Bài 36. Phát triển ở thực vật có hoa

KIỂM TRA BÀI CŨ
Hoàn thành bảng về hoocmon thực vật
Liên quan đến chín, ngủ của hạt;
đóng mở khí khổng
Kích thích nguyên phân, tham gia
nhiều hoạt động sống
Tăng nguyên phân, kích thích nảy
mầm, tạo quả không hạt….
Làm chậm già hóa, có vai trò trong
nuôi cấy mô TV
Thúc quả chín nhanh; rụng lá
Kích thích
sinh trưởng
Ức chế
sinh trưởng
Auxin
Giberelin
Xitokinin
Acid abxixic
Etilen
BÀI 36
Nội dung

I. Phát triển là gì?
II. Những nhân tố chi phối sự ra hoa
Tuổi của cây
Nhiệt độ thấp và quang chu kì
Hoocmon ra hoa
III. Mối quan hệ giữa sinh trưởng và phát triển
IV. Ứng dụng kiến thức về sinh trưởng và phát triển


QUY ƯỚC
Chữ màu đen: nội dung ghi bài

Chữ màu đỏ: câu hỏi, lệnh.

Chữ màu xanh dương: câu trả lời, tên sơ đồ, hình vẽ.

Chữ màu xanh lục: ví dụ, kiến thức mở rộng (không phải ghi).

I. Phát triển là gì?

Thực vật sinh trưởng đến một mức độ nào đó thì xuất hiện những biến đổi.

Ra hoa
Tạo quả
Những biến đổi đó là biểu hiện cho sự phát triển của cơ thể thực vật.
Vậy, phát triển của thực vật là gì?
- Là toàn bộ những biến đổi diễn ra theo chu trình sống.
Phát triển bao gồm mấy quá trình? Đó là những quá trình nào?
Bao gồm ba quá trình liên quan với nhau:
Sinh trưởng
Phân hóa
Phát sinh hình thái tạo nên các cơ quan của cơ thể

I. Phát triển là gì?



Phát triển:

Sinh trưởng
Phân hóa
Phát sinh hình thái
Những biến đổi theo chu trình sống
Mùa xuân, hoa mai khoe sắc
Mùa hạ rực rỡ với hoa phượng
Mùa thu đặc trưng với sắc vàng của dã quỳ
Hoa lí Thái Lan vẫn nở trong mùa đông giá lạnh
II. Những nhân tố chi phối sự ra hoa
Nghiên cứu II/143,144/sgk.
Cho biết: những nhân tố chủ yếu nào chi phối sự ra hoa?

 Nhân tố:
Nội tại
Ngoại cảnh
Nhiệt độ thấp (Xuân hóa)
Ánh sáng (quang chu kì)
Tuổi của cây
II. Những nhân tố chi phối sự ra hoa
1. Tuổi của cây
Quan sát hình.
Cho biết:
- Khi nào cây cà chua ra hoa?
Dựa vào đâu để xác định tuổi của thực vật một năm?
Cà chua ra hoa khi đạt 14 lá.
Dựa vào số lá để tính tuổi của cây một năm.
II. Những nhân tố chi phối sự ra hoa

1. Tuổi của cây
Tùy vào giống và loài, đến độ tuổi xác định thì cây ra hoa
II. Những nhân tố chi phối sự ra hoa
2. Nhiệt độ thấp và quang chu kì
a/ Nhiệt độ thấp
Nghiên cứu II.2.a/144/sgk.
Cho biết: Xuân hóa là gì?
II. Những nhân tố chi phối sự ra hoa
2. Nhiệt độ thấp và quang chu kì
a/ Nhiệt độ thấp
Xuân hóa: là sự phụ thuộc của hiện tượng ra hoa vào nhiệt độ thấp.

Cây mùa đông và cây hai năm chỉ ra hoa, kết hạt sau khi đã trải qua mùa đông giá lạnh tự nhiên hoặc được xử lí bởi nhiệt độ dương thấp.
Bông tuyết chỉ ra hoa ở nhiệt độ thấp
Hoa lí Thái Lan chỉ nở vào mùa đông
Bắp cải (cây hai năm) cũng ra hoa vào mùa lạnh
Có nhiều loài cây ra hoa quanh năm, nhưng cũng có một số loài chỉ ra hoa vào một mùa nhất định.
Bằng cách nào thực vật nhận biết các mùa của năm?
 chúng đo thời gian và “nhận biết” các mùa trong năm để điều tiết nhịp phát triển của cơ thể qua sự cảm nhận quang chu kì.
II. Những nhân tố chi phối sự ra hoa
2. Nhiệt độ thấp và quang chu kì
b/ quang chu kì
Nghiên cứu II.2.b/144/sgk.
Cho biết: quang chu kì là gì?
Dựa vào đặc điểm của phản ứng quang chu kì, người ta chia thực vật thành những nhóm nào?
II. Những nhân tố chi phối sự ra hoa
2. Nhiệt độ thấp và quang chu kì
b/ Quang chu kì
Là sự phụ thuộc của hiện tượng ra hoa vào tương quan độ dài ngày và đêm.
Dựa vào đặc điểm của phản ứng quang chu kì, chia thực vật thành 3 nhóm chính:
+ Cây ngày dài
+ Cây ngày ngắn
+ Cây trung tính

Cây trung tính
Đậu cô ve
Cà chua
Dưa chuột
Cây ngày ngắn
Mía
Cà phê
Cây ngày dài
Cỏ ba lá (Me đất)
Râm / dâm bụt
Hoạt động nhóm trong 2’.
Hoàn thành phiếu học tập 1
Râm bụt, cỏ ba lá…
Cà phê, mía…
Cà chua, dưa chuột…
Độ dài của ngày >= 14h
Độ dài của ngày <14h
Không phụ thuộc ngoại cảnh
Phân loại thực vật theo quang chu kì
II. Những nhân tố chi phối sự ra hoa
2. Nhiệt độ thấp và quang chu kì
c/ Phitocrom
Phitocrom là gì?
Là sắc tố:
- Cảm nhận quang chu kì
- Cảm nhận ánh sáng trong các loại hạt cần ánh sáng để nảy mầm.




Hoạt động nhóm trong 2’.
Hoàn thành phiếu học tập 2
Phitocrom
Pđ
Hấp thụ ánh sáng đỏ (660 nm)
Pđx
Hấp thụ ánh sáng đỏ xa (730 nm)

Ánh sáng đỏ
Ánh sáng đỏ xa
Các dạng tồn tại của Phitocrom
II. Những nhân tố chi phối sự ra hoa
3. Hoocmon ra hoa (Florigen)
Khi cây ở điều kiện quang chu kì thích hợp, cơ chế nào chuyển cây từ trạng thái sinh dưỡng sang trạng thái ra hoa?
Lá hình thành hoocmon ra hoa, di chuyển từ lá đến đỉnh sinh trưởng của thân làm cho cây ra hoa.
Hoocmon ra hoa là gì?
II. Những nhân tố chi phối sự ra hoa
3. Hoocmon ra hoa
- Bản chất: là các chất hữu cơ
- Được hình thành ở: lá
- Được vận chuyển đến: các điểm sinh trưởng của thân  làm cho cây ra hoa.
III. Mối quan hệ giữa sinh trưởng và phát triển
Quan sát hình 36/143/sgk.
Cho biết:
Mối quan hệ giữa sinh trưởng và phát triển?
III. Mối quan hệ giữa sinh trưởng và phát triển

Trong chu trình sống của thực vật, sinh trưởng và phát triển là hai quá trình liên quan với nhau.
Sinh trưởng gắn với phát triển
Phát triển trên cơ sở của sinh trưởng
IV. Ứng dụng kiến thức về sinh trưởng và phát triển
1. Ứng dụng kiến thức về sinh trưởng
Người ta ứng dụng kiến thức về sinh trưởng trong những lĩnh vực nào? Ví dụ?
Trong ngành trồng trọt
- Dùng Giberelin thúc hạt/củ nảy mầm sớm
- Điều tiết sinh trưởng của cây gỗ trong rừng
Trong công nghiệp rượu bia
Dùng Giberelin để tăng quá trình phân giải tinh bột thành mạch nha.
Dùng Giberelin thúc hạt / củ nảy mầm sớm
Điều tiết sinh trưởng của cây gỗ trong rừng
Dùng Giberelin tăng phân giải tinh bột thành mạch nha trong công nghiệp rượu bia
IV. Ứng dụng kiến thức về sinh trưởng và phát triển
2. Ứng dụng kiến thức về phát triển
- Chọn cây trồng theo vùng địa lí, theo mùa.
- Xen canh, luân canh, chuyển, gối vụ cây nông nghiệp
- Trồng rừng hỗn loài
Chọn cây chịu lạnh trồng ở vùng nhiệt độ thấp
Xen canh
CỦNG CỐ
Câu 1: Thời điểm ra hoa ở thực vật một năm có phản ứng quang chu kì trung tính được xác định theo:
A. Chiều cao của thân
B. Đường kính gốc
C. Số lượng lá trên thân
D. Cả A, B, C
CỦNG CỐ
Câu 2: sắc tố tiếp nhận ánh sáng trong phản ứng quang chu kì của thực vật là:
A. Diệp lục b
B. Carotenoit
C. Diệp lục a, b và Phitocrom
D. Phitocrom
CỦNG CỐ
Câu 3: Nêu các biện pháp thúc đẩy sự ra hoa của cây mà em biết.
Các vườn hoa Cúc thường thắp đèn vào ban đêm
Dùng Giberelin  ra hoa dễ dàng