Bài 36. Phát triển ở thực vật có hoa

Bài 36:
PHÁT TRIỂN Ở THỰC VẬT CÓ HOA
I. Các nhân tố chi phối sự ra hoa
1. Tuổi cây
2. Vai trò ngoại cảnh
3. Quang chu kỳ
5. Florigen
4. Phytochrome
II. Ứng dụng
Ví dụ:
Cây cà chua 14 lá ra hoa
Cây chuối 1 năm ra hoa
Cây na 3 năm ra hoa
Cây tre khoảng 50 năm ra hoa
Từ những ví dụ trên, hãy cho biết sự ra hoa của cây phụ thuộc vào yếu tố nào?
Hãy giải thích câu nói: “Trẻ trồng na, già trồng chuối”
Kết luận:
Sự ra hoa liên quan đến
tuổi cây.
1. Tuổi cây
I. CÁC NHÂN TỐ CHI PHỐI SỰ RA HOA
*Sự ra hoa liên quan đến hoocmôn.
Cây non nhiều lá ít rễ, nhiều gibêrelin sẽ ra
nhiều hoa đực.
Cây non nhiều rễ phụ, nhiều xytôkinin sẽ ra
nhiều hoa cái.
Cây nhiều rễ, nhiều lá tạo sự cân bằng hoocmôn,
tỉ lệ hoa đực, cái bằng nhau.
CÁC NHÂN TỐ CHI PHỐI SỰ RA HOA
1. Tuổi cây
Ví dụ: Cây lúa mì Triticum aestivum chỉ ra hoa kết hạt vào mùa xuân sau khi đã trải qua mùa đông giá lạnh.
Hãy nhận xét về sự điều kiện ra hoa của loài lúa mì trên?
KL: Điều kiện ngoại cảnh ảnh hưởng đến sự ra hoa:
Một số loài cây ra hoa phụ thuộc vào nhiệt độ thấp.
Ngày ngắn, ánh sáng xanh, nhiệt độ thấp, hàm lượng CO2 cao, độ ẩm cao, nhiều nitơ, sẽ tạo nhiều hoa cái.
Ngày dài, ánh sánh đỏ, nhiệt độ cao, hàm lượng CO2 thấp, nhiều kali, sẽ tạo nhiều hoa đực.
Cây được cung cấp chế độ dinh dưỡng tốt, thích hợp, tỉ lệ C/N cân đối sẽ tạo cây khoẻ, thúc đẩy sự ra hoa.
Tóm lại: Nhân tố môi trường → Hoocmôn thực vật → Bộ máy di truyền (AND) → Giới tính đực, cái.
I. CÁC NHÂN TỐ CHI PHỐI SỰ RA HOA
2. Vai trò của ngoại cảnh
Quan sát hình sau và nhận xét về mối quan hệ giữa thời gian chiếu sáng trong ngày đối với sự ra hoa của cây ngày ngắn và cây ngày dài?
Quang chu kỳ là gì?
Khái niệm: Quang chu kì là thời gian chiếu sáng xen kẽ với bóng tối (độ dài ngày đêm), ảnh hưỏng tới sinh trưởng và phát triển của cây.
* Khái niệm
I. CÁC NHÂN TỐ CHI PHỐI SỰ RA HOA
3. Quang chu kì
Phân loại cây theo quang chu kì:
Cây ngày ngắn: Ra hoa trong điều kiện chiếu sáng ít hơn 12 giờ.
Cây ngày dài: Ra hoa trong điều kiện chiếu sáng hơn 12 giờ.
Cây trung tính: Ra hoa ở cả ngày dài và
ngày ngắn.
CÁC NHÂN TỐ CHI PHỐI SỰ RA HOA
3. Quang chu kì
Hãy phân tích sự ra hoa của cây ngày dài và cây ngày ngắn khi chiếu sáng bổ sung vào ban đêm?
Thực chất của cây ngày dài là cây đêm ngắn.
Thực chất của cây ngày ngắn là cây đêm dài.
Nhờ vào đâu mà cây có thể nhận biết ngày và đêm?
I. CÁC NHÂN TỐ CHI PHỐI SỰ RA HOA
3. Quang chu kì
- Phytochrome là một loại sắc tố enzim có ở chồi mầm và chóp của lá mầm.
- Phytochrome tồn tại ở hai dạng:
+ P660: Hấp thụ ánh sáng đỏ có bước sóng 660 nm.
+ P730: Hấp thụ ánh sáng đỏ xa có bước sóng 730 nm.
P660
P730
Sáng, đỏ
Tối, đỏ xa
Kích thích sự ra hoa của cây ngày dài
Ức chế sự ra hoa của cây ngày ngắn
I. CÁC NHÂN TỐ CHI PHỐI SỰ RA HOA
4. Phytochrome
Hãy nhận xét sự ra hoa của cây ngày dài và cây ngày ngắn trong các điều kiện chiếu sáng sau?
Trong điều kiện đêm tối, tuỳ theo loại ánh sáng (đỏ hay đỏ xa), chiếu sáng ở lần cuối cùng mà có sự khác nhau:
+Ánh sáng đỏ kích thích sự ra hoa của cây ngày dài
+Ánh sáng đỏ xa kích thích sự ra hoa của cây ngày ngắn.
Cây ngày dài
Cây ngày ngắn
CÁC NHÂN TỐ CHI PHỐI SỰ RA HOA
4. Phytochrome
5.Hormone ra hoa - Florigen
a. Bản chất florigen
Florigen = gibêrilin + antezin
b. Tác động của florigen
KL: Lá là cơ quan tiếp nhận và kích thích sự ra hoa của cây
Hãy quan sát thí nghiệm dưới đây và giải thích vai trò của lá đối với sự ra hoa
I. CÁC NHÂN TỐ CHI PHỐI SỰ RA HOA
II. ỨNG DỤNG
Hãy giải thich tại sao:Vào ban đêm, các hộ nông dân thường thắp sáng trên các cánh đồng trồng thanh long?
Tại sao khi mía đến tuổi trưởng thành, người nông dân thường bắn pháo sáng vào ban đêm?
Kết luận:
- Xác định mùa vụ.
- Dùng gibêrilin tạo điều kiện cho sự ra hoa.
- Công nghệ laze: Dùng tia laze helium – nêon có bước sóng 632 nm để chuyển P660 → P730.