Bài 35. Hoocmôn thực vật

Auxin
Xytokinin
Giberelin
Giberelin
Abxixic
Etilen
Etilen
Auxin
Auxin
I. KHÁI NIỆM
1. ĐỊNH NGHĨA
Hormon thực vật (phytohormon) là các chất hữu được sản sinh ra từ cơ thể thực vật, với một lượng rất nhỏ nhưng có vai trò điều tiết hoạt động sinh trưởng, phát triển của cây.
2. PHÂN LOẠI
* Nhóm chất kích thích sinh trưởng
- Auxin, Giberelin: tác động đến sự kéo dài, lớn lên của tế bào.
- Xytokinin: Có vai trò trong phân chia tế bào.
* Nhóm chất ức chế sinh trưởng
- Axit Abxixic: tác động đến sự rụng lá
- Etylen: tác động đến sự chín của quả.
- Chất làm chậm sinh trưởng và chất diệt cỏ.









II. HOOCMON KÍCH THÍCH SINH TRƯỞNG:
1. AUXIN







“Auxin” bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp – auxein nghĩa là tăng trưởng.



Các chất Auxin tổng hợp
Auxin trong cây:

- Cơ quan tổng hợp chủ yếu là chồi ngọn, ngoài ra còn được tổng hợp ở các cơ quan non đang sinh trưởng lá non, quả non, phôi hạt…

- Sự vận chuyển trong cây theo hướng gốc.


Vai trò sinh lý
Auxin có tác dụng kích thích sự dãn của tế bào
H+
pectinase
Auxin điều khiển tính hướng động của cây

Hướng quang
Ánh sáng
Ánh sáng
Auxin
Auxin điều chỉnh ưu thế ngọn
Kìm hãm sự rụng lá, hoa, quả
Điều chỉnh sự chín của quả
Auxin kích thích sự ra rễ
2. Gibberellin
* Năm 1955 hai nhóm nghiên cứu của Anh và Mỹ đã phát hiện ra axit gibberellin ở cây lúa bị bệnh lúa von.
* Năm 1956, West, Phiney, Radley đã tách được gibberellin từ các thực vật bậc cao và xác định rằng đây là phytohormone tồn tại trong các bộ phận của cây.






Bệnh lúa von
Gibberellin được sinh ra chủ yếu ở lá non, các cơ quan non đang sinh trưởng như phôi hạt đang lớn, đang nảy mầm, quả non, rễ non……...
Cấu tạo của Giberellin

Vai trò sinh lý
* GA làm tăng chiều cao cây, chiều dài lóng
* Kích thích lên sự dãn tế bào theo chiều dọc

Giberelin
* GA kích thích sự nảy mầm của mầm của hạt, củ

GA kích thích sự ra hoa

* GA có ảnh hưởng đến sự hình thành quả và tạo quả không hạt.




Ứng dụng của Giberellin trong sản xuất
GA làm tăng độ trỗ thoát
trong sản xuất lúa lai
GA kéo dài lóng
của họ hòa thảo
Treatment GA3
Treatment GA3
Control
Thí nghiệm xử lý GA3 ở cà chua
GA3 làm tăng sinh khối rau một cách mạnh mẽ
3. XYTOKININ
- Xytokinin là chất kích thích sinh trưởng được phát hiện năm 1963
- Được phát hiện trong quá trình nuôi cấy mô, tế bào thực vật
- Cytokinin được định nghĩa là những chất hoá học có hoạt tính giống với trans-zeatin


Các dạng Xytokinin
Xytokinin trong cây
* Các tế bào đang phân chia trong rễ, lá non, quả non.
* Cytokinin được vận chuyển trong mạch dẫn lên các bộ phận trên mặt đất ( thân, lá) theo hướng ngọn, không phân cực và tồn tại chủ yếu ở dạng zeatin.


Vai trò sinh lý
* Xytokinin có tác dụng hình thành chồi.









+ Nếu tỷ lệ Auxin/ Cytokinin cao thì kích thích ra rễ.
+ Nếu tỷ lệ Auxin/ cytokinin thấp thì kích thích nảy chồi.

* Xytokinin có tác dụng trong việc hình thành chồi, điều chỉnh hiện tượng ưu thế ngọn.
Cây thuốc lá đột biến, biểu hiện quá mức enzyme
 tế bào cytokinin oxidase không phân chia
Kìm hãm sự hóa già của cây
Điều hòa sự phân hóa cơ quan
Ứng dung Xytokinin
Xytokinin được ứng dụng trong nuôi cấy mô thực vật.

Thực trạng sử dụng chất kích thích sinh trưởng ở Việt Nam
Các chất kích thích sinh trưởng thực vật được sử dụng nhiều trong sản xuất nông nghiệp để tăng năng suất.
Lạm dụng quá mức các chất kích thích sinh trưởng gây ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.
Sử dụng thuốc nhập lậu từ Trung Quốc và thuốc không rõ nguồn gốc không nằm trong danh mục cho phép của bộ y tế còn phổ biến.
Không sử dụng theo đúng hướng dẫn và theo khuyến cáo.


III. HOOC MÔN ỨC CHẾ SINH TRƯỞNG:
Axit abxixic (AAB):
Nơi tổng hợp: Chủ yếu ở lá, tích lũy trong các cơ quan già, cơ quan đang ngủ, nghĩ hoặc sắp rụng.
Tác dụng sinh lí: - Ức chế sinh trưởng mạnh.
- Gây rụng lá, quả.
- Kích thích đóng khí khổng trong điều kiện khô hạn.
- Kích thích trạng thái ngủ, nghĩ của hạt.
Êtilen:
Nơi tổng hợp: Các mô của quả chín, lá già.
Tác dụng sinh lí:
- Thúc đẩy quá trình chín của quả.
- Ức chế quá trình sinh trưởng của cây non, mầm thân củ.
- Gây rụng lá, quả.
3. Chất làm chậm sinh trưởng và chất diệt cỏ: Tổng hợp nhân tạo
Chất làm chậm sinh trưởng: Ức chế sinh trưởng nhưng không làm thay đổi dặc tính sinh sản→ làm thấp cây, cứng cây, chống lốp, đổ…
Chất diệt cỏ: Phá hoại màng tế bào và màng sinh chất, ức chế quang hợp, ngừng trệ quá trình phân bào…
Làm lá mau rụng
Bên trái: cây được phun 50ppm ethylene trong 3 ngày
Bên phải: cây đối chứng

Hình thành tầng rời ở cuống lá


Ethylene
Người ta xếp quả chín cùng với quả xanh để làm gì?
Quả chín sẽ sản sinh ra khí ethylene giúp quả xanh mau chín.
IV. TƯƠNG QUAN HORMONE THỰC VẬT
+ Tương quan giữa hormone kích thích và hormone ức chế sinh trưởng
+ Tương quan giữa các hormone kích thích với nhau