Bài 34. Sinh trưởng ở thực vật

Cây đậu đã biến đổi như thế nào về kích thước của các cơ quan và cơ thể từ khi nhú mầm?
? Cây đậu đã tăng kích thước các cơ quan và toàn bộ cơ thể làm cây lớn lên

ChươngIII.
SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN

A- SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở THỰC VẬT

BÀI 34:
SINH TRƯỞNG Ở THỰC VẬT
Sinh trưởng của thực vật là gì?
I. KHÁI NIỆM
- Sinh trưởng của thực vật là quá trình tăng về kích thước (chiều dài, bề mặt, thể tích) của cơ thể do tăng số lượng và kích thước của tế bào .

II. SINH TRƯỞNG SƠ CẤP VÀ SINH TRƯỞNG THỨ CẤP
1) Các mô phân sinh
a. Mô phân sinh là gì ?

Mô phân sinh là nhóm các tế bào chưa phân hoá, duy trì được khả năng nguyên phân.
b. Các loại mô phân sinh:
Quan sát hình vẽ và hoàn thành phiếu học tập sau:
Chồi đỉnh chứa
mô phân sinh đỉnh
Ở cây gỗ, MPS bên
làm dày thân và rễ
Tầng sinh bần
Tầng sinh mạch
MPS
bên
MPS đỉnh rễ
Lông hút
Chóp rễ
MPS đỉnh
trở thành
cành hoa
Tầng phát sinh
(MPS lóng)
Lá
non
lóng
Mắt
MPS đỉnh
MPS bên
MPS lóng
1 lá mầm
2 lá mầm
2 lá mầm
1 lá mầm
Chồi đỉnh,nách
đỉnh rễ
Ở thân, rễ
Các mắt
Giúp thân, rễ tăng chiều dài
Giúp thân, rễ tăng đường kính
Giúp tăng chiều dài lóng thân
MÔ PHÂN SINH

Ở TV một lá mầm, nếu cắt bỏ mô phân sinh đỉnh thì thân cây có tiếp tục dài ra được không? Tại sao?

? Thân cây tiếp tục dài ra cả khi mô phân sinh đỉnh bị cắt bỏ, nhờ mô phân sinh lóng.
2) Sinh trưởng sơ cấp và sinh trưởng thứ cấp
Quan sát hình vẽ, thảo luận nhóm, hoàn thành bảng sau:

Sinh trưởng
năm nay
Sinh trưởng
1 năm về
trước
Sinh trưởng
2 năm về
trước
Vảy chồi
Chồi đỉnh
Biểu bì
Vỏ
Mạch rây sơ cấp
Tầng sinh mạch
Mạch gỗ sơ cấp
SINH TRƯỞNG SƠ CẤP
Mạch gỗ sơ cấp
Mạch gỗ thứ cấp
Bần
Tầng sinh bần
Mạch rây sơ cấp
Mạch rây thứ cấp
Tầng sinh mạch
Vỏ
SINH TRƯỞNG THỨ CẤP
Chu bì
(vỏ bì)
H 34.3 – SINH TRƯỞNG SƠ CẤP VÀ
THỨ CẤP CỦA CÂY THÂN GỖ
SINH TRƯỞNG THỨ CẤP
Cây 1 lá mầm và 2 lá mầm
Cây 2 lá mầm
Mô phân sinh đỉnh
Mô phân sinh bên (tầng phát sinh)
Do hoạt động NP của tế bào mô phân sinh đỉnh tạo ra
Do hoạt động NP của mô phân sinh bên tạo ra
Tăng chiều dài của thân và rễ.
Tăng bề dày(đường kính) của cây.
2) Sinh trưởng sơ cấp và sinh trưởng thứ cấp
a) Sinh trưởng sơ cấp:
- Sinh trưởng sơ cấp là sinh trưởng của thân và rễ theo chiều dài do hoạt động nguyên phân của mô phân sinh đỉnh.? Kết quả: Làm tăng chiều dài của thân và rễ.
b) Sinh trưởng thứ cấp:
Sinh trưởng thứ cấp của cây thân gỗ là do mô phân sinh bên (tầng phát sinh) hoạt động tạo ra.
? Kết quả: Làm tăng đường kính của thân cây, tạo gỗ lõi, gỗ dác và vỏ.
Gỗ lõi (ròng)
Gỗ dác
Tầng phân sinh bên
Mạch rây thứ cấp
Tầng sinh bần
Bần
H 34.4 – GIẢI PHẪU
KHÚC GỖ: MẶT CẮT
NGANG THÂN
Quan sát H 34.4. Cho biết thân cây gỗ có cấu tạo như thế nào?
+ Gỗ lõi (ròng): Màu sẫm ở trọng tâm. Thân gồm các lớp tế bào mạch gỗ thứ cấp già
? C/N: Vận chuyển H2O, Ion khoáng,trong thời gian ngắn, nhiệm vụ quan trọng là giá đỡ.
+ Gỗ dác: Nằm tiếp gỗ lõi, sáng hơn, gòm các lớp mạch gỗ thứ cấp trẻ ? C/N: Thực sự là mô mạch vận chuyển nước và ion khoáng cho cây
+ Tầng sinh mạch :
Giữa mạch rây và mạch
gỗ
? Sinh ra mạch rây và
mạch gỗ
+ Mạch rây:
Giữa vỏ và tầng sinh
mạch
? Vận chuyển nước,
Chất hữu cơ từ lá đến
các bộ phận
+ Vỏ:
Gồm tầng sinh bần
và bần ngoài
? Che chở cho thân
Những nét hoa văn trên đồ gỗ có xuất xứ từ đâu?

? Từ vòng năm

+ Các vòng đồng tâm với màu sáng và tối xen kẽ là vòng năm.
+ Dựa vào vòng năm xác định tuổi cây, chất lượng gỗ tốt hay xấu, già hay trẻ.
* Dựa vào vòng gỗ, xác định tuổi cây như thế nào ?
? Mỗi năm cây cho một vòng gỗ màu sáng (sinh trưởng vào mùa mưa) và một vòng gỗ màu sẫm (sinh trưởng vào mùa khô).
* Quan sát thân cây cắt ngang thấy có 5 vòng sáng và 5 vòng tối xen kẽ nhau.Hỏi cây đó mấy tuổi?
? 5 tuổi

* Vòng năm là gì? Vai trò của vòng năm trong lâm nghiệp và mặt hàng gỗ?
Các tế bào mô gỗ được tạo ra sớm trong một mùa tăng trưởng có kích thước lớn hơn các tế bào được tạo ra cuối mùa. Tế bào vào mùa xuân to vì điều kiện sinh trưởng tốt và có nhiều nước, còn tế bào cuối mùa hè có kích thước nhỏ; sự khác biệt về kích thước này tạo ra các vòng hàng năm.
Sự lặp lại các vòng với các tế bào to nhỏ hàng năm tạo nên các vòng đồng tâm (vân) trên thân gỗ cắt ngang. Ðếm các vòng này có thể ước lượng tuổi của cây
Một số sản phẩm mỹ nghệ được sản xuất từ gỗ
3. Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng:
a. Các nhân tố bên trong:
Các nhân tố bên trong nào ảnh hưởng đến sinh trưởng của cây? Lấy VD cho mỗi nhân tố .
- Đặc điểm di truyền, thời kỳ sinh trưởng của giống, loài cây.
- Hoocmon thực vật:Auxin, giberelin, xitokinin, Axit abxixic, .

3. Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng:
b. Các nhân tố bên ngoài:
Các nhân tố bên ngoài nào ảnh hưởng đến sinh trưởng của cây? Vai trò của mỗi nhân tố ?
- Nhiệt độ
- Hàm lượng nước
- A�nh sáng
- Oxi
- Dinh dưỡng khoáng


Sự hiểu biết về ảnh hưởng của các nhân tố bên ngoài đến sinh trưởng thực vật được vận dụng như thế nào trong trồng trọt ?
? Trồng cây đúng mùa vụ, nhập nội giống, luân canh, xen canh, làm cỏ, tưới nước, bón phân thích hợp,.
C?NG C?
1.Ở thực vật Hai lá mầm,thân và rễ dài ra là hoạt động của:
A.Mô phân sinh đỉnh B.Mô phân sinh bên
C.Mô phân sinh lóng D.Mô phân sinh cành
2.Loại mô phân sinh chỉ có ở cây một lá mầm là:
A.Mô phân sinh bên
B.Mô phân sinh đỉnh thân
C.Mô phân sinh lóng
D.Mô phân sinh đỉnh rễ


3: Lá và thân cây một lá mầm có đặc điểm nào?
A. gân lá song song, bó mạch của thân xếp 2 bên tầng sinh mạch.
B. gân lá song song, bó mạch của thân xếp lộn xộn.
C. gân lá phân nhánh, bó mạch của thân xếp 2 bên tầng sinh mạch.
D. gân lá phân nhánh, bó mạch của thân xếp lộn xộn.
Trò chơi ô chữ
Câu 1: có 10 chữ cái, đây là quá trình tăng về kích thước và khối lượng của cơ thể
Câu 2: có 9 chữ cái đây là sự biến đổi về chất trong đời sống của cây?
Câu 3: Có 5 chữ cái, axit abxixic và êtilen thuộc nhóm hoocmôn nào?
Câu 4: Có 7 chữ cái, nhân tố nào điều tiết tốc độ sinh trưởng của cây?
Câu 5: Có 2 chữ cái, lớp bần ở thực vật còn được gọi là gì?
Câu 6: Có 7 chữ cái, bộ phận này của cây hai lá mầm có sinh trưởng sơ cấp?
Câu 7: Có 6 chữ cái, hình thức sinh trưởng chỉ có ở cây hai lá mầm?
Hàng dọc: có 7 chữ cái, Sinh vật có khả năng quang hợp?
d