Bài 36. Phát triển ở thực vật có hoa

Kính chào quí Thầy Cô!
Chào các em!
CÁC QUI ƯỚC
DÙNG TRONG BÀI GIẢNG
Biểu tượng và chữ mầu xanh đậm: Nội dung ghi bài.
Chữ mầu đỏ, nghiêng: Câu hỏi.
Chữ mầu đen: Các lời dẫn và trả lời câu hỏi.
Trình bày tác động sinh lý của các hoocmôn kích thích sinh trưởng. Nêu ứng dụng trong thực tiễn.
Làm thế nào để điều khiển sự ra hoa theo ý muốn?
Ở thực vật ra hoa là một dấu hiệu đặc biệt của sự phát triển.
Nêu các dấu hiệu về phát triển ở thực vật.
I. Các nhân tố chi phối sự ra hoa:

So sánh số lá và sự ra hoa ở 2 cây cà chua. Cây cà chua ra hoa với điều kiện nào?
Sự ra hoa của cây phụ thuộc vào yếu tố nào?
1. Tuổi cây và hoocmôn:
Tu?i c�y ?nh hu?ng d?n s? ra hoa nhu th? n�o?
Mỗi loài cây phải có một thời gian sinh trưởng nhất định mới ra hoa.
a. Tuổi cây:
Cây đã được phun gibêrelin
Sự ra hoa còn chịu sự chi phối của nhân tố nào?
- Cây non nhiều lá, ít rễ nhiều gibêrêlin: nhiều hoa đực.
- Cây non nhiều rễ phụ, nhiều xitokinin: nhiều hoa cái.
- Cây non vừa có nhiều rễ và nhi?u lá tạo ra sự cân bằng hoocmôn: tỉ lệ hoa đực và cái bằng nhau.
b. Hoocmôn:
Cây non và lượng hoocmôn có ảnh hưởng như thế nào đến sự phân hóa giới tính ở cây?
Dưa hấu có số lượng hoa đực tăng lên khi tồn tại lá và xử lí gibêrêlin, còn số lượng hoa cái tăng khi tồn tại rễ và xử lí xitôkinin.
Tại sao nhi?u loài cây đến tuổi cây vẫn không ra hoa như cây phát tài (thiết mộc lan)
Hoa lí thái lan chỉ ra hoa vào mùa đông khi nhiệt độ xuống thấp trong vài ngày
Bông tuyết chỉ ra hoa ở nhiệt độ thấp (xuân hóa)
2. Vai trò c?a ngoại cảnh:
Cây cà phê ra hoa trong điều kiện ngày ngắn
Cây thanh long ra hoa trong điều kiện ngày dài
Dưa chuột nếu môi trường giàu khí CO2 thì tỉ lệ hoa cái sẽ nhiều hơn
Vậy sự ra hoa phụ thuộc vào những yếu tố ngoại cảnh nào?
- Các nhân tố: độ dài ngày, ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm, hàm lượng CO2, chất dinh dưỡng . ảnh hưởng đến sự ra hoa và tỉ lệ hoa đực, cái.
- Cơ chế tác động: Nhân tố môi trường ? hoocmôn thực vật ? bộ máy di truyền (ADN) ? ph�n hĩa giới tính.
Trình bày cơ chế tác động của các nhân tố môi trường.
3. Hoocmôn ra hoa - florigen:
a. Bản chất:
- Florigen là hoocmôn kích thích sự ra hoa.
Florigen là gì?
- Florigen là hợp chất của gibêrêlin và antezin (chất giả thiết): Gibêrêlin kích thích sự sinh trưởng của đế hoa, antezin kích thích sự ra mầm hoa.
Florigen gồm những thành phần nào? Mỗi thành phần có vai trò gì trong sự ra hoa?
b. Tác động của florigen:
Florigen có tác động như thế nào đến sự ra hoa?
Lá tiếp nhận ánh sáng và sản sinh florigen kích thích sự ra hoa.
Quan sát, phân tích hình 36.1 và thảo luận nhóm nhỏ trong 3 phút nêu hiện tượng trong thí nghiệm. Từ đó rút ra kết luận gì?
- Florigen có thể được truyền qua chỗ ghép, xử lí ra hoa ở cây này thì cây kia cũng ra hoa.

4. Quang chu kì:
a. Khái niệm:
Quang chu kì là gì?
Quang chu kì là thời gian chiếu sáng xen kẽ với bóng tối.
b. Ảnh hưởng:
cây cúc chỉ ra hoa trong điều kiện ngày ngắn
Thanh long
Củ khoai tây chỉ được hình thành trong điều kiện ngày ngắn
Hãy nêu ảnh hưởng của quang chu kì đến sinh trưởng và phát triển của cây.
Quang chu kì tác động đến sự ra hoa, rụng lá, tạo củ, di chuyển các hợp chất quang hợp.
c. Phân loại cây theo quang chu kì:
Cây ngày dài
Cây ngày ngắn
Cây trung tính
Ví dụ
Đặc điểm
Cây ngày dài
Ví dụ
Thanh long, cà rốt, dâu tây, l�a mì .
Dâu tây
Lúa mì
Ra hoa trong điều kiện chiếu sáng nhiều hơn 12 giờ.
Cây ngày ngắn
Ví dụ
Thược dược, đậu tương, vừng, mía, cà tím, cà phê.
Thược dược
Cà phê
Mía
Ra hoa trong điều kiện chiếu sáng ít hơn 12 giờ.
Ví dụ
Cây trung tính
Hướng dương
Cây lạc
Cây ngô
Ra hoa ở cả ngày dài và ngày ngắn
Cà chua, đậu, lạc, hướng dương, ngô…
Ở Đà Lạt các nhà vườn đã ứng dụng quang chu kì vào điều khiển sự ra hoa ở những cây hoa nào?
- Tạo quang chu kì thích hợp cho cây nhập nội, trồng hoa trái vụ tăng hiệu quả kinh tế (cúc, lay ơn …)
- Ngắt quãng thời gian tối bằng một thời gian sáng ngắn  phá bỏ được quang chu kì:
Ví dụ: Bắn pháo sáng vào đêm cho mía để ngăn ngừa sự ra hoa  lượng đường không giảm.
Chiếu sáng ngắn vào đêm để khoai tây không ra củ để cây mẹ trẻ phục vụ cho việc nhân giống bằng cành.
Thảo luận nhóm nhỏ: - Phân tích thí nghiệm và cho biết độ dài ngày hay đêm quyết định sự ra hoa? - Vậy phản ứng quang chu kì có liên quan đến diệp lục hay không?
5. Phitôcrôm:
Nêu bản chất, vị trí, dạng tồn tại của phitôcrôm
- Bản chất: Phitôcrôm là sắc tố enzim có nhiều ở chồi mầm và chóp lá mầm.
Trình bày sự chuyển hóa giữa 2 dạng phitôcrôm.
- Các dạng: tồn tại ở 2 dạng P660 và P730 tùy ánh sáng đỏ hay đỏ xa.
P660 Chiếu sáng đỏ P730
Chiếu sáng đỏ xa, tối
Nêu ảnh hưởng của phitôcrôm đến sự sinh trưởng và phát triển của cây.
- Ảnh hưởng: Phitôcrôm tác động đến sự ra hoa, vận động cảm ứng, đóng mở khí khổng.
II. Ứng dụng:
Trong thực tiễn sản xuất con người đã có những biện pháp nào để điều khiển sự ra hoa của cây?
- Dùng gibêrelin tạo điều kiện cho sự ra hoa
- Dinh dưỡng hợp lí (tỉ lệ C/N) cây ra hoa dễ dàng.
- Chiếu sáng nhân tạo để có quang chu kì thích hợp.
- Dùng tia laze helium – nêon có độ dài bước sóng 632 nm chỉ sau vài giây sẽ chuyển hoá P660 thành P730 cho cây sử dụng  thúc cây ra hoa theo ý muốn
Câu 1. Điều nhận xét nào sau đây không đúng ?
A. Cây trung tính có thể ra hoa trong cả điều kiện ngày dài và ngày ngắn.
B. Cây thanh long chỉ ra hoa vào mùa thu.
C. Hoocmôn florigen gồm gibêrilin và antezin.
D. Cây cà rốt chỉ ra hoa trong điều kiện ngày dài.
B. Cây thanh long chỉ ra hoa vào mùa thu.
Câu 2. Phitôcrôm là gì?
A. Là chất điều hòa sinh trưởng B. Chất kích thích sinh trưởng
C. Là chất ức chế sinh trưởng
D. Là hoocmôn ra hoa
E. Là sắc tố enzim

D. Là hoocmôn ra hoa
Câu 3. Chu kì quang là gì?
A. Là thời gian chiếu sáng xen kẽ với bóng tối
B. Độ dài chiếu sáng ngày và đêm.
C. Cây không lấy được ánh sáng
D. Cả a và b

A. Là thời gian chiếu sáng xen kẽ với bóng tối

Dặn dò:

- Chuẩn bị bài 37.
+ Trả lời câu lệnh.
+ Kẻ bảng phân biệt biến thái hoàn toàn và không hoàn toàn về các giai đoạn phát triển, đặc điểm và ví dụ.