Bài 37. Các hiện tượng bề mặt của chất lỏng

Người soạn: … Ngày soạn: … Bài 37:
CÁC HIỆN TƯỢNG BỀ MẶT CỦA CHẤT LỎNG
Tiết: 65
Mục tiêu
Về kiến thức: + Mô tả được thí nghiệm về: . Hiện tượng dính ướt và hiện tượng không dính ướt; . Hiện tượng mao dẫn. + Mô tả được hình dạng mặt thoáng của chất lỏng ở sát thành bình trong trường hợp chất lỏng dính ướt và không dính ướt. + Mô tả được ứng dụng về hiện tượng mao dẫn trong đời sống và kĩ thuật.
Về kĩ năng: + Áp dụng kiến thức mao dẫn để giải thích được một số hiện tượng thường gặp trong đời sống có liên quan đến hiện tượng căng bề mặt.
Thái độ: + Giúp học sinh có hứng thú học tập, tích cực phát biểu, đóng góp ý kiến xây dựng bài học.
+ Giúp học sinh có ý thức vận dụng những hiểu biết vật lý vào đời sống.
Chuẩn bị:
Giáo viên:
+ Bộ thí nghiệm về hiện tượng dính ướt: Cốc thủy tinh, dầu, nước, lá môn, tấm thủy tinh.
+ Bộ thí nghiệm về hiện tượng mao dẫn.
Học sinh: + Ôn lại lực tương tác giữa các phân tử và các trạng thái cấu tạo chất + Đọc bài mới.
Tiến trình dạy học. 1. Ổn định lớp. 2. Kiểm tra bài cũ:
Thế nào là lực căng bề mặt của chất lỏng? Nêu đặc điểm của lực căng bề mặt chất lỏng?
Giải thích tại sao giọt dầu trên nước lại có dạng hình tròn?
Nêu ứng dụng của lực căng bề mặt chất lỏng?
(Đặt vấn đề: Vì sao bút bi không thể viết chữ trên tờ giấy bị thấm dầu hoặc mỡ.Sao cây có thể lấy được nước từ dưới đất lên để nuôi toàn bộ cây?Trong khi nước chỉ chảy từ chỗ cao xuống chỗ thấp thôi mà!...Còn rất nhiều câu hỏi vì sao và tại sao liên quan đến các hiện tượng bề mặt của chất lỏng. Để có thể giải thích những câu hỏi trên ta cần tìm hiểu những kiến thức tiếp theo trong bài 37: Các hiện tượng bề mặt của chất lỏng.
3. Hoạt động dạy học
Hoạt động 1: Tìm hiểu về hiện tượng dính ướt, không dính ướt.
Hoạt động giáo viên
Hoạt động học sinh
Nội dung






(Nhỏ một giọt nước lên trên bản thủy tinh và nhỏ một giọt nước lên trên lá môn.Nêu hiện tượng nhìn thấy?
(Hoàn chỉnh câu trả lời của học sinh.
(Giọt nước trên bản thủy tinh lan rộng thành hình dạng bất kì ta nói bản mặt thủy tinh bị dính ướt nước.
(Giọt nước trên lá môn vo tròn lại sau đó bị dẹt xuống do tác dụng của trọng lực ta nói lá môn không bị dính ướt nước.

(Làm thí nghiệm:
+Đổ nước vào trong cốc thủy tinh
+Đổ dầu vào trong cốc thủy tinh.
(Nêu hiện tượng nhìn thấy?



(Hoàn thành C4?








(Giáo viên giải thích thêm về nguyên nhân gây ra các hiện tượng mặt khum lõm và mặt khum lồi:









Hình a









Hình b

Gọi
là lục hút của các phân tử chất rắn.
là lực hút các phân tử chất lỏng.

+Khi thì phân tử A bị hợp lực
hút dính vào thành bình
thành bình bị dính ướt.
+Khi thì phân tử A bị hợp lực
hút dính vào phía trong lòng chất lỏng
thành bình không bị dính ướt.

(Kết hợp sách giáo khoa cho biết ứng dụng của hiện tượng dính ướt và hiện tượng không dính ướt?
(Giáo viên giải thích thêm cho phương pháp “tuyển nổi” làm giàu quặng:
Quặng mỏ được nghiên cứu thành các hạt nhỏ rồi đổ vào trong một bể chứa hỗn hợp nước pha dầu nhờn và khuấy đều. Trong hỗn hợp này có các bọt khí bọc trong màng dầu. Các hạt khoáng chất có ích (thiết, đồng sunfat…) bị dính ướt dầu nhưng không bị dính ướt nước nên chúng sẽ nổi lên trên mặt thoáng cùng với các bọt khí trong bọc dầu, còn các bẩn quặng (đất, cát…) bị dính ướt nước sẽ chìm xuống đáy bể. Người ta hớt lớp bọt khí dính các hạt khoáng chất có ích nổi trên bề mặt của bể chứa hỗn hợp dầu và thu được khoáng chất giàu hơn hàng chục lần so với quặng mỏ.





(Giọt nước trên bản thủy tinh lan ra.
(Giọt nước trên lá môn vo tròn lại.













(Bề mặt nước trong cốc có dạng mặt khum