Bài 37. Sinh trưởng và phát triển ở động vật

Kiểm tra bài cũ
BÀI 36: PHÁT TRIỂN Ở THỰC VẬT CÓ HOA
Câu hỏi : Em hãy phát biểu khái niệm phát triển ở thực vật.

Sắc tố nào tiếp nhận ánh sáng trong phản ứng quang chu kỳ ?
SINH TRỬỞNG VÀ PHÁT TRIỂN
Ở ĐỘNG VẬT
B – SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN
Ở ĐỘNG VẬT
Bài 37:
Nội dung bài học
III. PHÁT TRIỂN QUA BIẾN THÁI
1.Phát triển qua biến thái hoàn toàn
a.Giai đoạn phôi
b.Giai đoạn hậu phôi
2. Phát triển qua biến thái không hoàn toàn
a.Giai đoạn phôi
b.Giai đoạn hậu phôi
I. KHÁI NIỆM VỀ SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở ĐỘNG VẬT
II. PHÁT TRIỂN KHÔNG QUA BIẾN THÁI
a.Giai đoạn phôi
b.Giai đoạn hậu phôi
I. KHÁI NIỆM SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở ĐỘNG VẬT
Khái niệm sinh trưởng
Sinh trưởng
?
Hãy nhận xét sự thay đổi của gà trong VD sau: về kích thước và khối lượng?
+ Tăng kích thước
+ Tăng khối lượng
Nguyên nhân dẫn tới sự biến đổi đó?
Do sư tăng về kích thước và số lượng tế bào
Vậy sinh trưởng ở động vật là gì?
Sinh trưởng của cơ thể động vật là quá trình tăng kích thước của cơ thể do tăng số lượng và kích thước tế bào.
Phát triển là gì?
I. KHÁI NIỆM SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở ĐỘNG VẬT:
2. Khái niệm phát triển :
Hợp tử
Gà trưởng thành
Gà con
- Tăng về kích thước và khối lượng
- Hình thành các cơ quan, bộ phận mới
Em hãy nhận xét những biến đổi xảy ra từ:
trứng  gà con  gà trưởng thành ?
Phát triển là quá trình biến đổi bao gồm sinh trưởng, phân hoá(biệt hoá) tế bào và phát sinh hình thái các cơ quan và cơ thể.
3. Quan hệ giữa sinh trưởng và phát
triển:
Sinh trưởng Phát triển
MẬT THIẾT
Sinh trưởng tạo tiền đề cho phát triển,
sinh trưởng là thành phần của phát triển
Phát triển thúc đẩy sinh trưởng
I. KHÁI NIỆM SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN
Ở ĐỘNG VẬT:
I. KHÁI NIỆM SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN
Ở ĐỘNG VẬT:
- Em hãy so sánh sự khác nhau về hình thái, cấu tạo của con non (Trẻ sơ sinh) và Con trưởng thành (Người trưởng thành).
Phát triển qua biến thái
I. KHÁI NIỆM SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN
Ở ĐỘNG VẬT:
- Em hãy so sánh sự khác nhau về hình thái, cấu tạo của con non và Con trưởng thành?

I. KHÁI NIỆM SINH TRƯỞNG & PHÁT TRIỂN Ở ĐỘNG VẬT
Quan sát tranh sau.
Nhận xét gì về
sự thay đổi hình
thái của ếch?
Tại sao lại có sự
thay đổi như vậy?
Biến thái là gì?
Dựa vào sự biến đổi con non thành con trưởng thành người ta phân biệt thành hai kiểu phát triển:
- Phát triển không qua biến thái
- Phát triển qua biến thái:
+ Phát triển qua biến thái hoàn toàn
+ Phát triển qua biến thái không hoàn toàn
Biến thái: Là sự thay đổi đột ngột về hình thái, cấu tạo và sinh lí của động vật sau khi sinh ra hoặc nở từ trứng ra.

II.PHÁT TRIỂN KHÔNG QUA
BIẾN THÁI
Quan sát: Hãy so sánh con non và con trưởng thành
về hình thái và cấu tạo?

II.PHÁT TRIỂN KHÔNG QUA
BIẾN THÁI
Người - gồm 2 giai đoạn:

+ Giai đoạn phôi
+ Giai đoạn sau sinh
MỘT SỐ HÌNH ẢNH:
GĐ phôi thai ở người:
Giai đoạn phôi diễn ra ở đâu?
II. Phát triển không qua biến thái
Giai đoạn phôi thai: Diễn ra trong tử cung. Hợp tử phân chia nhiều lần hình thành phôi. Các tế bào phôi phân hoá tạo thành các cơ quan bộ phận cơ thể hình thành cơ thể hoàn thiện.
Hợp tử phân chia như thế nào?
Kết quả của quá trình phân chia là gì?
Giai đoạn sau khi sinh: con sinh ra có đặc điểm hình thái và cấu tạo tương tự con trưởng thành.
Đặc điểm giai đoạn sau sinh ở người là gì?
II. Phát triển không qua biến thái
Vậy phát triển không qua biến thái là gì? Đại diện của kiểu phát triển này?
Là kiểu phát triển mà con non có các đặc điểm hình thái, cấu tạo và sinh lý tương tự với con trưởng thành. Cơ thể lớn lên không qua lột xác.
Đa số động vật có xương sống và 1 số động vật không xương sống: cá, chim, thú, rắn, …
III. Phát triển qua biến thái
Nhận xét sự phát triển về hình thái con non con trưởng thành của ếch và sâu bướm?
Ví dụ về sự biến thái ở lưỡng cư và sâu bướm.
Vậy phát triển qua biến thái hoàn toàn là gì?
III. Phát triển qua biến thái
1. Phát triển qua biến thái hoàn toàn
Là kiểu phát triển mà ấu trùng có hình dạng, cấu tạo và sinh lý rất khác với con trưởng thành, trải qua giai đoạn trung gian ( nhộng) và nhiều lần lột xác ấu trùng biến đổi thành con trưởng thành.
- Có ở đa số các loài côn trùng (bướm, ruồi, ong…) và lưỡng cư…
III. Phát triển qua biến thái
Hãy hoàn thành phiếu học tập sau:
HOẠT ĐỘNG NHÓM (2 phút)
NHÓM 1: Trình bày đặc điểm giai đoạn phôi
. (Phát triển qua biến thái hoàn toàn)
Trả lời câu hỏi sau:
+ Hợp tử phân chia ra sao?
+ Tế bào phân hoá như thế nào?
NHÓM 2: Trình bày đặc điểm giai hậu đoạn phôi (Phát triển qua biến thái hoàn toàn)
Trả lời câu hỏi sau:
+ Đặc điểm hình thái giữa con non và con trưởng thành như thế nào?
+ Có lột xác hay không?

HOẠT ĐỘNG NHÓM (2 phút)
NHÓM 3: Trình bày đặc điểm giai đoạn phôi (Phát triển qua biến thái không hoàn toàn)
Trả lời câu hỏi sau:
+ Hợp tử phân chia ra sao?
+ Tế bào phân hoá như thế nào?

NHÓM 4: Trình bày đặc điểm giai hậu đoạn phôi (Phát triển qua biến thái không hoàn toàn)
Trả lời câu hỏi sau:
+ Đặc điểm hình thái giữa con non và con trưởng thành như thế nào?
+ Có lột xác hay không?

HOẠT ĐỘNG NHÓM (2 phút)
NHÓM 1: Trình bày đặc điểm giai đoạn phôi
. (Phát triển qua biến thái hoàn toàn)
Trả lời câu hỏi sau:
+ Hợp tử phân chia ra sao?
+ Tế bào phân hoá như thế nào?
NHÓM 2: Trình bày đặc điểm giai hậu đoạn phôi (Phát triển qua biến thái hoàn toàn)
Trả lời câu hỏi sau:
+ Đặc điểm hình thái giữa con non và con trưởng thành như thế nào?
+ Có lột xác hay không?

NHÓM 3: Trình bày đặc điểm giai đoạn phôi (Phát triển qua biến thái không hoàn toàn)
Trả lời câu hỏi sau:
+ Hợp tử phân chia ra sao?
+ Tế bào phân hoá như thế nào?

NHÓM 4: Trình bày đặc điểm giai hậu đoạn phôi (Phát triển qua biến thái không hoàn toàn)
Trả lời câu hỏi sau:
+ Đặc điểm hình thái giữa con non và con trưởng thành như thế nào?
+ Có lột xác hay không?

a. Giai đoạn phôi:
Trứng sâu đục thân
Trứng sâu tơ
Nhóm1:Đặc điểm giai
đoạn phôi?
- Diễn ra trong trứng đã thụ tinh: hợp tử → phôi → sâu bướm.
1. Phát triển qua biến thái hoàn toàn
- Các tế bào của phôi phân hoá tạo thành các cơ quan của sâu bướm.
Trứng nở thành ấu trùng (nòng nọc sống trong nước, có mang ngoài để hô hấp và có đuôi để bơi) biến đổi thành ếch sống trên cạn có phổi để hô hấp và có 4 chân để nhảy.
b. Giai đoạn hậu phôi:
- Sâu bướm → Nhộng → Bướm (Ngài)
- Sâu bướm (ấu trùng) có hình thái, cấu tạo sinh lý khác con trưởng thành.
- Qua nhiều lần lột xác và giai đoạn trung gian ấu trùng biến đổi thành con trưởng thành.
Nhóm 2: Đặc điểm
giaiđoạn
hậu phôi?
1. Phát triển qua biến thái hoàn toàn
Sự phát triển qua biến thái của bọ cánh cứng, bướm, ruồi, muỗi… trải qua giai đoạn con non hoàn toàn khác con trưởng thành (giai đoạn sâu và nhộng ở cánh cứng, ở bướm; giai đoạn dòi và nhộng ở ruồi; giai đoạn cung quăng ở muỗi…).
III. Phát triển qua biến thái
2. Phát triển qua biến thái không hoàn toàn
Thế nào là phát triển qua biến thái không hoàn toàn?
Là kiểu phát triển mà ấu trùng phát triển chưa hoàn thiện, trải qua nhiều lần lột xác ấu trùng biến đổi thành con trưởng thành.
- Có ở đa số các loài côn trùng như châu chấu, cào cào, gián ….
 Đặc điểm:
a. Giai đoạn phôi:
Nhóm 3:Đặc điểm giai
đoạn phôi?
Diễn ra trong trứng đã thụ tinh: hợp tử → phôi → ấu trùng
- Các tế bào của phôi phân hoá tạo thành các cơ quan của ấu trùng.
b. Giai đoạn hậu phôi
Nhóm 4:Đặc điểm giai
đoạn hậu phôi?
 Đặc điểm:
b. Giai đoạn hậu phôi:
Ấu trùng → → → con trưởng thành
Ấu trùng có đặc điểm hình thái, cấu tạo sinh lý
gần giống con trưởng thành
Qua nhiều lần lột xác thành con trưởng thành.
Lột xác
III. Phát triển qua biến thái
Hợp tử phân chia nhiều lần để tạo thành phôi.Các tế bào phôi phân hoá tạo thành các cơ quan của cơ thể.
Hợp tử phân chia nhiều lần để tạo thành phôi.Các tế bào phôi phân hoá tạo thành các cơ quan của cơ thể.
Ấu trùng có đặc điểm hình thái cấu tạo sinh lí khác con trưởng thành.
Vd: Lưỡng cư, tằm…
Ấu trùng qua nhiều lần lột xác để hoàn thiện cơ thể và lớn lên. Con trưởng thành không khác biệt nhiều so với lúc nhỏ.
Cào cào, ve sâu…
* Phân biệt phát triển qua biến thái và không qua biến thái?

- Trải qua nhiều lần lột xác và các giai đoạn trung gian ấu trùng biến đổi thành con trưởng thành.
.
- Con non phát triển thành con trưởng thành không qua giai đoạn lột xác.
- Ấu trùng có hình dạng và cấu tạo, sinh lý khác với con trưởng thành.
- Con non có hình thái, cấu tạo, sinh lý tương tự con trưởng thành
Phát triển qua biến thái hoàn toàn ở muỗi
Một vài ví dụ vể kiểu phát triển ở động vật:
Phát triển qua biến thái hoàn toàn ở ong
Một vài ví dụ vể kiểu phát triển ở động vật:
Phát triển qua biến thái không hoàn toàn ở ve sầu
Một vài ví dụ vể kiểu phát triển ở động vật:
Ứng dụng:
Đa số sâu bọ phát triển qua biến thái.
Trong trồng trọt, biết được các đặc điểm ở mỗi giai đoạn phát triển của sâu bọ để làm gì?
+ Để có biện pháp ngăn chặn và tiêu diệt,nhất là giai đoạn sâu non của sâu hại.
+ Vì sâu non là giai đoạn cắn phá mạnh nhất.

CỦNG CỐ - DẶN DÒ
CỦNG CỐ
Câu 1: Phát triển của cơ thể động vật là gì?
Quá trình biến đổi bao gồm sinh trưởng, phân hóa tế bào, phát sinh hình thái cơ quan và cơ thể.
b. Quá trình phân hóa tế bào, phát sinh hình thái cơ quan và cơ thể.
c. Quá trình hình thành các cơ quan trong cơ thể.
d. Quá trình thay đổi hình thái các cơ quan và cơ thể.
a
2. Những động vật nào sau đây phát triển qua biến thái không hoàn toàn:
A. Bọ ngựa, cào cào
B. Cá chép, khỉ, chó, thỏ.
C. Cánh cam, bọ rùa
D. Bọ xít, ong, châu chấu, trâu.

CỦNG CỐ - DẶN DÒ
CỦNG CỐ
Câu 3: Quá trình phát triển của ếch nhái là biến
thái hoàn toàn hay
biến thái không
hoàn toàn? Tại sao ?
- Quá trình phát triển của ếch thuộc loại biến thái hoàn toàn vì ấu trùng (nòng nọc) rất khác ếch trưởng thành về hình thái, cấu tạo và sinh lí.
CÔNG VIỆC VỀ NHÀ
* Đọc phần ghi nhớ sgk
* Trả lời câu hỏi cuối bài
* Chuẩn bị trước bài 38.