Bài 35. Hoocmôn thực vật

BÀI 35 : HOCMÔN THỰC VẬT
B. Kiểm tra bài cũ
Câu 1:
Thế nào là sinh trưởng và phát triển? Nêu sự khác nhau và mối liên quan giữa sinh trưởng và phát triển?
Câu 2: Dựa vào kiến thức đã học, hãy chú thích hình vẽ sau:
Mạch rây sơ cấp
Mạch rây thứ cấp
Mạch gỗ thứ cấp
Biểu bì
Tia tủy
Mạch gỗ sơ cấp
Mô trước phát sinh còn lại
1
2
3
4
5
6
7
Câu 3: Hãy chọn phương án đúng.
Sau khi cây mọc mầm bắt đầu quang hợp, các lá mầm sẽ trở thành?
A. Mô của rễ.
B. Mô libe.
C. Tán lá.
D. Phân hóa và rụng.
Vì sao lại có sự khác nhau giữa 2 chùm nho?
Sử dụng hoomôn
Không sử dụng hoocmôn
Bài 35
Hoocmôn thực vật
I. Khái niệm.
II. Hoocmôn kích thích sinh trưởng.
III. Hooc môn ức chế sinh trưởng.
IV. Sự cân bằng hoocmôn thực vật.
V. Ứng dụng trong nông nghiệp.
Nội dung
Nhờ đâu cây sinh trưởng và lớn lên?
Vì sao vào mùa thu cây rụng lá?
Nhờ hoocmôn thực vật

Hoocmôn thực vật là gì?
Là các chất hữu cơ có mặt trong cây với 1 lượng rất nhỏ được vận chuyển đến các bộ phận khác của cây, điều tiết và đảm bảo sự hài hoà các hoạt động sinh trưởng của cây
Có mấy loại hoocmôn thực vật? , cho ví dụ từng loại?
Có 2 loại
Chất kích thích sinh trưởng
+ Auxin, gibêrelin: tác động đến sự kéo dài, lớn lên của tế bào
+ Xitôkinin: phân chia tế bào
Chất ức chế sinh trưởng:
+ Axit abxixic:tác động đến sự rụng lá
+ Êtilen: tác động đến sự chín của quả
+ Chất làm châm sinh trưởng, chất diệt cỏ

I. Khái niệm:
Hoocmôn thực vật(phitôhoocmôn) là các chất hữu cơ có mặt trong cây với 1 lượng rất nhỏ được vận chuyển đến các bộ phận khác của cây, điều tiết và đảm bảo sự hài hoà các hoạt động sinh trưởng của cây
Có 2 nhóm:
Chất kích thích sinh trưởng
+ Auxin, gibêrelin: tác động đến sự kéo dài, lớn lên của tế bào
+ Xitôkinin: phân chia tế bào
Chất ức chế sinh trưởng:
+ Axit abxixic:tác động đến sự rụng lá
+ Êtilen: tác động đến sự chín của quả
+ Chất làm châm sinh trưởng, chất diệt cỏ

Khi gieo lúa, lúa lên mầm ta được bao lá mầm, quan sát thí nghiêm.Nhận xét sự khác nhau của bao lá mầm khi đặt miếng thạch ở những vị trí khác nhau?
Thí nghiệm auxin làm cong bao lá mầm
Đặt cân ở giữa
Đặt nghiêng bên trái
Đặt nghiêng bên phải
Phần bên phải bao lá mầm phát triển hơn
Phần bên trái bao lá mầm phát triển hơn
Bao lá mầm phát triển đều
Từ t.no trên+ đọc SGK.Hoocmôn kích thích sinh trưởng là gì?
Tác động đến sự kéo dài, lớn lên của tế bào.
Phân chia tế bào
Kể tên một vài loại chất kích thích sinh trưởng?
Auxin
Gibêrelin
Xitôkinin
…
Auxin có mấy dạng?
Auxin a C18H32O5
Auxin b C18H30O4
Heterôauxin C10H9O2N
Auxin có ở những mô , cơ quan nào của cây?
Mô phân sinh chồi
Lá mầm
Rễ
Thảo luận nhóm 1 phút. Cho biết tác dụng của auxin lên hoạt động sinh trưởng của cây?

Kích thích quá trình nguyên phân
Làm trương dãn tế bào
Tính hướng sáng và hướng đất
Giúp chồi ngọn và rễ chính sinh trưởng mạnh
Kích thích ra quả, tạo quả không hạt
Ức chế rụng hoa, lá, quả
Auxin có tác dụng kích thích sinh trưởng của cây, để tăng NS cây trồng con người đã tổng hợp nên những auxin nhân tạo.Kể 1 vài auxin nhân tạo?

- 2,4D, ANA, AIB
Đọc SGK. Vì sao không dùng auxin nhân tạo đối với nông phẩm được sử dụng trực tiếp làm thức ăn?
Không có enzim tự phân huỷ
Tích luỹ gây độc cho người
II. HOOCMÔN KÍCH THÍCH SINH TRƯỞNG
A. Khái niệm: Là những hợp chất có tác động đến sự kéo dài, lớn lên của tế bào, sự phân chia tế bào.
B. Phân loại:dựa theo cơ chế tác động:
+ Auxin
+ Gibêrelin
+ Xitôkinin
II. HOOCMÔN KÍCH THÍCH SINH TRƯỞNG
Auxin:
a. Auxin tự nhiên:
Có ở:
Mô phân sinh chồi
Lá mầm
Rễ
b. Auxin nhân tạo: 2,4D; ANA; AIB…
- Không dùng auxin nhân tạo với nông phẩm được sử dụng trực tiếp làm thức ăn vì:
+ Không có enzim tự phân huỷ
+ Tích luỹ gây độc cho người.

c.Tác động sinh lí của auxin:
- Ở mức tế bào:
+ Kích thích quá trình nguyên phân
+ Làm trương dãn tế bào
- Ở mức cơ thể:
+Tác động đến tính hướng sáng , hướng đất
+Kích thích sinh trưởng của ngọn, rễ, hạt
+Ức chế rụng hoa, lá, quả.
Bệnh nấm lúa von:2 cây lúa cùng giống,gieo trồng trong điều kiện như nhau, cây lúa bị bệnh có gibêrelinvươn lóng
Khi nghiên cứu bệnh nấm lúa von đã phát hiện ra gibêrelin
Gibêrelin( GA) chủ yếu có ở cơ quan nào của cây?
+Lá
+Rễ…
=> cơ quan còn non
Lúa bình thường
Quan sát hình và trình bày tác động của gibêrelin đối với sinh trưởng của cây ngô lùn?
Tác dụng của gibêrelin lên sự sinh trưởng của cây?
Thân mọc cao, dài, lóng dài.
Ra hoa, tạo quả sớm, quả không hạt
Kích thích sự nảy mầm của hạt, củ thân ngầm
Tác động đến hô hấp, quang hợp, trao đổi nitơ
…
Những chùm nho khổng lồ
Gibêrelin được ứng dụng rất nhiều trong nông nghiệp:
Xử lí gibêrelin ở cà rốt, nho, bắp cải
2. Gibêrelin:
Có ở:
Cơ quan còn non: lá, rễ, chồi,…
Tác động sinh lí:
- Ở mức tế bào:
+ Tăng nguyên phân
+ Tăng sinh trưởng dãn dài của tế bào
- Ở mức cơ thể:
+ Kích thích sự nảy mầm.
+ Kích thích sinh trưởng chiều cao
+ Tạo quả sớm, quả không hạt
+ Tác động tới quang hợp, hô hấp,…


Xitôkinin được hình thành ở đâu?
Rễ  ngọn
Hãy cho biết tác dụng của xitôkinin lên quá trình sinh trưởng của cây?
Tác động lên quá trình phân bào, hình thành cơ quan mới.
Kích thích sự phát triển chồi bên
Ngăn chặn sự già hóa
Vì sao khi trồng cây người ta thường ngắt chồi ngọn?
Cây tăng cường tổng hợp Xitôkinin vận chuyển lê ngọnngọn phát triển cây sum xuê.
Cây cà phê sau thu hoạchngắt chồi ngọncây sum xuê
Kinêtin(xitôkinin) dùng trong nuôi cấy tế bào và mô thực vật
ứng dụng của xitôkinin
3. Xitôkinin
Hình thành ở:
Rễ  ngọn
Tác dụng:
- Ở mức tế bào:
+ Kích thích phân chia tế bào
+ Ngăn chặn sự già hóa
- Ở mức cơ thể:
+ Kích thích sự phát triển của chồi bên.

Ngủ chồi là hiện tượng vào mùa đông cây rụng hết lá,do đâu cây có hiện tượng này?
Do axit abxixic
Acit abxixic thường có ở đâu trong cây?
Cơ quan đang già hóa
Đối với sự sinh trưởng của cây axit abxixic có tác dụng gì?
Ức chế sinh trưởng cành, lóng
Gây trạng thái ngủ của chồi, của hạt
Làm đóng khí khổng
Hiện tương ngủ chồi vào mùa đông
III. Hoocmôn ức chế sinh trưởng
Khái niệm:
Là những chất hữu cơ có tác dụng ức chế quá trình sinh trưởng của cây.
B. Phân loại:
- Hoocmôn ƯCST tự nhiên: axit abxixic, êtilen.
- Hoocmôn ƯCST nhân tạo: chất làm chậm sinh trưởng, chất diệt cỏ.
1. Hoocmôn ƯCST tự nhiên:
a. Axit abxixic:
Có ở: cơ quan đang hóa già
Tác dụng:
Ức chế sinh trưởng cành, lóng
Gây trạng thái ngủ của chồi, hạt
Làm đóng khí khổng
Tại sao quả xanh chín được?

Nhờ êtilen
Êtilen có ở đâu và có tác dụng gì?
Gặp ở quả chín
Làm tăng quá trình chín ở quả
Làm rụng lá, quả
Quả xanh
Quả chín
Ứng dụng của êtilen
Làm chín trái cây trong nông nghiệp
Êtilen
Êtilen
b. Êtilen

Gặp ở: quả chín
Làm tăng quá trình chín ở quả
Làm rụng lá, quả


Chất làm chậm sinh trưởng có tác dụng gì? cho ví dụ?
Tổng hợp nhân tạo
Ức chế sinh trưởng
Không làm thay đổi đặc tính sinh sản
Ví dụ: CCC, MH, ATIB,…
Cho biết tác dụng của chất diệt cỏ?
- Phá hoại màng tế bào, màng sinh chất
- Ức chế quang hợp
Ngưng trệ phân bào
Ngăn cản quá trình sinh tổng hợp của cỏ,…
Kể tên một vài thuốc diệt cỏ?
2,4 D, cacbamit,…
Chất diệt cỏ sau khi phun còn tích tụ lại trên cây, dưới đất gây ra những hậu quả rất nghiêm trọng
Mỹ phun thuốc diệt cỏ 2,4D (Điôxin) xuống Việt Nam
Hậu quả của Đioxin đối với con người
Một số bàn tay của những người nhiễm chất độc màu da cam.
Vì vậy:
Nên trồng rau sạch.
Áp dụng các biện pháp bảo hộ lao động khi phun thuốc trừ sâu, diệt cỏ
Rau sạch
2.Hoocmôn ƯCST nhân tạo:
Chất làm chậm sinh trưởng và chất diệt cỏ:
Chất làm chậm sinh trưởng có vai trò như chất ức chế nhưng không làm thay đổi đặc tính sinh sản.
Vd: CCC, MH,…
Chất diệt cỏ là chất ngăn cản sự sinh trưởng của cỏ,không làm hại đến cây trồng khác.
Vd: cacbamit, percloram,…
Thảo luận nhóm trong 1 phút, làm câu 1 PHT Cho biết vai trò của các hoocmôn thực vật( +): kích thích; (- ): ức chế
-
+
Êtilen
+
-
Axit abxixic
-
+
Xitôkinin
-
+
+
Gibêrelin
-
+
+
Auxin
Ngủ
Rụng lá
Kéo dài
Phân chia tế bào
Hoocmôn
Tác dụng
Hoocmôn cần 1 lượng nhỏ nhưng thừa không được, thiếu cũng không đuợc
Cho vd về sự cân bằng hoocmôn trong cây?
GA/AAB điều tiết trạng thái sinh lí của hạt
Auxin/xitôkinin điều tiết phát triển của mô calus.
Các hoocmôn tác động kết hợp hài hoà với nhau lên sự sinh trưởng của cây.
IV. Sự cân bằng hoocmôn thực vật:
Hoocmôn thực vật điều chỉnh mọi hoạt động sinh trưởng của cây.
Cân bằng hoocmôncây sinh trưởng thích hợp, tăng cường hoạt động của prôtêin, các enzim và tính thấm của màng.
Diễn ra lúc chuyển giai đoạn sinh trưởng sinh dưỡngsinh sản, phân hoá mầm hoa và tạo thanh hoa.

Do đâu mà cây lúa nước sâu( cây lúa ngoi) có thể luôn ngoi lên trên mặt nước khi nước lũ tràn về?
Do gibêrelin, auxin và êtilen phối hợp tác động.
Gibêrelin có vai trò chủ đạo
 Các hoocmôn phối hợp với nhau giúp cây sinh trưởng và phát triển bình thường
Làm câu 2 PHT
Nêu những nguyên tắc cần chú ý khi sử dụng các hoocmôn thực vật trong nông nghiệp?
Nồng độ thích hợp
Vd: dứa 2,4D tăng thêm 1 vụ; nồng độ cao chất diệt cỏ.



2,4 D
1 vụ
2 vụ
Tính đối kháng, hỗ trợ
Nhu cầu dinh dưỡng của cây
Vd: Cà chuaauxin tăng đậu quả, thiếu nước rụng quả

Auxin
Thiếu nước
VI. Ứng dụng trong nông nghiệp
Vd:+ Auxin, gibêrelin tạo quả không hạt: cà chua, nho,…
+ Êtilen làm quả chín đều: chuối, cà chua,…
+ Chất diệt cỏ: diệt cỏ ở ruộng bắp
+ …
Nguyên tắc khi sử dụng HMTV:
+ Nồng độ thích hợp
+ Tính đối kháng, hỗ trợ
+ Nhu cầu dinh dưỡng của cây


Củng cố
Câu 1: Sinh trưởng của cây bị kìm hãm bởi?(Chọn câu đúng nhất)
A. auxin
B. gibêrelin
C. axit abxixic
D. xitôkinin
Câu 2: Hoàn thành bảng sau
Giberelin
Auxin
Xitokinin
Axit abxixic
Êtilen
Chất làm chậm
sinh trưởng
Rễ mọc nhanh, quả không hạt
Thân cao, dài, quả không hạt
Phân chia tế bào
Gây ngủ nghỉ, lỗ khí đóng
Làm quả chín nhanh
Chậm mọc
Câu 3: Cho ví dụ về ứng dụng trong nông nghiệp của hoocmôn thực vật
Dặn dò
Học bài, trả lời các câu hỏi trong SGK
Tìm hiểu thêm về ảnh hưởng của Điôxin đối với người VN và biện pháp khắc phục
Chuẩn bị bài: phát triển ở thực vật có hoa
+ Quan sát sự ra hoa ở cây
+ Tìm hiểu các ứng dụng thúc đẩy sự ra hoa của cây trồng trong nông nghiệp.
Chân thành cảm ơn cô và các bạn