Bài 34. Sinh trưởng ở thực vật

Chương III:
SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN
A. SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở THỰC VẬT
Bài 34: Sinh trưởng ở thực vật
Người soạn: Lâm Văn Long
Trường ĐHSP Thái Nguyên
I. KHÁI NIỆM
Quan sát hình vẽ sau:
Nhận xét về khối lượng và kích thước cây qua các giai đoạn? Do đâu mà có hiện tượng đó?
Tăng lên về khối lượng và kích thước qua các giai đoạn.
Do nguyên phân
Định nghĩa
 Sinh trưởng của thực vật là quá trình tăng về kích thước (chiều dài, bề mặt, thể tích) của cơ thể do tăng số lượng và kích thước tế bào.
 Ví dụ: Cây mạ non cao 5 cm sau 1 tuần cao 15 cm,…
Sự phát triển ở cây đậu
II. SINH TRƯỞNG SƠ CẤP VÀ SINH TRƯỞNG THỨ CẤP
1. Các mô phân sinh
a. Khái niệm mô phân sinh
 Mô phân sinh là nhóm các tế bào chưa phân hoá duy trì được khả năng nguyên phân.
 Khi giai đoạn phôi non qua, sự sinh trưởng của thực vật đa bào bị hạn chế trong mô phân sinh
b. Các loại mô phân sinh
Quan sát hình 34.1 trang 134 SGK
? Có bao nhiêu loại mô phân sinh?
Mô phân sinh
Mô phân sinh đỉnh
Mô phân sinh bên
Mô phân sinh lóng
Phiếu học tập
Đáp án phiếu học tập
Tại đỉnh của thân và rễ
Phân bố theo hình trụ và hướng ra phía ngoài của thân
Tại các mắt của thân vỏ
-Hình thành nên quá trình sinh trưởng sơ cấp của cây.
-Gia tăng chiều dài của thân và rễ
-Tạo ra sinh trưởng thứ cấp

-Tăng độ dày của thân
-Gia tăng sinh trưởng chiều dài trong các vị trí khác với đỉnh thân
Cây 1 lá mầm và cây 2 lá mầm
Cây 2 lá mầm
Cây 1 lá mầm
2. Sinh trưởng sơ cấp
Sinh trưởng sơ cấp của cây là sinh trưởng làm tăng chiều dài của thân và rễ do hoạt động phân bào nguyên phân của mô phân sinh đỉnh thân và đỉnh rễ ở thực vật 1 lá mầm và 2 lá mầm
3. Sinh trưởng thứ cấp
Quan sát hình 34.3 và trả lời câu hỏi trong SGK.
a. Khái niệm
=> Sinh trưởng thứ cấp là kết quả của sự phân bào của các mô phân sinh bên
=> Kết quả: Tăng chu vi của cây
b. Cấu tạo thân cây gỗ
? Cấu tạo của thân cây gỗ?
Thân cây gỗ
Phần vỏ bao quanh thân
Phần gỗ
Gỗ lõi màu sẫm nằm ở trung tâm của thân, gồm các lớp tế bào mạch gỗ thứ cấp già, vận chuyển nước và muối khoáng
Gỗ giác màu sáng nằm kế tiếp gỗ lõi gồm các lớp mạch gỗ thứ cấp trẻ vận chuyển nước và ion khoáng chủ yếu
Vòng gỗ hàng năm:
=> Vòng gỗ hàng năm: do tầng sinh mạch tạo ra nhiều mạch gỗ xếp thành vòng đồng tâm có độ dày mỏng khác nhau.
4. Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng
Nhân tố
Nhân tố bên trong
Nhân tố bên ngoài
Nhân tố bên trong
Đặc điểm di truyền
Thời kỳ sinh trưởng
Hoocmôn thực vật điều tiết tốc độ sinh trưởng của cây
Nhân tố bên ngoài
Nhiệt độ
Hàm lượng nước
Ánh sáng
Dinh dưỡng khoáng
Hàm lượng nước
 Là nguyên liệu trao đổi chất của cây.
 Tế bào chỉ sinh trưởng được trong điều kiện độ no nước của tế bào không thấp hơn 95%.
Nhiệt độ.
 Có vai trò quyết định ở giai đoạn nảy mầm của hạt, chồi.
 Ảnh hưởng nhiều tới sinh trưởng của thực vật
 Tuỳ từng loại cây có nhiệt độ thích hợp khác nhau
 Ánh sáng làm biến đổi hình thái của thực vật.
 Phân biệt thành cây ưa sáng và ưa bóng.
Ánh sáng
 Ánh sáng ảnh hưởng đến quang hợp
 Ôxi rất cần cho sự sinh trưởng của thực vật.
Dinh dưỡng khoáng
-N
-Mg
-Mo
-K
Là nguồn cung cấp nguyên liệu cho cấu trúc tế bào(ADN, ARN, ATP, chất nguyên sinh, enzim, sắc tố và các quá trình sinh lí diễn ra trong cây.
 Nếu thiếu các yếu tố khoáng thì sinh trưởng của cây bị ức chế, thậm chí là bị chết.
Khái niệm.
Sinh trưởng sơ cấp và sinh trưởng thứ cấp.
Câu 1: Vì sao những cây 1 lá mầm như ngô, lúa…thân cây thường có tiết diện nhỏ?
=> Sinh trưởng thứ cấp Đường kính (tiết diện) thân cây to ra.
Cây 1 lá mầm như ngô, lúa không có sinh trưởng thứ cấp, thân cây to ra chủ yếu nhờ tăng thể tích tế bào mà quá trình này không đáng kể thân cây thường có tiết diện nhỏ.
Câu 2. Sinh trưởng sơ cấp là hình thức sinh trưởng của:
a. Mô phân sinh làm cho cây cao lên
b. Tầng sinh mạch làm cho cây tăng về chiều ngang
c. Tầng sinh mạch và tầng sinh bần
d. Tầng sinh bần
Câu 3: Sinh trưởng thứ cấp là do sự phân chia tế bào của:
b. Mô phân sinh bên để tăng chu vi của cây
a. Mô phân sinh đỉnh ở thân và rễ
c. Tầng sinh mạch
d. Tầng sinh bần
Giải phẫu mặt cắt ngang thân sinh trưởng thứ cấp theo thứ tự từ ngoài vào trong thân là:
Bần→Tầng sinh bần→Mạch rây sơ cấp→Mạch rây thứ cấp→Tầng sinh mạch→Gỗ thứ cấp→Gỗ sơ cấp→Tuỷ.
B. Bần→Tầng sinh bần→Mạch rây thứ cấp→Mạch rây sơ cấp→Tầng sinh mạch→Gỗ thứ cấp→Gỗ sơ cấp→Tuỷ.
C. Bần→Tầng sinh bần→Mạch rây sơ cấp→Mạch rây thứ cấp→Tầng sinh mạch→Gỗ sơ cấp→Gỗ thứ cấp→Tuỷ.
D. Tầng sinh bần→Bần →Mạch rây sơ cấp→Mạch rây thứ cấp→Tầng sinh mạch→Gỗ thứ cấp→Gỗ sơ cấp→Tuỷ.
Câu 4