Bài 35. Hoocmôn thực vật

Bài 35
HOOCMÔN THỰC VẬT
I. KHÁI NIỆM
Hãy nhận xét về các hình ảnh sau
Hoocmôn thực vật (phitohoocmôn) là các chất hữu cơ do cơ thể thực vật tiết ra có tác dụng điều tiết hoạt động sống của cây.
* Khái niệm:
* Đặc điểm chung
- Hoocmôn thực vật được tạo ở 1 số nơi nhưng gây ra phản ứng một nơi khác trong cây.
- Hoocmôn thực vật được vận chuyển theo mạch gỗ và mạch rây.
- Với nồng độ rất thấp gây ra những biến đổi mạnh mẽ trong cơ thể.
- Tính chuyên hoá thấp hơn nhiều so với hoocmôn ở động vật
* Hoocmôn
Hooc môn kích thích
Hooc môn ức chế
II. HOOCMÔN KÍCH THÍCH
Hooc môn kích thích
Auxin
Gibêrelin
Xitôkinin
Auxin
1. Auxin
* Nơi tổng hợp
Các mô phân sinh chồi ngọn, các lá non và các phôi trong hạt
* Tác dụng sinh lý
- Làm tăng kéo dài tế bào => kích thích thân, rễ kéo dài, ra rễ bất định
- Tăng ưu thế ngọn, ức chế chồi bên
- Gây hiện tượng hướng động
- Phát triển quả, tạo quả không hạt
- Ức chế sự rụng lá, quả, kích thích ra rễ
* Ứng dụng
- Kích thích ra rễ ở cành giâm, cành chiết, tăng tỉ lệ thụ quả
- Tạo quả không hạt
- Nuôi cấy mô và tế bào thực vật
* Auxin nhân tạo không có enzyme phân giải nó, được tích luỹ trong nông phẩm gây độc hại cho người và động vật
Một số ứng dụng của auxin
Gibêrelin
2. Gibêrelin
* Nơi tổng hợp
Các cơ quan đang sinh trưởng như: lá non, quả non, hạt đang nảy mầm, phôi đang sinh trưởng
* Tác dụng sinh lý
- Kích thích phân chia và phân hoá tế bào => thân mọc dài ra và lóng vươn dài.
- Phá trạng thái ngủ nghỉ của hạt
- Kích thích ra hoa, tạo quả không hạt
- Ảnh hưởng đến hô hấp, quang hợp, trao đổi Nitơ
* Ứng dụng
- Kích thích sự nảy mầm của hạt, củ, tác dụng đặc trưng trong việc phá bỏ trạng thái ngủ nghỉ của chúng.
- Kích thích sự ra hoa
- Kích thích hình thành hoa đực
- Kích thích hình thành quả và quả không hạt
- Tăng tốc độ phân tinh bột
Tăng kích thước quả và tạo quả không hạt: GA kích thích cuống nho sinh trưởng, tạo không gian cho quả phát triển
Trồng cây ăn quả không hạt
Ứng dụng của gibêrelin
Xitôkinin
Xitokinin thấp kích thích nảy chồi
3. Xitôkinin
* Nơi tổng hợp
Các tế bào đang phân chia trong rễ, lá non, quả non
* Tác dụng sinh lý
- Kích thích phân chia tế bào mạnh mẽ
- Làm yếu ưu thế ngọn, kích thích sinh trưởng chồi bên
- Kìm hãm hoá già
- Kích thích nảy mầm, nở hoa
* Ứng dụng
- Trong nuôi cấy mô tế bào
- Điều khiển sự phát sinh chồi ở mô callus
Ứng dụng của xitôkinin
III. HOOCMÔN ỨC CHẾ
Hooc môn ức chế
Êtilen
Axit abxixic
Etylen
1. Etilen
* Nơi tổng hợp
Các mô của quả chín, lá già
* Tác dụng sinh lý
- Thúc đẩy quá trình chín của quả
- Ức chế quá trình sinh trưởng của cây non, mầm thân củ
- Gây rụng lá, quả
* Ứng dụng
Tạo quả trái vụ ở dứa
Sử dụng để dấm hoa quả
- Ức chế hoa nở vào đúng dịp lễ, tết
Ứng dụng của Etylen
Axit abxixic
2. Axit abxixic
* Nơi tổng hợp
Chủ yếu ở lá, tích luỹ trong các cơ quan già, cơ quan đang ngủ, nghỉ hoặc sắp rụng.
* Tác dụng sinh lý
Ức chế sinh trưởng mạnh.
- Gây rụng lá, quả.
Kích thích đóng khí khổng trong điều kiện khô hạn.
- Kích thích trạng thái ngủ, nghỉ của hạt.
* Ứng dụng
Kéo dài thời gian ngủ nghỉ của hạt => bảo quản (khoai tây, hành, tỏi,…); …..
Ứng dụng của axit abxixic
IV. TƯƠNG QUAN HOOC MÔN THỰC VẬT
Tương quan
Giữa hooc môn điều tiết sinh trưởng và hooc môn điều tiết phát triển của thực vật
Giữa các hooc môn kích thích với nhau
Chất diệt cỏ
* Nguồn gốc: Tổng hợp nhân tạo
*Tác dụng sinh lý: Phá vỡ trạng thái cân bằng của các hooc môn => ức chế sinh trưởng của cỏ => diệt cỏ nhưng không ảnh hưởng đến cây trồng
Ảnh hưởng của thuốc diệt cỏ tới thực vật, con người
? Người ta ứng dụng hooc môn sinh trưởng trong nông nghiệp như thế nào?
Trong nông nghiệp người ta sử dụng các hooc môn sinh trưởng để tăng năng suất cây trồng, kéo dài hoặc rút ngắn thời gian thu hoạch, thu hoạch đồng loạt, tạo cây non sớm trong công nghệ tế bào thực vật, tạo cây cảnh.
Câu 1. Điều nào không đúng khi nói đến vai trò của auxin?
a. Là chất ức chế sinh trưởng
b. Kích thích quá trình dài của thân
c. Kích thích ra rễ phụ
d. Thể hiện ưu thế đỉnh
Câu 2. Sử dụng trong nuôi cấy mô tế bào và kích thích tạo chồi là hoocmon
Auxin
Etilen
Xitokinin
Giberelin
Câu 3. Tỷ lệ GA/ AAB nói lên điều gì?
Điều tiết trạng thái đóng và mở của khí khổng
Kích thích nở hoa
Kích thích ra rễ
Điều tiết trạng thái sinh lý của hạt
Câu 4: Hãy kể tên một số ứng dụng của hooc môn thực vật trong nghành nông nghiệp nước ta?
Học bài và đọc phần đóng khung cuối bài.
Đọc mục “em có biết”.
Trả lời các câu hỏi cuối SGK.
Sưu tầm một số ứng dụng của hooc môn thực vật trong cuộc sống.
- Chuẩn bị bài mới.