Bài 34. Sinh trưởng ở thực vật

Chương III
Sinh trưởng và phát triển
A - Sinh trưởng và phát triển ở thực vật
Bài 34 sinh trưởng ở thực vật
I - kháI niệm
- Dựa vào sự tăng kích thước: tăng chiều cao, tăng đường kính thân(tăng thể tích cơ thể)
Ta thường nghe nói: "cây sinh trưởng nhanh, cây sinh trưởng chậm, cây ngừng sinh trưởng. Dựa vào đâu người ta nói như vậy?
Sinh trưởng của thực vật là quá trình tăng về kích thước (chiều dài, bề mặt, thể tích) của cơ thể do tăng số lượng và kích thước của tế bào - (SGK).
- Khi lá còn tiếp tục "to ra" (tăng diện tích bề mặt) - lá đang sinh trưởng ; khi lá ngừng "to ra" (ngừng tăng diện tích bề mặt) - lá ngừng sinh trưởng)
Vậy tóm lại, sinh trưởng ở thực vật là gì?
Đối với lá thì khi nào người ta nói lá đang sinh trưởng, khi nào thì nói lá ngừng sinh trưởng?
- Nhờ sự phân chia(tăng số lượng) và lớn lên(tăng kích thước) của các tế bào
Nhờ đâu mà thực vật có thể tăng chiều cao, thể tích, bề mặt.. của nó?
II - sinh trưởng sơ cấp và sinh trưởng thứ cấp
1. Các mô phân sinh
Quan sát hình 34.1.A và trả lời các câu hỏi sau:
Mô phân sinh là gì?
Có những loại mô phân sinh nào?
Loại mô phân sinh nào có ở cả cây 2 lá mầm và cây 1 lá mầm? Loại mô phân sinh nào chỉ có ở 1 trong 2 loại cây?
- Là nhóm các tế bào chưa phân hóa, vẫn còn duy trì được khả năng nguyên phân
- Có 2 loại: mô phân sinh đỉnh và mô phân sinh bên
- Mô phân sinh đỉnh có cả ở cây 2 lá mầm và cây 1 lá mầm ; mô phân sinh lóng chỉ có ở cây 1 lá mầm ; mô phân sinh bên chỉ có ở cây 2 lá mầm (vị trí - hình 34.1.A SGK)
2. Sinh trưởng sơ cấp
Quan sát hình 34.2 và hãy cho biết:
- Sinh trưởng sơ cấp của thân diễn ra ở đỉnh sinh trưởng của thân, kết quả là làm tăng chiều dài của thân
- Sinh trưởng sơ cấp của thân diễn ra ở đâu? Kết quả của sinh trưởng sơ cấp của thân là gì?
Sinh trưởng sơ cấp còn diễn ra ở vị trí nào của cây? kết quả của sự sinh trưởng đó là gì?
Sinh trưởng sơ cấp của cây là sinh trưởng làm tăng chiều dài của thân và rễ do sự nguyên phân của tế bào ở mô phân sinh đỉnh thân và đỉnh rễ (ở cả thực vật 1 lá mầm và thực vật 2 lá mầm)
- Sinh trưởng sơ cấp còn diễn ra ở đỉnh rễ, kết quả là làm tăng chiều dài của rễ
Vậy sinh trưởng sơ cấp của cây là gì? Sinh trưởng sơ cấp có ở loại cây nào?
Do đâu mà có sự sinh trưởng sơ cấp?
- Do sự nguyên phân của tế bào ở mô phân sinh đỉnh thân và đỉnh rễ
2. Sinh trưởng thứ cấp
Quan sát hình 34.3 và trả lời các câu hỏi:
- Sinh trưởng thứ cấp là gì?
- Cây 1 lá mầm hay cây 2 lá mầm có sinh trưởng thứ cấp và kết quả của kiểu sinh trưởng đó là gì?
- Các lớp tế bào ngoài cùng (bần) của vỏ cây thân gỗ được sinh ra từ đâu?
- Là sinh trưởng làm tăng đường kính của thân và rễ do hoạt động của mô phân sinh bên.
Cây 2 lá mầm có sinh trưởng thứ cấp. Kết quả: làm tăng đường kính của thân và rễ.
- Từ tầng sinh bần.
Sinh trưởng thứ cấp là gì?
Cây 1 lá mầm hay cây 2 lá mầm có sinh trưởng thứ cấp và kết quả của kiểu sinh trưởng đó là gì?
Các lớp tế bào ngoài cùng (bần) của vỏ cây thân gỗ được sinh ra từ đâu?
-Quan sát phần các bó mạch bên trong vỏ và cho biết các bó mạch ở sinh trưởng thứ cấp có gì khác so với sinh trưởng sơ cấp? -từ đó rút ra k/niệm sinh trưởng thứ cấp
* Cấu tạo cây thân gỗ:
Quan sát hình 34.4 kết hợp đọc SGK và trả lời các câu hỏi sau:
-Liệt kê các bộ phận của cây thân gỗ (từ trong ra)
-Ròng là gì?
-Dác là gì?
-Vai trò của ròng và dác?
-là vòng gỗ phía bên ngoài, màu sáng, cấu tạo từ các lớp mạch gỗ thứ cấp trẻ.
-Thế nào là vòng gỗ hàng năm? chúng có cấu tạo như thế nào?
- là phần gỗ lõi ở trung tâm của thân, cấu tạo từ các tế bào mạch gỗ thứ cấp già.
- Gỗ lõi(ròng) có vai trò làm giá đỡ cho cây; gỗ dác là mô mạch vận chuyển nước và ion khoáng
- Là những vòng tròn đồng tâm với màu sáng và tối khác nhau. Các vòng gỗ màu sáng gồm các mạch ống rộng hơn, thành ống mỏng hơn; các vòng gỗ màu tối gồm các mạch ống có thành dày hơn
- Vòng gỗ hàng năm:
-Các vòng sáng và tối được hình thành vào những thời gian nào trong năm?
Vòng sáng: mùa xuân-hè ; vòng tối: mùa thu-đông.
4. Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng
a) Các nhân tố bên trong
Nghiên cứu SGK và điền vào bảng sau:
Đặc điểm di truyền
Thời kì sinh trưởng
Hoocmôn thực vật
Tre, bạch đàn, .sinh trưởng nhanh; lim, nghiến.sinh trưởng chậm
ở giai đoạn măng, cây tre sinh trưởng nhanh(>1m/ngày), về sau chậm lại
Một số hoocmôn thực vật có thể điều tiết tốc độ sinh trưởng của cây(bài 35)
b) Các nhân tố bên ngoài
Nghiên cứu SGK và điền vào bảng sau:
Nhiệt độ
Hàm lượng nước
ánh sáng
Dinh dưỡng khoáng
- ảnh hưởng đến quang hợp và tốc độ các phản ứng sinh hóa trong cây.
- ảnh hưởng đến độ no nước của tế bào mô phân sinh - ảnh hưởng đến sự phân chia và sinh trưởng dãn dài của tế bào
- ảnh hưởng đến quang hợp (.) - ảnh hưởng đến sự biến đổi hình thái
- Thiếu các nguyên tố đinh dưỡng khoáng thiết yếu (N, P, K), sinh trưởng bị ức chế, thậm chí bị chết
Tổng kết bài học
Nhắc lại những nội dung chính đã học
là quá trình tăng về kích thước (chiều dài, bề mặt, thể tích) của cơ thể do tăng số lượng và kích thước tế bào.
-Sinh trưởng ở thực vật:
là nhóm các tế bào chưa phân hóa, duy trì được khả năng nguyên phân trong suốt đời sống của cây
-Mô phân sinh:
-Sinh trưởng sơ cấp:
là sinh trưởng của thân và rễ theo chiều dài do hoạt động của mô phân sinh đỉnh
là sự sinh trưởng làm tăng đường kính thân và rễ ở cây thân gỗ do hoạt động của mô phân sinh bên. Sinh trưởng thứ cấp tạo ra gỗ lõi, gỗ dác và vỏ
-Sinh trưởng thứ cấp:
gồm các nhân tố bên trong như đặc điểm di truyền của giống, loài cây; tuổi cây; hooc môn và các nhân tố bên ngoài như nhiệt độ, nước, ánh sáng, muối khoáng
-Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng:
Câu hỏi và bài tập
Có những loại mô phân sinh nào? ở những loại cây nào?
Những nét hoa văn trên đồ gỗ có xuất xứ từ đâu?
Giải thích hiện tượng mọc vống của thực vật trong bóng tối?
happy new luna year !