Bài 37. Sinh trưởng và phát triển ở động vật

B – SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở ĐỘNG VẬT
Sinh trưởng và phát triển ở động vật
Bài
37
I – Khái niệm sinh trưởng và phát triển ở động vật
Sinh trưởng là gì ?
Phát triển là gì ?
Các kiểu phát triển ở động vật
Biến thái là gì ?
Quá trình lớn lên trong 100 ngày đầu của gấu trúc
Quá trình lớn lên của một con chó
Quá trình lớn lên của con người
=> điểm chung của 3 ví dụ trên:
Kích thước cơ thể tăng
Khối lượng cơ thể tăng
=>> Nguyên nhân là do sự tăng về số lượng và kích thước tế bào.
Như vậy:
Sinh trưởng của động vật là quá trình tăng kích thước của cơ thể do tăng số lượng và kích thước tế bào
Cả quá trình từ khi hình thành hợp tử đến sinh ra và già đi của con người
Quá trình sinh trưởng và phát triển của loài bướm.
Sự sinh trưởng và phát triển từ trứng thành nòng nọc rồi thành ếch
Ta thấy ở các ví dụ trên có các điểm chung sau:
Suốt quá trình sinh ra và lớn lên có những sự thay đổi về cấu tạo cơ thể
Có các cơ quan mới được hình thành
Có cả sự gia tăng về kích thước và số lượng tế bào của cơ thể
Như vậy :
Phát triển của cơ thể động vật là quá trình biến đổi bao gồm sinh trưởng, phân hóa (biệt hóa) tế bào và phát sinh hình thái các cơ quan và cơ thể
Cùng nhớ lại các ví dụ trên ta thấy:
Ở quá trình phát triển của con người từ khi sinh ra không có sự thay đổi đột ngột.
Ở quá trình phát triển của bướm từ khi nở có các sự thay đổi đột ngột (sâu thành nhộng, nhộng thành bướm).
Ở quá trình phát triển của ếch từ khi nở có các sự thay đổi đột ngột (từ nọc nọc ở nước => mọc chân =>rụng đuôi => thành ếch)
Ở quá trình phát triển của gấu trúc từ khi sinh ra không có sự thay đổi đột ngột.
Ở quá trình phát triển của chó từ khi sinh ra không có sự thay đổi đột ngột
Sự thay đổi đột ngột về hình thái, cấu tạo sinh lí của động vật sau khi sinh ra hoặc nở ra từ trứng được gọi là biến thái
Từ đó ta thấy:
Dựa vào đó người ta cũng chia phát triển của động vật thành các kiểu:
II – Phát triển không qua biến thái
1 – Phát triển qua biến thái hoàn toàn
2 – Phát triển qua biến thái không hoàn toàn
III – Phát triển qua biến thái
Đa số động vật có xương sống và rất nhiều loài động vật không xương sống phát triển không qua biến thái.
Ví dụ như sự phát triển của gấu trúc, chó, người, ...
II – Phát không triển qua biến thái
Sự phát triển của phôi thai
Hợp tử phân chia nhiều lần hình thành phôi. Các tế bào của phôi phân hóa và tạo thành các cơ quan,... Kết quả là hình thành thai nhi.
Giai đoạn sau sinh của người không có sự biến thái, con sinh ra có đặt điểm hình thái và cấu tạo tương tự như người trưởng thành.
II – Phát không triển qua biến thái
Được chia làm
1- Phát triển qua biến thái hoàn toàn
2- Phát triển qua biến thái không hoàn toàn
Phát triển qua biến thái hoàn toàn có ở đa số các loài côn trùng và lưỡng cư,…. Ví dụ điển hình là phát triển của bướm. Được chia làm 2 giai đoạn:
1- Phát triển qua biến thái hoàn toàn
Giai đoạn phôi diễn ra trong trứng đã thụ tinh: hợp tử phân chia nhiều lần thành phôi, các tế bào của phôi phân hóa tạo thành các cơ quan của sâu bướm, sâu bướm chui ra từ trứng
Nhìn chung, phát triển của động vật qua biến thái hoàn toàn là kiểu phát triển mà ấu trùng có hình dạng, cấu tạo và sinh lý rất khác với con trưởng thành, trải qua giai đoạn trung gian ấu trùng biến đổi thành con trưởng thành.
Quá trình phát triển qua biến thái không hoàn toàn có ở một số loài côn trùng như châu chấu, cào cào, gián, ... Phát triển ở châu chấu là một ví dụ điển hình
2- Phát triển qua biến thái không hoàn toàn
Giai đoạn phôi diễn ra trong trứng đã thụ tinh: hợp tử phân chia nhiều lần thành phôi, tế bào của phôi phân hóa và tạo thành các cơ quan của ấu trùng, ấu trùng chui ra từ trứng
Giai đoạn hậu phôi ở châu chấu có biến thái: ấu trùng phát triển chưa hoàn thiện, sau nhiều lần lột xác lớn lên và phát triển thành con non.
Một số ví dụ để phân biệt giữa phát triển ở động vật không qua biến thái, qua biến thái hoàn toàn và biến thái không hoàn toàn :
Không biến thái
Biến thái hoàn toàn
Biến thái hoàn toàn
Biến thái hoàn toàn
Bảng phân biệt
Sinh trưởng
Phát triển
Tăng về kích thước
Sinh trưởng, phân hóa và phát sinh hình thái
Bảng phân biệt giữa phát triển
Không qua biến thái
Qua biến thái
Con non có đặt điểm tương tự con trưởng thành.
Không có sự biến đổi lớn trong quá trình phát triển.
Ấu trùng có đặc điểm rất khác với con trưởng thành.
Có sự biến đổi trong quá trình phát triển.
Bảng phân biệt giữa phát triển qua biến thái
Hoàn toàn
Không hoàn toàn
Vòng đời
Bảng phân biệt giữa phát triển qua biến thái
Hoàn toàn
Không hoàn toàn
Giai đoạn hậu phôi
Con non có đặt điểm,... Khác hoàn toàn con trưởng thành
Con non có đặt điểm,... Gần giống con trưởng thành
Phải trải qua giai đoạn nhộng
Chỉ trải qua nhiều lần lột xác
.
..
...
....
.....
......
.......
........
.........
.........
...........
............
Hết
Không biến thái
Biến thái hoàn toàn
Biến thái không hoàn toàn
Sinh trưởng
Sinh trưởng và phát triển
Phát triển