Bài 35. Hoocmôn thực vật

BÀI 35: HOOCMÔN THỰC VẬT
NỘI DUNG:
I- KHÁI NIỆM
II- HOOCMON KÍCH THÍCH
III- HOOCMON ỨC CHẾ
IV- TƯƠNG QUAN HOOCMON THỰC VẬT


Na-Cl
H-O-Cu-O-H
Na-O-Na
Axit abxixic
Auxin
Giberelin
Quan sát hình và phân biệt đâu là hợp chất hữu cơ ?
Quan sát hình và cho biết các hợp chất hữu cơ trên có nguồn gốc từ đâu ?
Hoocmon thực vật là gì?
I. Khái niệm
Hoocmôn thực vật (phytohoocmôn) là các chất hữu cơ do cơ thể thực vật tiết ra có tác dụng điều hòa hoạt động sống của cây.
Auxin
Ra rễ phụ
Quan sát hình và trình bày đặc điểm chung của hoocmon thực vật ?
I. Khái niệm
Đặc điểm chung của hoocmon thực vật:
Được tạo ra ở một nơi nhưng gây ra phản ứng ở một nơi khác trong cây.
Trong cây, hoocmôn được vận chuyển theo mạch gỗ và mạch rây.
Với nồng độ thấp gây ra những biến đổi mạnh trong cơ thể.
Tính chuyên hóa thấp hơn nhiều so với hoocmôn ở động vật bậc cao.
Quan sát hình 35.1, 35.2, 35.3, 35.4 kết hợp nghiên cứu nội dung SGK/139, 140, 141 thảo luận nhóm và hoàn thành nội dung phiếu học tập trong 3 phút:
- Đỉnh của thân, cành,…
- Kích thích sinh trưởng kéo dài của tế bào.
- Tham gia vào quá trình sống của cây: hướng động, ứng động, kích thích ra rễ phụ, thể hiện ưu thế đỉnh, kích thích ra rễ cành giâm, chiết, tăng tỉ lệ thụ quả,….
- Tạo quả không hạt, nuôi cấy mô tế bào, diệt cỏ,…
Một số ứng dụng của auxin
Tại sao người ta không phun trực tiếp Auxin lên nông phẩm để tăng năng suất?
- Ở lá và rễ, cơ quan đang sinh trưởng: quả non, phôi, hạt đang nảy mầm,...
- Kích thích phân chia và phân hoá tế bào => thân mọc dài ra và lóng vươn dài.
- Kích thích nảy mầm của hạt, chồi, củ,...Kích thích tăng chiều cao của cây, tạo quả không hạt, tăng tốc độ phân giải tinh bột, kích thích sự ra hoa, kích thích sự hình sự hình thành hoa đực.
- Sản xuất mạch nha và công nghiệp đồ uống
Tăng kích thước quả và tạo quả không hạt: GA kích thích cuống nho sinh trưởng, tạo không gian cho quả phát triển
Kích thích sự nảy mầm của hạt, củ,…
Một số ứng dụng của Giberelin
Sản xuất mạch nha
Tăng sinh khối rau một cách mạnh mẽ
- Các tế bào đang phân chia trong rễ, lá non, quả non
- Kích thích phân chia tế bào mạnh mẽ
- Làm yếu ưu thế ngọn, kích thích sinh trưởng chồi bên, kích thích nảy mầm, nở hoa
- Kìm hãm hóa già, làm chậm sự phân hủy của diệp lục
- Trong nuôi cấy mô và bảo tồn giống cây quý
Kìm hãm sự hóa già của cây
Một số ứng dụng của Xitokinin
Ứng dụng trong nuôi cấy mô
- Các mô của quả chín, lá già
- Thúc đẩy quá trình chín của quả
- Ức chế sinh trưởng của cây non, mầm thân củ
- Gây rụng lá, quả
- Tạo quả trái vụ ở dứa
- Sử dụng để dấm hoa quả
- Ức chế hoa nở vào đúng dịp lễ, tết
Etilen
Êtilen
Êtilen
Kích thích tạo mủ cao su
Khi thu hoạch cà chua về nhà, người ta thường chọn riêng những quả chín và để cách xa những quả xanh. Việc làm đó nhằm mục đích gì?
Chọn riêng quả chín nhằm mục đích: Không cho êtilen khuếch tán ra từ những quả chín xâm nhập vào những quả xanh nhằm hạn chế tốc độ chín ở những quả còn xanh.
- Chủ yếu ở lá, tích luỹ trong các cơ quan già, cơ quan đang ngủ, nghỉ hoặc sắp rụng.
- Ức chế sinh trưởng mạnh.
- Gây rụng lá, quả.
- Kích thích đóng khí khổng trong điều kiện khô hạn.
- Kích thích trạng thái ngủ, nghỉ của hạt.
- Kéo dài thời gian ngủ nghỉ của hạt => bảo quản (khoai tây, hành, tỏi,…)
IV. TƯƠNG QUAN HOOC MÔN THỰC VẬT
- Tương quan giữa hooc môn kích thích sinh trưởng và hooc môn ức chế sinh trưởng của thực vật
- Tương quan giữa các hooc môn kích thích với nhau
Có bao nhiêu loại tương quan hooc môn thực vật ?
Etilen có tác dụng đối kháng tuyệt đối
với auxin trong sự rụng lá
Lá xanh hàm lượng Auxin lớn, do đó ức chế hình thành tầng rời của cuống lá.
Khi lá già thì hàm lượng Auxin giảm dần, đồng thời thì hoocmon Etylen tăng. Khi HM etylen tăng hoạt hoá sự hình thành tầng rời của cuống → Lá rụng.
Kết luận: sự rụng lá phụ thuộc vào tỉ lệ auxin/etylen.
Sự tương quan giữa các hoocmôn kích thích
Khi ưu thế nghiêng về Auxin, mô callus ra rễ
Khi ưu thế nghiêng về Xitôkinin, chồi xuất hiện.
Dùng nồng độ thích hợp
Dùng phối hợp các hoocmon với tỉ lệ thích hợp vì giữa các hoocmon thực vật có sự hỗ trợ và đối kháng.
Bảo đảm chế độ dinh dưỡng: tưới nước, bón phân hợp lý
Nêu những nguyên tắc cần chú ý khi sử dụng
hoocmon thực vật trong nông nghiệp?
Củng cố
Đánh dấu X vào ô chỉ tác dụng của các loại hoocmôn thực vật sau đây:


X
X
X
X
X
Mini Game
Câu 2. Đặc điểm nào sao đây không phải của hooc môn thực vật.
Sản xuất ở một nơi nhưng gây phản ứng ở một nơi khác.
Tính chuyên hóa thấp hơn hooc môn động vật.
Bản chất là protein.
Gây biến đổi mạnh trong cơ thể với nồng độ thấp.

Câu 3. Tỷ lệ GA/ AAB nói lên điều gì?
A. Điều tiết trạng thái đóng và mở của khí khổng
B. Kích thích nở hoa
C. Kích thích ra rễ
D. Điều tiết trạng thái sinh lý của hạt
Câu 4: Hoocmôn kìm hãm sinh trưởng gồm:
Auxin, axit abxixic, xitôkinin.
B. Auxin, axit abxixic, êtilen.
C. Axit abxixic, êtilen.
D. Xitôkinin, êtilen.
Câu 7.  Vai trò  chủ yếu của axit abxixic (AAB) là kìm hãm sự sinh trưởng của
A. Cây, lóng, trạng thái ngủ của chồi, của hạt, làm khí khổng mở
B. Cành, lóng, làm mất trạng thái ngủ của chồi, của hạt, làm khí khổng đóng
C. Cành, lóng, gây trạng thái ngủ của chồi, của hạt, làm khí khổng đóng
D. Cành, lóng, làm mất trạng thái ngủ của chồi, của hạt, làm khí khổng mở