THỂ SINH VẬT (tiếp theo)
V. Kích thước của quần thể sinh vật:
VI. Tăng trưởng của quần thể sinh vật:
VII. Tăng trưởng của quần thể người:
3/15/2011
57
BÀI 37 VÀ 38
CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT
I. Tỉ lệ giới tính.
II. Nhóm tuổi.
III. Sự phân bố cá thể của quần thể.
IV. Mật độ cá thể của quần thể.
V. Kích thước của quần thể sinh vật.
VI. Tăng trưởng của quần thể sinh vật.
VII. Tăng trưởng của quần thể người.
3/15/2011
58
Qua nội dung bài học, em hãy trả lời các câu hỏi sau:

3/15/2011
59
1. Thế nào là kích thước quần thể? Trong các loại kích thước của quần thể loại nào đặc trưng cho loài, loại kích thước nào phụ thuộc vào khả năng cung cấp nguồn sống của môi trường?
3/15/2011
60
2. Hãy trình bày những yếu tố làm tăng hoặc giảm kích thước của quần thể?
3/15/2011
61
3. Hãy giải thích vì sao nhiều quần thể sinh vật không tăng trưởng theo tiềm năng sinh học mà tăng trưởng thực tế?
3/15/2011
62
4. Hậu quả của việc tăng dân số quá nhanh là gì?
3/15/2011
63
5. Chúng ta cần làm gì để khắc phục việc tăng dân số quá nhanh?
3/15/2011
64
Bài tập về nhà:
1. Trả lời 5 câu hỏi sách giáo khoa trang 170.
2. Đọc: “Em có biết?” sách giáo khoa trang 170.
3. Nghiên cứu trước bài 39
3/15/2011
65
3/15/2011
66
3/15/2011
67
3/15/2011
68

H ết