Bài 36. Sự nở vì nhiệt của vật rắn

Chào mừng quý thầy cô
cùng các em học sinh
đến với bài học hôm nay
Giáo viên hướng dẫn: Lê Xuân Long
Sinh viên thực hiện : Trần Thị Hạnh
Tại sao khi nhiệt độ quá cao bàn là lại tự động ngắt điện ?
Tại sao đầu cầu sắt phải đặt trên các gối đỡ xê dịch được trên các con lăn?
Bài 36:
Sự nở vì nhiệt
của chất rắn
SỰ NỞ DÀI
Thí nghiệm
a, Dụng cụ
Làm cách nào để làm tăng chiều dài của một thanh sắt mà không cần tác dụng lực?
Dự đoán các dụng cụ cần thiết để tiến hành thí nghiệm ?
Video
Tính hệ số α trong mỗi lần đo
Có nhận xét gì về sự sai lệch trong các giá trị của α?
1,67.10 -5
1,65.10 -5
1,64.10 -5
1,63.10 -5
1,67.10 -5
Làm thí nghiệm với các vật rắn có độ dài và chất liệu khác nhau.
Người ta đã tìm được hệ số  của một số chất rắn như ở bảng bên

Vậy hệ số α phụ thuộc vào yếu tố nào?
2. Kết Luận:
Chúng ta thấy khi nhiệt độ tăng thì chiều dài của thanh đồng cũng tăng, hiện tượng đó người ta gọi là sự nở dài (vì nhiệt). Vậy sự nở dài là gì?
- Sự tăng độ dài của vật rắn khi nhiệt độ tăng gọi là sự nở dài.

Dựa vào công thức tính hệ số α hãy cho biết độ nở dài phụ thuộc yếu tố nào?
- Độ nở dài l của vật rắn (hình trụ đồng chất) tỉ lệ với độ tăng nhiệt độ t và độ dài ban đầu l0 của vật đó.
- Công thức nở dài:
l = l – l0 = l0t
Trong đó:
l là độ nở dài
t là độ tăng nhiệt độ
 : hệ số nở dài ( 1/K hay K-1 ) phụ thuộc chất liệu của vật rắn
Thí nghiệm:
Với vật rắn có tính đẳng hướng thì sự nở vì nhiệt diễn ra theo hướng nào?
Tại sao quả cầu không chui lọt qua vòng tròn nữa?
Vì thể tích của quả cầu tăng lên khi bị nung nóng.
II SỰ NỞ KHỐI
II- SỰ NỞ KHỐI
- Sự tăng thể tích của vật rắn khi nhiệt độ tăng gọi là sự nở khối.
Công thức sự nở khối có dạng như thế nào?
- Công thức độ nở khối ( đồng chất, đẳng hướng):
V0, V: thể tích vật rắn ở t0 và t (0C) (m3)
t = t - t0 : độ tăng nhiệt độ (0C)
  3: Hệ số nở khối (1/K hoặc K–1)
Lưu ý: công thức ΔV=V – Vo=βVoΔt
cũng áp dụng được cho chất lỏng (trừ nước ở gần 40C)
Nước ở 40C bị co lại và có thể tích nhỏ nhất nên khối lượng riêng của nó lớn nhất; khi tăng hoặc giảm nhiệt độ từ 40C thì nước lại nở ra và thể tích của nước tăng lên, nên khối lượng riêng của nó lại giảm. Chính điều này đã giải thích hiện tượng nước biển( sông, hồ ) về mùa đông chỉ có thể đóng băng ở lớp bề mặt của nó.
III- ỨNG DỤNG

- Trong kĩ thuật chế tạo và lắp đặt máy móc hoặc xây dựng công trình, người ta phải tính toán để:
+ Khắc phục tác dụng có hại của sự nở vì nhiệt:
Có khoảng cách giữa các nhịp cầu
Một đầu được đặt gối lên các con lăn để tạo điều kiện cho cầu dài ra khi trời nóng lên mà không bị ngăn cản.
Tại sao đầu cầu sắt phải đặt trên các gối đỡ xê dịch được trên các con lăn?
Khi trời nắng nóng, các tấm tôn sẽ nở ra, nếu như mái tôn thẳng không có hình gợn sóng thì các cây đinh sẽ bị bung ra còn nếu như mái tôn hình gợn sóng thì sẽ đủ diện tích để giãn nở
Tại sao mái tôn nhà lại có hình lượn sóng
Các ống nước bằng kim loại lại phải uốn cong
Để khi ống bị nở dài thì đoạn cong này chỉ biến dạng mà không bị gãy
Tại sao 2 đầu thanh ray của đường sắt lại phải có một khe hở ?
Để khi nhiệt độ tăng đường ray không bị uốn cong gây nguy hiểm khi tàu đi qua.
Tại sao bàn là điện lại tự động tắt khi đã đủ nóng?
* Ứng dụng sự nở vì nhiệt khác nhau giữa các chất để tạo ra băng kép dùng làm rơle điều nhiệt trong bàn là, bếp điện…
Ti?p di?m
Lá đồng
Lá thép
Bang kộp
Đèn báo ®iện
Băng kép gồm 2 thanh kim loại khác nhau như đồng và thép được tán chặt sát với nhau. Ở nhiệt độ bình thường băng kép thẳng. Khi bị nóng lên, do hai băng kim loại nở dài không giống nhau mà băng kép sẽ bị uốn cong lên phía trên, đẩy tiếp điểm lên làm ngắt mạch điện.