Bài 34. Sinh trưởng ở thực vật

CHƯƠNG III
SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN
A. SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở THỰC VẬT

BÀI 34 : SINH TRƯỞNG Ở THỰC VẬT
NỘI DUNG
I- KHÁI NIỆM
II- SINH TRƯỞNG SƠ CẤP VÀ SINH TRƯỞNG THỨ CẤP
1- Các mô phân sinh
2- Sinh trưởng sơ cấp và sinh trưởng thứ cấp
3- Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng

I. Khái niệm
Quan sát hình ảnh và nhận xét sự thay đổi kích thước thân cây trong hình?
Sinh trưởng của thực vật là gì?
I. Khái niệm
Sinh trưởng của thực vật là quá trình tăng về kích thước (chiều dài, bề mặt, thể tích) của cơ thể do tăng số lượng và kích thước của tế bào.
I. Khái niệm
II. Sinh trưởng sơ cấp và sinh trưởng thứ cấp
Các mô phân sinh:
Khái niệm mô phân sinh
Mô phân sinh là nhóm các tế bào chưa phân hóa, duy trì được khả năng nguyên phân làm cho cây sinh trưởng dài ra hoặc to lên.

Chồi chứa MPS đỉnh
Ở cây gỗ MPS bên làm dày thân, rễ
Tầng sinh bần
Tầng sinh mạch
MPS
bên
MPS đỉnh rễ.
Lông hút
Chóp rễ.
MPS đỉnh trở thành cành hoa
Tầng phát sinh lóng (MPS lóng)
Lá
non
lóng
Mắt
Quan sát hình em hãy cho biết có những loại mô phân sinh nào?
A- MÔ PHÂN SINH ĐỈNH XUẤT HIỆN Ở ĐỈNH THÂN VÀ ĐỈNH RỄ
B - MÔ PHÂN SINH LÓNG ĐẢM BẢO CHO LÓNG SINH TRƯỞNG DÀI RA
Ở đỉnh thân, đỉnh rễ
Làm thân hay rễ dài ra.
Có ở cả cây 2 lá mầm và 1 lá mầm.
Bên trong thân hay rễ trưởng thành
Làm thân hay rễ to ra theo bề ngang
Cây 2 lá mầm.
Ở gốc mỗi lóng thân.
Làm thân dài ra ở gốc mỗi lóng.
Cây 1 lá mầm.
Quan sát hình 34.1 SGK trang 134 và thông tin trong SGK hoàn thành bảng sau:
Chồi chứa MPS đỉnh
Ở cây gỗ MPS bên làm dày thân, rễ
Tầng sinh bần
Tầng sinh mạch
MPS
bên
MPS đỉnh rễ.
Lông hút
Chóp rễ.
MPS đỉnh trở thành cành hoa
Tầng phát sinh lóng (MPS lóng)
Lá
non
lóng
Mắt
A- MÔ PHÂN SINH ĐỈNH XUẤT HIỆN Ở ĐỈNH THÂN VÀ ĐỈNH RỄ
B - MÔ PHÂN SINH LÓNG ĐẢM BẢO CHO LÓNG SINH TRƯỞNG DÀI RA
? Ở thực vật một lá mầm, nếu cắt bỏ mô phân sinh đỉnh thì thân cây có tiếp tục dài ra được không? Tại sao?
Thân cây vẫn tiếp tục dài ra ngay cả khi mô phân sinh đỉnh bị cắt bỏ. Vì cây dài ra là nhờ mô phân sinh lóng.
I. Khái niệm
II. Sinh trưởng sơ cấp và sinh trưởng thứ cấp
1. Các mô phân sinh:
2. Sinh trưởng sơ cấp và sinh trưởng thứ cấp:
H 34.2 - SINH TRƯỞNG SƠ CẤP CỦA THÂN
A- Miền chồi đỉnh (mặt cắt dọc)
B- Quá trình sinh trưởng của cành
Mô phân sinh
chồi nách
Mô phân
sinh
đỉnh cành
Lá
Sinh trưởng sơ cấp là sinh trưởng của thân và rễ theo chiều dài do hoạt động của mô phân sinh đỉnh.
Sinh trưởng thứ cấp là sinh trưởng theo đường kính của thân do mô phân sinh bên hoạt động tạo ra.
Hình 34.3 Sinh trưởng sơ cấp và thứ cấp của thân cây gỗ
* Hoạt động nhóm 4 phút:
Quan sát hình 34.3 và hoàn thành bảng so sánh sau:
Biểu bì
Vỏ
Mạch rây sơ cấp
Tầng sinh mạch
Mạch gỗ sơ cấp
Mạch gỗ sơ cấp
Mạch gỗ thứ cấp
Bần
Tầng sinh bần
Mạch rây sơ cấp
Mạch rây thứ cấp
Tầng sinh mạch
Vỏ
Chu bì
(vỏ bì)
Tủy
Tủy
Đỉnh thân, đỉnh rễ
Do hoạt động của mô phân sinh đỉnh.
Thân, rễ dài ra.
Có ở cây 2 lá mầm, cây 1 lá mầm.
Miền xa đỉnh ngọn.
Do hoạt động của mô phân sinh bên.
Thân, rễ to theo bề ngang.
Thường có ở cây Hạt trần và cây 2 lá mầm sống nhiều năm
Gỗ lõi (ròng)
Gỗ dác
Tầng phân sinh bên
Mạch rây thứ cấp
Tầng sinh bần
Bần
1
2
3
4
5
6
Vỏ
+ Gỗ lõi: Màu sẫm, trung tâm của thân. Làm giá đỡ cho cây
+ Gỗ dác: Màu sáng, bên ngoài
Là mô mạch vận chuyển nước và ion khoáng
+Tầng ngoài cùng bao quanh thân là vỏ

Quan sát hình điền tên và nêu các chức năng của các bộ phận đó ?
Vòng năm là gì? Vai trò của vòng năm trong lâm nghiệp và các mặt hàng gỗ?
Các vòng đồng tâm với màu sáng tối xen kẽ là vòng năm.
Dựa vào vòng năm người ta có thể xác định được tuổi cây, chất lượng gỗ tốt hay xấu, già hay trẻ.
Từ vòng năm
Mỗi năm cho một vòng gỗ màu sang (sinh trưởng vào mùa mưa) và một vòng gỗ màu sẫm (sinh trưởng vào mùa khô).
Dựa vào vòng gỗ, xác định tuổi cây như thế nào?
Những nét hoa văn trên đồ gỗ có xuất xứ từ đâu?
Vai trò của gỗ trong cuộc sống của con người
Vậy việc khai thác rừng ở Việt Nam và thế giới hiện nay như thế nào?
Hậu quả của việc khai thác rừng bừa bãi???????
Là học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường các em cần phải làm gì để bảo vệ rừng?
I. Khái niệm
II. Sinh trưởng sơ cấp và sinh trưởng thứ cấp
1. Các mô phân sinh:
2. Sinh trưởng sơ cấp và sinh trưởng thứ cấp:
3. Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng:
a) Nhân tố bên trong:
b) Nhân tố bên ngoài:
3. Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng
X
Cây dư thừa hoocmôn kích thích giberelin
Cây cân bằng hoocmôn
x
x
x
Biến đổi về hình thái

Cây Ngô sinh trưởng chậm
T0 10 – 37
Cây Ngô sinh trưởng mạnh
T0 37 - 44
CÂY LÚA ĐƯỢC TRỒNG TRONG DUNG DỊCH DINH DƯỠNG
Đầy đủ các nguyên tố khoáng thiết yếu
Thiếu Kali
Thiếu Nitơ
Thiếu Photpho
a
b
c
d
x
x
Sự hiểu biết về ảnh hưởng của các nhân tố bên ngoài đến sinh trưởng của thực vật được vận dụng như thế nào trong trồng trọt?
Trồng cây đúng mùa vụ, nhập nội giống, luân canh xen canh, làm cỏ, tưới nước, bón phân thích hợp.
CỦNG CỐ
▼Kiến thức cần nắm
● Sinh trưởng ở thực vật là gì?
● Mô phân sinh là nhóm các tế bào thực vật như thế nào?
● Các hình thức sinh trưởng ở thực vật



● Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng


Sinh trưởng sơ cấp
Sinh trưởng thứ cấp
CÂU HỎI LUYỆN TẬP
Câu 1: Ở thực vật 2 lá mầm thân và rễ dài ra là hoạt động của:
A. Mô phân sinh đỉnh .
B. Mô phân sinh.
C.Mô phân sinh lóng.
D. Mô phân sinh cành.
Câu 2: Loại mô phân sinh chỉ có ở cây 2 lá mầm:
A. Mô phân sinh đỉnh thân.
B. Mô phân sinh bên.
C.Mô phân sinh lóng.
D. Mô phân sinh rễ.
Câu 3: Khi bị vết chấn thương ở thân, cây 2 lá mầm liền lại được còn cây dừa thì không liền lại được vì:
A. Do cây 2 lá mầm sinh trưởng sơ cấp nhanh hơn.
B. Do cây 2 lá mầm sinh trưởng thứ cấp nhanh hơn.
C. Do cây dừa không có mô phân sinh bên nên không có sinh trưởng thứ cấp.
D. Do cây dừa sinh trưởng thứ cấp chậm.