Bài 34. Chất rắn kết tinh. Chất rắn vô định hình

Giáo viên: Bùi Thị Thu Thuỷ
CHƯƠNG VII
SỰ CHUYỂN THỂ
CHẤT RẮN VÀ CHẤT LỎNG
Chất rắn kết tinh
Chất rắn vô định hình
Chất rắn
Cách phân loại này dựa trên những đặc điểm gì về cấu trúc và tính chất vật lý của chất rắn?
Tiết 58
Chất rắn vô định hình
Chất rắn kết tinh
CHƯƠNG 7
SỰ CHUYỂN THỂ
CHẤT RẮN VÀ CHẤT LỎNG
Thạch Anh
Muối ăn
M
N
Tiết 58
CHẤT RẮN KẾT TINH. CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
I. CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
Tiết 58
CHẤT RẮN KẾT TINH. CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
I. CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
Cấu trúc tinh thể hay tinh thể là cấu trúc tạo bởi các hạt (nguyên tử, phân tử, ion) liên kết chặt chẽ với nhau bằng những lực tương tác và sắp xếp theo một trình tự hình học không gian xác định gọi là mạng tinh thể, trong đó mỗi hạt luôn dao động nhiệt quanh vị trí cân bằng của nó
Kim cương
Than chì
C
C
C
C
C
C
Muối ăn
Na+
Cl-
Thế nào là chất rắn kết tinh?
Chất rắn có cấu trúc tinh thể gọi là chất rắn kết tinh
Tiết 58
CHẤT RẮN KẾT TINH. CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
I. CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
* Cùng một loại tinh thể tuỳ theo điều kiện hình thành (điều kiện kết tinh) mà có thể có kích thước lớn nhỏ rất khác nhau.
Tốc độ kết tinh càng nhỏ thì kích thước tinh thể càng lớn và
ngược lại.
Tinh thể của một chất được hình thành trong quá trình nóng chảy hay đông đặc của chất đó?
Than chì
Kim cương
C
C
Tại sao Kim cương và than chì đều được cấu tạo từ các nguyên tử các-bon mà lại có tính chất vật lý khác nhau?
Rất cứng, không dẫn điện
Rất mềm, dẫn điện
Tính chất vật lý khác nhau là do cấu trúc mạng tinh thể khác nhau
Tiết 58
CHẤT RẮN KẾT TINH. CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
I. CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
2. Các đặc tính của chất rắn kết tinh
a. Các chất rắn kết tinh được cấu tạo từ cùng một loại hạt, nhưng cấu trúc tinh thể không giống nhau thì tính chất vật lý của chúng cũng khác nhau.
Kim cương
C
C
C
C
Ví dụ
Tiết 58
CHẤT RẮN KẾT TINH. CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
I. CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
2. Các đặc tính của chất rắn kết tinh
a. Các chất rắn kết tinh được cấu tạo từ cùng một loại hạt, nhưng cấu trúc tinh thể không giống nhau thì tính chất vật lý của chúng cũng khác nhau.
Ví dụ
: ở áp suất 1atm
- Nước đá nóng chảy ở 00C
- Thiếc nóng chảy ở 2320C
- Sắt nóng chảy ở 15300C
Qua ví dụ em có nhận xét gì?
b. Mỗi chất rắn kết tinh nóng chảy ở một nhiệt độ xác định ở mỗi áp suất cho trước.
Tiết 58
CHẤT RẮN KẾT TINH. CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
I. CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
2. Các đặc tính của chất rắn kết tinh
a. Các chất rắn kết tinh được cấu tạo từ cùng một loại hạt, nhưng cấu trúc tinh thể không giống nhau thì tính chất vật lý của chúng cũng khác nhau.
c. Các chất rắn kết tinh có thể là chất đơn tinh thể hoặc đa tinh thể
* Chất đơn tinh thể: cấu tạo từ một tinh thể
* Chất đa tinh thể: cấu tạo từ nhiều tinh thể nhỏ
,có tính dị hướng
, có tính
đẳng hướng
1 vật làm bằng chất đa tinh thể
00C
t0C
Khi nhiệt độ của vật rắn tăng từ 00C - t0C


CHẤT ĐA TINH THỂ
CHẤT ĐƠN TINH THỂ
có tính dị hướng
được cấu tạo từ một tinh thể
- được cấu tạo từ nhiều tinh thể nhỏ
- có tính đẳng hướng

Em hãy so sánh sự khác nhau giữa chất đơn tinh thể và chất đa tinh thể?
* Giống nhau
: Đều có cấu trúc tinh thể
* Khác nhau
Tiết 58
CHẤT RẮN KẾT TINH. CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
I. CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
2. Các đặc tính của chất rắn kết tinh
3. Ứng dụng của các chất rắn kết tinh
* Chất đơn tinh thể:
- Kim cương có rất cứng nên có thể dùng làm mũi khoan địa chất, dao cắt kính, đá mài...
- Than chì mềm, dễ bóc tách theo mặt của mạng phẳng nên dùng làm ruột bút chì
- Gecmani, Silic dùng để chế tạo các linh kiện bán dẫn có vai trò rất quan trọng trong công nghệ điện tử...
* Chất đa tinh thể:
Các kim loại và hợp kim được dùng phổ biến
trong các ngành công nghệ khác nhau
Luyện kim, chế tạo máy, xây dựng cầu đường, đóng tầu, điện và điện tử, sản xuất đồ gia dụng...
Tiết 58
CHẤT RẮN KẾT TINH. CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
I. CHẤT RẮN KẾT TINH
II. CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
* Chất rắn vô định hình là những chất không có cấu trúc tinh thể
Ví dụ: Thuỷ tinh, nhựa đường, cao su, các chất dẻo ....
* Đặc tính của chất rắn vô định hình
Chất rắn vô định hình có tính
đẳng hướng
Chất rắn vô định hình không có nhiệt
độ nóng chảy xác định
Lưu huỳnh
Đường là chất rắn kết tinh hay chất rắn vô định hình?
Em hãy lập sơ đồ phân loại các chất rắn và so sánh đặc điểm của chúng về cấu trúc và tính chất vật lý?
PHIẾU HỌC TẬP
Chất rắn
Chất rắn kết tinh
Chất rắn vô định hình
Có tính dị hướng
Có tính đẳng hướng
Có tính đẳng hướng
Có cấu trúc tinh thể
- Có nhiệt độ nóng chảy xác định
- Không có cấu trúc tinh thể
- Không có nhiệt độ nóng chảy xác định
Câu 1: Đặc điểm và tính chất nào dưới đây không liên quan đến tính chất của chất rắn kết tinh
Đúng
Sai
Sai
A. Có dạng hình học xác định
B. Có cấu trúc tinh thể
C. Có nhiệt độ nóng chảy không xác định
D. Có nhiệt độ nóng chảy xác định
Sai
Đúng
Sai
Sai
Câu 2: Đặc điểm và tính chất nào dưới đây liên quan đến chất rắn Vô định hình?
B. Có cấu trúc tinh thể
C. Có tính dị hướng
D. Không có nhiệt độ nóng chảy xác định
A. Có dạng hình học xác định
Sai