Bài 34. Sự phát sinh loài người

BÀI 34
SỰ PHÁT SINH LOÀI NGƯỜI
Quá trình tiến hóa của loài người chia làm hai giai đoạn chính
GĐ 1. tiến hóa hình thành nên loài người hiện đại
GĐ 2. tiến hóa của loài người từ khi hình thành đến nay
I. PHÁT SINH LOÀI NGƯỜI HIỆN ĐẠI
1. Bằng chứng về nguồn gốc động vật của loài người

Khoa học không ngừng thu thập các bằng chứng về nguồn gốc của loài người hiện đại, không những thế còn chứng minh được loài nào trong số các loài sinh vật hiện đang tồn tại có họ hàng gần gũi nhất với loài người.
Vượn người
Người
Ruột thừa
1. Bằng chứng về nguồn gốc động vật của loài người
Từ những bằng chứng về giải phẫu so sánh và phôi sinh học so sánh chứng minh người có nguồn gốc từ động vật có xương sống, đặc biệt gần gũi với lớp thú.

Ngoài ra, người và các loài vượn người hiện nay còn nhiều đặc điểm chung về ADN và prôtêin
Dựa trên mức độ tương đồng về nhiều đặc điểm, các nhà khoa học đã thiết lập được mối quan hệ giữa người với 1 số loài vượn
Cây phát sinh các dạng vượn người ngày nay và người
I. PHÁT SINH LOÀI NGƯỜI HIỆN ĐẠI
2. Các dạng vượn người hóa thạch và quá trình hình thành loài người

Các bằng chứng hóa thạch và ADN  người và các loài vượn người hiện nay tách nhau ra khoảng 5-7 triệu năm trước.

nhánh vượn người cổ đại đã phân hóa thành nhiều loài khác nhau, trong đó 1 nhánh đã tiến hóa nên chi Homo (H).
Loài xuất hiện đầu tiên trong chi là H. habilis (người khéo léo).
2.5
1.5
0.5
2.0
Hiện nay
Quá trình phát sinh loài người trong các chi Homo
Triệu năm về trước
H. habilis
H. habilis (người khéo léo).
Sống 2,2 - 1,6 triệu năm trước.
Thức ăn là quả, hạt, động vật nhỏ,...
Biết sử dụng công cụ đá.
Thể tích sọ 600-800cm3
H. habilis (người khéo léo).
600-800cm3
2.5
1.5
0.5
2.0
Hiện nay
Quá trình phát sinh loài người trong các chi Homo
Triệu năm về trước
H. habilis
H. erectus

Từ H. habilis tiến hóa thành nhiều loài khác nhau trong đó có H. erectus (người đứng thẳng)
H. erectus (người đứng thẳng)
- Sống ~1,8 – 0,2 triệu năm
- Biết chế tạo các công cụ đá đầu tiên và có thể là sinh vật đầu tiên biết tạo ra và sử dụng lửa
- Thể tích hộp sọ khoảng 900-1000cm3
H. erectus
900-1000cm3
Từ H. erectus đã hình thành nên người hiện đại H. sapiens và 1 số loài khác, đến nay chỉ còn H. sapiens còn các loài khác đã tuyệt chủng (H. neanderthalensis tuyệt chủng cách đây khoảng 30.000 năm)
2.5
1.5
0.5
2.0
Hiện nay
Quá trình phát sinh loài người trong các chi Homo
Triệu năm về trước
H. habilis
H. erectus
H. sapiens
H. sapiens
> 1000cm3
H. sapiens
- H. sapiens có đời sống xã hội phức tạp,
- Tiếng nói phát triển
- Công cụ lao động đa dạng, phức tạp.
- Thể tích hộp sọ > 1000cm3
I. PHÁT SINH LOÀI NGƯỜI HIỆN ĐẠI
I. PHÁT SINH LOÀI NGƯỜI HIỆN ĐẠI
I. PHÁT SINH LOÀI NGƯỜI HIỆN ĐẠI
H. habilis
H. erctus
H. sapiens
Có nhiều giả thiết về địa điểm phát sinh loài người hiện đại nhưng nhiều bằng chứng đã chứng minh đó là Châu Phi, từ đó phát tán sang các châu lục khác.
II. NGƯỜI HIỆN ĐẠI VÀ SỰ TIẾN HÓA
NỀN VĂN HÓA
Hai yếu tố chính gây ra sự biến đổi và hoàn thiện loài người
sinh học
xã hội.
II. NGƯỜI HIỆN ĐẠI VÀ SỰ TIẾN HÓA
NỀN VĂN HÓA
- Yếu tố sinh học như đột biến, giao phối…
- Yếu tố xã hội như ý thức, đời sống văn hoá, nghệ thuật…….
Nhờ những yếu tố xã hội, nhờ các đặc điểm nổi bật như: bộ não phát triển, có tiếng nói, bàn lay linh hoạt.. Khiến con người có khả năng tiến hoá văn hoá
 trở thành loài thống trị trong tự nhiên, có ảnh hưởng đến tiến hoá của loài khác và có khả năg điều chỉnh sự tiến hoá của chính mình
Nguồn gốc dân tộc Việt Nam
Traces of a distant past , đăng trên tạp chí Scientific American, July 2008
Nguồn gốc dân tộc Việt Nam
Traces of a distant past , đăng trên tạp chí Scientific American, July 2008
Kết quả di truyền học hiện đại đã khẳng định người Việt Nam có xuất xứ bản địa, chính là người hiện đại di cư từ châu Phi đến khu vực Đông Nam Á và định cư tại đồng bằng Sông Hồng trước tiên (M175) :
Một lưu ý nhỏ là bản đồ Gen nói về quá trình lan tỏa của người hiện đại trên các châu lục, không nên hiểu lầm là bản đồ nói về nguồn gốc các dân tộc, vì thực ra thời kỳ con người hiện đại bắt đầu tỏa đến các châu lục thì các quốc gia chưa hình thành, chỉ khi họ định cư và phát triển tại những khu vực khác nhau trong một thời gian dài thì mới hình thành các nền văn hóa, các dân tộc khác nhau, sau đó mới đến quá trình giao lưu qua lại giữa những quốc gia. Điều quan trọng là sự phát triển liên tục qua các giai đoạn của nền văn minh Lạc Việt (M175 à Hoabinhian à Phùng Nguyên à Đông Sơn) đã chứng tỏ tính bản địa của cư dân và văn hóa tại đây.
Tóm lược những giai đoạn phát triển của nền văn hóa bản địa tại Việt Nam và một vài hình ảnh về trang phục phục chế của cư dân Lạc Việt thời Đông Sơn.
1/ Văn hóa Sơn Vi, Hòa Bình (20.000 BC - 10.000 BC)
2/Văn hóa Phùng Nguyên, Đồng Đậu, Gò Mun, Đông Sơn (4000.BC – 800.BC)
Trang phục Đông Sơn phục chế :
Trang phục Lạc Long Quân, Âu Cơ
Giáp tay giáp chân bằng đồng
Khóa thắt lưng bằng đồng trang trí tượng rùa
Nữ còn đeo khuyên tai bằng đá, vòng tay bằng đồng
Muôi đồng
Rìu đồng
Trống đồng có tượng cóc
Bình rượu bằng đồng hình con hươu
Mảnh giáp bằng đồng
các loại trống đồng
Thạp đồng
Chuông đồng
Chuông, thạp, vòng tay, giáp tay chân, trang sức bằng đồng