Bài 37. Một số loại vắc xin và thuốc thường dùng đề phòng và chữa bệnh cho vật nuôi

Vaccin phó thương hàn
Quan sát một số hình ảnh sau:
Vaccin toxiodl
Vaccin dịch tả
Một số loại thuốc kháng sinh
Kháng sinh từ nấm
Những loại văcxin và thuốc kháng sinh trên dùng để làm gì?
Dùng để phòng và chữa bệnh cho vật nuôi.

?
 Giới thiệu bài học:

Vắc xin và thuốc kháng sinh là những chế phẩm sinh học rất quan trọng có vai trò rất lớn trong việc phòng chống bệnh cho vật nuôi. Vậy đặc điểm, vai trò, tác dụng, cách bảo quản, sử dụng vắc xin và thuốc kháng sinh thế nào? Để sản xuất vắc xin và thuốc kháng sinh với số lượng lớn trong thời gian ngắn cần ứng dụng phương pháp nào? Cơ sở khoa học của phương pháp ấy là gì? Đó chính là nội dung mà chúng ta sẽ tìm hiểu qua 2 bài học hôm nay.
Bài 37: MỘT SỐ LOẠI VĂCXIN VÀ THUỐC THƯỜNG DÙNG
ĐỂ PHÒNG VÀ CHỮA BỆNH
CHO VẬT NUÔI
Bài 38: ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ SINH HỌC
TRONG SẢN XUẤT VĂCXIN VÀ THUỐC KHÁNG SINH
I. VẮC XIN

1. Khái niệm
Văcxin được chế tạo từ nguyên liệu nào?
Từ các vi sinh vật gây bệnh như vi khuẩn, vi rút.
Văcxin có tác dụng gì?
Là chất có khả năng kháng nguyên, khi đưa vào cơ thể vật nuôi gây xuất hiện kháng thể chống lại một bệnh nhất định tức là tạo ra miễn dịch chủ động chống lại một bệnh nào đó.




?
?
Mục đích tiêm văcxin là để phòng bệnh hay trị bệnh cho vật nuôi?
Phòng bệnh.
Vậy tiêm vắc xin cho vật nuôi vào thời điểm nào là tôt nhất?
Tiêm vắc xin trước mùa phát dịch bệnh, trước khi con vật bị nhiễm bệnh.
?
?
Vắc xin là gì?
 Văc xin là những chế phẩm sinh học được chế tạo từ các vi sinh vật gây bệnh (vi khuẩn, vi rút) để đưa vào cơ thể vật nuôi nhằm kích thích cơ thể tạo ra kháng thể có khả năng chống lại chính loại mầm bệnh đó.
?
2. Đặc điểm của các loại văc xin thường dùng
Hãy so sánh phân biệt đặc điểm của văcxin vô hoạt và văcxin nhược độc?

?
Bảo quản văcxin như thế nào là tốt nhất?
Nơi nhiệt độ thấp 20 – 80C, không để ánh sáng mặt trời chiếu vào.
Khi tiêm văcxin phải chú ý tránh những việc gì?
Không tiêu độc bằng hóa chất để vô trùng dụng cụ tiêm và chỗ tiêm, không dùng thuốc kháng sinh cùng thời gian với vắc xin vì thuốc kháng sinh sẽ làm giảm giá trị hiệu lực của vắc xin.
?
?
Hiện nay đã có các loại vắc xin để phòng những bệnh gì cho vật nuôi?
Hiện nay đã có văc xin phòng bệnh tụ huyết trùng cho trâu, bò, lợn, gia cầm; văc xin phòng bệnh phó thương hàn cho lợn con; văc xin phòng bệnh tụ huyết trùng và bệnh đóng dấu cho lợn; văc xin phòng bệnh nhiệt thán cho trâu, bò; văc xin Laxôta, Niu cát xơn phòng bệnh Niu cát xơn cho gà; văc xin Gumbôrô phòng bệnh Gumbôrô cho gà.
?
Vắc xin phòng cùng một bệnh có thể dùng chung cho tất cả các loài vật nuôi được không?
Văc xin để phòng cùng một bệnh nhưng khi sử dụng cho loài vật nuôi nào cũng chỉ được dùng đúng loại văc xin sản xuất cho loài đó. Ví dụ: Để phòng bệnh tụ huyết trùng cho lợn phải dùng văc xin tụ huyết trùng lợn, không được dùng văc xin tụ huyết trùng trâu, bò để tiêm cho lợn.

?
Hình ảnh một số loại Văcxin
Hình ảnh một số loại Văcxin
Hình ảnh một số loại Văcxin
Hình ảnh một số loại Văcxin
II. THUỐC KHÁNG SINH

1. Khái niệm
Thuốc kháng sinh là gì?
 Kháng sinh là những loại thuốc dùng để đưa vào cơ thể nhằm tiêu diệt vi khuẩn, nguyên sinh động vật và nấm độc gây bệnh cho cơ thể.
Bệnh do vi rút gây ra có dùng kháng sinh để điều trị được không?
Bệnh do vi rút gây ra không dùng kháng sinh để điều trị.
?
?
2. Một số đặc điểm và nguyên tắc sử dụng thuốc kháng sinh
Nêu 1 số đặc điểm của thuốc kháng sinh?
 Chỉ có tác dụng khi điều trị đúng bệnh do mỗi loại kháng sinh có tác dụng với một số loại mầm bệnh nhất định.
 Kháng sinh tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh nhưng đồng thời cũng phá hoại sự cân bắng sinh học của tập đoàn vi sinh vật trong đường tiêu hóa, tạo điều kiện phát sinh các bệnh khác.
 Sử dụng kháng sinh không đúng liều lượng trong thời gian dài dễ làm cho vi khuẩn biến đổi, trở nên kháng thuốc, rất khó điều trị khỏi bệnh.
?
Khi sử dụng kháng sinh cần chú ý những điểm gì?
 Sử dụng kháng sinh phải đúng liều lượng chỉ định với từng loại vật nuôi.
 Dùng kháng sinh sớm, đủ liều khi đã được bác sĩ thú y chỉ định.
 Nếu dùng kháng sinh không đủ liều, thời gian dài sẽ làm cho mầm bệnh kháng thuốc rất khó điều trị.
 Phải ngừng dùng thuốc trước khi mổ thịt vật nuôi từ 7-10 ngày để khỏi độc hại cho người sử dụng sản phẩm.
?
Có thể sử dụng kháng sinh với liều lượng thấp để phòng bệnh cho vật nuôi, theo em điều đó đúng hay sai? Vì sao?
Sai, vì dùng kháng sinh liều thấp không diệt được mầm bệnh mà làm cho mầm bệnh kháng thuốc càng khó điều trị hơn.

?
3. Một số thuốc kháng sinh thường dùng trong chăn nuôi và thủy sản
Hãy kể tên 1 số loại kháng sinh thường dùng?
 Penixilin
 Streptomyxin
 Kháng sinh từ thảo mộc như: Phytoncid từ hành, alicin từ tỏi, tomatin từ cà chua,…
?
Hình ảnh 1 số loại thuốc kháng sinh
Hình ảnh 1 số loại thuốc kháng sinh
Hình ảnh 1 số loại thuốc kháng sinh
Hình ảnh 1 số loại thuốc kháng sinh
III. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VIỆC ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GEN TRONG SẢN XUẤT VĂC XIN VÀ THUỐC KHÁNG SINH
Công nghệ sinh học là gì?
Là kĩ thuật sử dụng các đối tượng sống, các quá trình sinh học trong cơ thể sống để sản xuất ra những sản phẩm sinh học trên quy mô công nghiệp.
?
Cơ sở khoa học của công nghệ gen trong sản xuất văcxin và thuốc kháng sinh là gì?
 Công nghệ gen là kĩ thuật cấy ghép 1 đoạn gen cần thiết từ phân tử ADN này sang phân tử ADN khác.
?

Hãy nêu tóm tắt các bước của quy trình kĩ thuật cấy gen?
 Các bước của quy trình kĩ thuật:
+ B1: Cắt 1 đoạn gen cần thiết trên ADN
+ B2: Ghép đoạn gen trên AND vừa cắt với phân tử ADN của thể truyền hay có tên khác là plasmit, tạo ADN tái tổ hợp.
+ B3: Chuyển ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận đó là tế bào vi khuẩn (thường dùng là vi khuẩn đường ruột E.coli) tạo điều kiện cho gen đã ghép có điều kiện hoạt động.
+ B4: Tách, chiết tinh chế để lấy các sản phẩm cần thiết
?
Thế nào là AND tái tổ hợp?
Là ADN được nối ghép với một đoạn gen cần thiết của 1 phân tử ADN khác.
ADN tái tổ hợp được đưa vào tế bào chủ nhằm mục đích gì?
Tế bào chủ nhân lên sẽ tăng các phân tử ADN tái tổ hợp  Đoạn gen cần thiết cũng được tăng lên nhanh chóng.
?
?
IV. ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GEN TRONG SẢN XUẤT VĂC XIN
Văc xin được sản xuất bằng công nghệ tái tổ hợp gen được gọi là gì?
 Là văc xin thế hệ mới hay văc xin tái tổ hợp gen.
Quy trình sản xuất văcxin tái tổ hợp gen được tiến hành như thế nào?
?
?
 Quy trình sản xuất văcxin tái tổ hợp gen
B1: Tìm gen có tính kháng nguyên cao trong tế bào vi rút gây bệnh lở mồm long móng.
B2: Dùng enzim cắt lấy đoạn gen này
B3: Ghép vào thể truyền có thể là vi rút hoặc các plasmit của vi khuẩn.
B4: Cấy ghép ADN tái tổ hợp vào tế bào (tế bào vi khuẩn)
B5: Chiết tách sản phẩm để chế tạo văcxin
Tìm gen có tính kháng nguyên cao trong
tế bào vi rút gây bệnh lở mồm long móng
Dùng enzim cắt lấy đoạn gen này
Ghép vào thể truyền có thể là vi rút
hoặc các plasmit của vi khuẩn
Cấy ghép ADN tái tổ hợp vào tế bào
(tế bào vi khuẩn)
Chiết tách sản phẩm để chế tạo văcxin
 Quy trình sản xuất văcxin tái tổ hợp gen
Lợi ích của việc sản xuất văcxin bằng công nghệ gen là gì?
 Nhanh, nhiều, an toàn, khi sử dụng và bảo quản, hạ giá thành.
?
V. ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GEN TRONG SẢN XUẤT THUỐC KHÁNG SINH
Có những phương pháp sản xuất kháng sinh nào thường được vận dụng trong thực tiễn?
 Có 2 phương pháp sản xuất thuốc kháng sinh thường được dùng trong thực tiễn:
+ Nuôi cấy nấm để chiết lấy dịch tiết của chúng trong môi trường nuôi cấy và tinh chế để tạo ra kháng sinh.
+ Ứng dụng công nghệ gen để sản xuất.
?
Ý nghĩa của việc ứng dụng công nghệ gen trong sản xuất thuốc kháng sinh?
 Ứng dụng công nghệ gen để sản xuất thuốc kháng sinh không chỉ giúp tăng năng suất tổng hợp kháng sinh mà còn có khả năng tạo ra được các loại kháng sinh mới.
?
Một số văcxin và kháng sinh sản xuất từ công nghệ sinh học
Một số văcxin và kháng sinh sản xuất từ công nghệ sinh học
Một số văcxin và kháng sinh sản xuất từ công nghệ sinh học
XIN CHÂN THÀNH CÁM ƠN THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH!