Bài 35. Benzen và đồng đẳng. Một số hiđrocacbon thơm khác

về dự hội thảo thay sách Giáo khoa lớp 11
Năm học 2007 - 2008
KIỂM TRA BÀI CŨ
Viết công thức phân tử cho các đồng đẳng của C6H6 ? Lập công thức tổng quát của dãy đồng đẳng này?
Đồng đẳng là hiện tượng các chất có cấu tạo hoá học tương tự nhau nhưng thành phần phân tử hơn kém nhau một số lần nhóm Metylen ( - CH2 - )
C6H6 (n - 6)CH2
=
=
C6H6,
C7H8,
C8H10,
C9H12,
Hidrocacbon thơm là những hidrocacbon trong phân tử có chứa một hoặc một số vòng benzen (nhân thơm)
Chương IV: HIDROCACBON THƠM
BEN
ZEN
VÀ
CÁC
CHẤT
ĐỒNG
ĐẲNG
ĐỒNG ĐẲNG ĐỒNG PHÂN
VÀ DANH PHÁP
TÍNH CHẤT VẬT LÝ
TÍNH CHẤT HOÁ HỌC
ĐIỀU CHẾ VÀ ỨNG DỤNG
CẤU TRÚC VÒNG BENZEN
(Tiết 1)
Tiết 55: BENZEN VÀ CÁC CHẤT ĐỒNG ĐẲNG
I. Cấu trúc vòng benzen
t0C, xt
C6H6 + 3 H2
3 C2H2
6000C
Xt: C
C6H6
Xiclohexan
- Benzen có cấu tạo vòng sáu cạnh
Quan sát môt hình phân tử của Benzen theo Kekule
Xem
chem 3D
Kekule
C6H6 + 3 H2
C6H6 + dd Br2
C6H6 + dd KMnO4
C6H6 + Br2
C6H5Br + HBr
- Vừa thể hiện tính no vừa thể hiện tính không no
Xác định số liên kết  và dự đoán tính chất của benzen?
Ni, t0C
Mô hình
hiện đại
1. Theo Kekule.
Benzen có cấu trúc của một lục giác đều gồm 3 liên kết đơi xen kẽ ba liên kết đôi.
2. Theo quan niệm hiện đại
II. Đồng đẳng, đồng phân
và danh pháp:
1. Đồng đẳng
1. Đồng đẳng
- Aren là gì?
CTTQ: CnH2n-6 (n ? 6)
Aren
Hidrocacbon thơm
Có một vòng benzen liên kết với gốc ankyl
Tiết 55: BENZEN VÀ CÁC CHẤT ĐỒNG ĐẲNG
I. Cấu trúc vòng benzen
- Nhận xét về cấu tạo của các chất là đồng đẳng của Benzen?
C6H6,
C7H8,
C8H10,……
CnH2n-6 (n ? 6)
CnH2n-6 (n ? 6)
C6H6,
C6H5 - CH3,
C6H5 - CH2 - CH3 ,.....
CnH2n-6 (n ? 6)
Trong các chất sau chất nào thuộc dãy đồng đẳng của Benzen?
Cả B và C.
D.
C.
B.
A.
Rất tiếc bạn đã chọn sai
Rất tiếc bạn đã chọn sai
Rất tiếc bạn đã chọn sai
Chúc mừng bạn đã chọn đúng
Tiết 55: BENZEN VÀ CÁC CHẤT ĐỒNG ĐẲNG
II. Đồng đẳng, đồng phân
và danh pháp:
1. Đồng đẳng.
2. Đồng phân.
2. Đồng phân.
I. Cấu trúc vòng benzen
Mạch không nhánh
Mạch có nhánh
a. Đồng phân về mạch cacbon của nhóm thế
Slide 8
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
Nhận xét về mạch các bon, vị trí nhóm thế và số lượng nhóm thế của các cặp đồng phân (1) và (2); (3), (4) và (5); (6) và (7)
Slide 7
Slide 9
Slide 10
Tiết 55: BENZEN VÀ CÁC CHẤT ĐỒNG ĐẲNG
II. Đồng đẳng, đồng phân
và danh pháp:
1. Đồng đẳng.
2. Đồng phân.
2. Đồng phân.
I. Cấu trúc vòng benzen
(1)
(1)
(1)
(2)
(3)
(4)
b. Đồng phân về vị trí của các nhóm thế
Slide 8
Tiết 55: BENZEN VÀ CÁC CHẤT ĐỒNG ĐẲNG
II. Đồng đẳng, đồng phân
và danh pháp:
1. Đồng đẳng.
2. Đồng phân.
2. Đồng phân.
I. Cấu trúc vòng benzen
a. Đồng phân về mạch cacbon
b. Đồng phân về vị trí của nhóm thế
a. Đồng phân về mạch cacbon của nhóm thế
b. Đồng phân về vị trí nhóm thế
C. Đồng phân về số lượng nhóm thế.
c. Đồng phân về số lượng nhóm thế
Tiết 55: BENZEN VÀ CÁC CHẤT ĐỒNG ĐẲNG
II. Đồng đẳng, đồng phân
và danh pháp:
1. Đồng đẳng.
2. Đồng phân.
3. Danh pháp.
I. Cấu trúc vòng benzen
3. Danh pháp.
Tên Aren = Tên gốc Hidrocacbon tương ứng + Benzen.
Metyl benzen
(Toluen)
Etyl benzen
n - Propyl benzen
iso - Propyl benzen
(Cumen)
- Nếu Aren có từ 2 nhóm thế trở lên, đánh số thứ tự cho vòng Benzen sao cho tổng số chỉ vị trí các nhóm thế là nhỏ nhất.
Tiết 55: BENZEN VÀ CÁC CHẤT ĐỒNG ĐẲNG
II. Đồng đẳng, đồng phân
và danh pháp:
1. Đồng đẳng.
2. Đồng phân.
3. Danh pháp.
I. Cấu trúc vòng benzen
3. Danh pháp.
1, 2 – di Metyl benzen.
- Khi trong vòng Bezen đã có sẵn một nhóm thế định chức:
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
- (2) Và (6) gọi là “ortho” ký hiệu “o”
- (3) Và (5) gọi là “meta” ký hiệu “m”
- (4) gọi là “para” ký hiệu “p”
o – di Metyl benzen.
(1)
(2)
o – Metyl toluen.
o - Xilen
Câu 1. Một hidrocacbon thơm có công thức cấu tạo:
Tên gọi của hidrocacbon trên là:
1 – Metyl – 3 – etyl benzen.
1 – Etyl – 3 – metyl benzen.
1 – Metyl – 5 – Etyl benzen.
(1)
(1)
(3)
(3)
1 – Etyl – 5 – metyl benzen.
A.
B.
C.
D.
Rất tiếc bạn đã trả lời sai
Rất tiếc bạn đã trả lời sai
Rất tiếc bạn đã trả lời sai
Chúc mừng bạn đã chọn đúng
Viết tất cả các đồng phân và gọi tên các Aren có công thức phân tử là C8H10?
Các nhóm dãy ngoài viết tất cả đồng phân và gọi tên theo cách đánh số thứ tự
Các nhóm dãy trong viết tất cả các đồng phân và gọi tên theo vị trí tương đối của các nhóm thế (“o”, “m”, “p” )
Mỗi bàn là một nhóm, bạn đầu bàn là nhóm trưởng. Các nhóm làm bài toán trên theo yêu cầu cụ thể sau:
Các nhóm cùng làm vào phiếu học tập
Etyl benzen
1,2 – di Metyl benzen
o – di Metyl benzen
o – Metyl toluen
1,3 – di Metyl benzen
m – di Metyl benzen
m – Metyl toluen
1,4 – di Metyl benzen
p – di Metyl benzen
p – Metyl toluen
o - Xlen
m - Xlen
p - Xlen
Tiết 55: BENZEN VÀ CÁC CHẤT ĐỒNG ĐẲNG
II. Đồng đẳng, đồng phân
và danh pháp:
I. Cấu trúc vòng benzen:
III. Tính chất vật lý:
III. Tính chất vật lý.
- Quan sát trạng thái, màu sắc, tính tan của Benzen trong nước ,trong xăng và cho nhận xét?
- Benzen là chất lỏng không màu Có mùi thơm đặc trưng.
- Nhẹ hơn nước, không tan trong nước nhưng tan tốt trong dung môi hữu cơ.
- Là dung môi tốt để hoà tan các chất ít hoặc không phân cực
- Đông đặc ở 5,50C và sôi ở 880C
- Quan sát thí nghiệm về tính tan của Benzen trong nước và trong dung môi hữu cơ, cho nhận xét ?
- Quan sát thí nghiệm về khả năng hoà tan iot trong nước và trong benzen,cho nhận xét ?
Đồng đẳng
Hidrocacbon
Thơm có một
vòng benzen
liên kết với
Gốc ankyl
(CnH2n – 6)
Cấu trúc
Tính chất
vật lý
AREN
Danh pháp
Tên Aren
= tên gốc
Hidrocacbon
+ benzen
Số
lượng
nhóm
thế
Vị
trí
nhóm
thế
Mạch
Cacbon
của
nhóm
thế
Đồng phân
BÀI TẬP VỀ NHÀ
- Viết tất cả các đồng phân và gọi tên các Aren có CTPT là C9H12
Trò chơi hành trình văn hoá
Luật chơi
Mỗi lượt chơi gồm 2 bạn đứng quay lừng vào nhau, một bạn nhìn vào màn hình suy nghĩ 10 tên có liên quan đến nội dung trong bài học trong thời gian 30 giây, sau đó diễn đạt lại nội dung các từ đó sao cho bạn chơi của mình có thể hiểu được và trả lời đúng đáp án. Nếu trong 90 giây hai bạn trả lời được đúng 6 trên 10 tên coi như thắng cuộc.
Chú ý không được dùng tiếng nước ngoài và các từ có trong đáp án để diễn đạt. Nếu chưa hết 90 giây mà 2 bạn đã trả lời đến câu thứ 10 thì có thể quay trở lại để trả lời các câu còn sai ở phần trên.
00
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
Bắt đầu
1
Benzen
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Kekule
Lục giác đều
ortho
Liên kết 
Toluen
Không phân cực
Aren
1865
CnH2n-6
Đ
Đ
Đ
Đ
Đ
Đ
Đ
Đ
Đ
Đ
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S
Hành trình khám phá benzen
Suy nghĩ
Slide
23
30
29
27
26
28
21
24
23
19
20
25
22
16
17
18
14
15
13
12
11
9
10
2
7
8
6
3
5
4
1
0
00
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
Bắt đầu
1
meta
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Metyl benzen
Cấu tạo phẳng
Ankyl
Xiclo hexan
Tam hợp
o - Xilen
Xen phủ bên
Rắn
sp2
Đ
Đ
Đ
Đ
Đ
Đ
Đ
Đ
Đ
Đ
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S
HÀNH TRÌNH VĂN HOÁ
Suy nghĩ
30
29
27
26
28
21
24
23
19
20
25
22
16
17
18
14
15
13
12
11
9
10
2
7
8
6
3
5
4
1
0