Bài 37. Nguồn hiđrocacbon thiên nhiên

BÀI 48.
NGUỒN HIĐROCACBON THIÊN NHIÊN
III. Chế biến dầu mỏ bằng
phương pháp hoá học
III. Chế biến dầu mỏ bằng phương pháp hoá học
Chế biến dầu mỏ bằng phương pháp hoá học (chế hoá dầu mỏ) là biến đổi cấu tạo hoá học các hiđrocacbon của dầu mỏ.
Mục đích :
- Đáp ứng nhu cầu về số lượng, chất lượng xăng làm nhiên liệu.
- Đáp ứng nhu cầu về nguyên liệu cho cộng nghiệp hoá chất.
** CHỈ SỐ OCTAN
Chất lượng của xăng được đo bằng chỉ số octan.
Chỉ số octan càng cao thì khả năng chống kích nổ càng tốt  chất lượng xăng càng tốt.
Chỉ số octan của hiđrocacbon giảm dần theo thứ tự:
Aren > Anken có nhánh > Ankan có nhánh > Xicloankan có nhánh > Anken không nhánh > Xicloankan không nhánh > Ankan không nhánh.
Mục đích :Xăng thu được từ chưng cất dầu mỏ chứa chủ yếu những ankan không nhánh nên có chỉ số octan thấp chỉ số octan cao
Khái niệm :Rifominh là quá trình dùng xúc tác và nhiệt biến đổi cấu trúc của hiđrocacbon từ không phân nhánh thành phân nhánh, từ không thơm thành thơm.
1.Rifominh

rifominh
---------->
* Chuyển ankan mạch thẳng thành ankan mạch nhánh và xicloankan
* Tách hiđro chuyển xicloankan thành aren
* Tách hiđro chuyển ankan thành aren
Trong quá trình rifominh
xảy ra 3 loại phản ứng chủ yếu sau:

C6 - C7
Xang:C5 - C11(g?m ch? y?u ankan cú nhỏnh v� aren nờn ch? s? octan cao hon)
C8
C7 – C8
RIFOMINH
5000C,20 – 40 atm
Pt, Pd, Ni…
(trên chất mang
là nhôm oxit
hoặc nhôm silicat)
benzen (C6H6), toluen (CH3C6H5)
Xilen [(CH3)2C6H4], stiren(CH2=CHC6H5
2.Crackinh:
** Khái niệm:
Crackinh là quá trình bẻ gãy phân tử hiđrocacbon mạch dài thành các phân tử hiđrocacbon mạch ngắn hơn
Phân tử hiđrocacbon
mạch dài
t0
t0, xúc tác
Phân tử hiđrocacbon
mạch gắn hơn
** Phân loại :
Crackinh nhiệt:
Thực hiện ở nhiệt độ trên 700-9000C chủ yếu nhằm tạo ra eten, propen, buten và penten dùng làm monome để sản xuất polime.

Crackinh nhiệt
Crackinh xúc tác
CH3[CH2]4CH3
700-9000C
CRACKINH NHIỆT

CH4+ CH2= CH2 + CH3CH=CH2



C2H6 + C3H8 + C4H8 + C4H10 +

C5H10+ C5H12 + C6H12 + H2
15%
40%
20%
400-4500C
Aluminosilicat (75-90% SiO2,
10-25% Al2O3) + HF
Crackinh xúc tác chủ yếu nhằm chuyển hiđrocacbon mạch dài của các phân đoạn có nhiệt độ sôi cao thành xăng nhiên liệu.

C21-C35
Khí crackinh: C1-C4
Xăng : C5-C11,hàm lượng
ankan có nhánh, xicloankan
và aren cao nên chỉ số octan
cao.
Kerosen : C10 –C16
điezen : C16 –C21
b) Crackinh xúc tác
Mục đích chủ yếu
Điều kiện tiến hành
Sản phẩm chủ yếu
Sản phẩm khác
Tạo anken, làm monome để sản xuất polime
Chuyển hiđrocacbon mạch dài có t0s cao thành xăng nhiên liệu
Nhiệt độ cao
Có xúc tác, nhiệt độ thấp hơn
anken
Xăng có chỉ số octan thấp
Ankan, dùng làm nhiên liệu cho crackinh
Khí, dầu
THE END