Bài 34. Chất rắn kết tinh. Chất rắn vô định hình

CHUONG VII

Ch?t r?n v� ch?t l?ng
S? chuy?n th?
NHẮC LẠI
? Các đặc điểm về lực tương tác nguyên tử chất rắn. Chuyển động phân tử của thể rắn?
Các nguyên
tử rất gần
Lực tương
tác rất lớn
Dao động quanh 1
vị trí cân bằng
CHẤT RẮN KẾT TINH
CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
I- CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
2. Các đặc tính của chất rắn
kết tinh
3. Ứng dụng của các chất
rắn kết tinh
II- CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
CHẤT RẮN KẾT TINH
CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
I- CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
Quan sát hạt muối ăn tinh khiết và nêu nhận xét về hình dạng của nó? Nếu đập hạt muối thành nhiều mảnh nhỏ khác nhau thì chúng có hình dạng như thế nào?
- Các hạt muối ăn có dạng khối lập phương hoặc khối hình hộp.Các mảnh nhỏ có kích thước khác nhau cũng có dạng khối lập phương hoặc khối hình hộp.
Ví dụ: ĐáThạch anh có dạng khối lăng trụ sáu mặt, hai đầu là hình chóp…
CHẤT RẮN KẾT TINH
CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
Ví dụ: ĐáThạch anh có dạng khối lăng trụ sáu mặt, hai đầu là hình chóp…
CHẤT RẮN KẾT TINH
CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
I- CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
? Tinh thể có cấu trúc
như thế nào?
*Quan sát và phân tích
cấu trúc tinh thể của muối ăn:
Na+
Cl-
CHẤT RẮN KẾT TINH
CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
I- CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
Tinh thể được cấu trúc bỡi các hạt (nguyên tử, phân tử, ion) liên kết chặt chẽ với nhau bằng những lực tương tác và sắp xếp theo một trật tự hình học xác định, trong đó mỗi hạt luôn dao động nhiệt quanh vị trí cân bằng của nó.
- Chất rắn có cấu trúc tinh thể gọi là chất rắn kết tinh
1. Cấu trúc tinh thể
2. Các đặc tính của chất rắn
kết tinh
3. Ứng dụng của các chất
rắn kết tinh
II- CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
I- CHẤT RẮN KẾT TINH
CHẤT RẮN KẾT TINH
CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
I- CHẤT RẮN KẾT TINH
Các tinh thể của cùng một chất thì có chung một dạng hình học nhưng có thể có kích thước khác nhau phụ thuộc vào quá trình hình thành tinh thể diễn biến nhanh hay chậm, tốc độ kết tinh càng nhỏ tinh thể càng có kích thước lớn.
1. Cấu trúc tinh thể
2. Các đặc tính của chất rắn
kết tinh
3. Ứng dụng của các chất
rắn kết tinh
II- CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
I- CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
Tinh thể của một chất được hình thành trong quá trình nóng chảy hay đông đặc của chất đó?
 Tinh thể của một chất được hình thành trong quá trình đông đặc của chất đó.
CHẤT RẮN KẾT TINH
CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
I- CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
2. Các đặc tính của chất rắn
kết tinh
3. Ứng dụng của các chất
rắn kết tinh
II- CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
I- CHẤT RẮN KẾT TINH
2. Các đặc tính của chất rắn kết tinh
* Cựng 1 lo?i h?t nhung do c?u trỳc tinh th? khỏc nhau nờn tớnh ch?t v?t lý khỏc nhau
* Cú nhi?t d? núng ch?y xỏc d?nh.
* Ch?t r?n k?t tinh g?m:
- Ch?t don tinh th? ( kim cuong, mu?i an, th?ch anh): c?u t?o g?m 1 tinh th? v� cú tớnh d? hu?ng
- Ch?t da tinh th? ( cỏc kim lo?i nhu s?t, h?p kim): c?u t?o nhi?u tinh th? nh? h?n d?n v� cú tớnh d?ng hu?ng
-Từ cấu trúc mạng tinh thể của than chì ta thấy nếu tách than chì thành các lớp theo mặt của mạng phẳng thì dễ hơn nhiều so với các hướng khác  thể hiện tính dị hướng của chất rắn đơn tinh thể.
Than chì
CHẤT RẮN KẾT TINH
CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH

- Chất rắn đa tinh thể được cấu tạo bỡi vô số các tinh thể nhỏ sắp xếp hỗn độn nên tính dị hướng của mỗi tinh thể nhỏ được bù trừ trong toàn khối chất, vì thế chất rắn đa tinh thể không có tính dị hướng như chất rắn đơn tinh thể mà có tính đẳng hướng( t/c vật lý không thay đổi theo các phương khác nhau)
Tại sao chất rắn đơn tinh thể có tính dị hướng, còn chất rắn đa tinh thể lại có tính đẳng hướng?
CHẤT RẮN KẾT TINH
CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
I- CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
2. Các đặc tính của chất rắn
kết tinh
3. Ứng dụng của các chất
rắn kết tinh
II- CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
I- CHẤT RẮN KẾT TINH
3. Ứng dụng của các chất rắn kết tinh
Các mạng tinh thể có nhiều chỗ hỏng do bị biến dạng hay pha pha tạp chất,  thay đổi tính chất vật lý.
Điều này có ý nghĩa quan trọng trong kĩ thuật, đặc biệt chế tạo linh kiện bán dẫn
CHẤT RẮN KẾT TINH
CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
I- CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
2. Các đặc tính của chất rắn
kết tinh
3. Ứng dụng của các chất
rắn kết tinh
II- CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
I- CHẤT RẮN KẾT TINH
Nêu một số ứng dụng của chất rắn đơn tinh thể và đa tinh thể?
3. Ứng dụng của các chất rắn kết tinh
* Các chất đơn tinh thể:
Dùng làm linh kiện bán dẫn ( điốt, trandito các mạch vi điện từ.). Dùng làm mũi khoan, dao cắt kính, đá mài.
* Các chất đa tinh thể:
Trong các ngành công nghệ: luyện kim, chế tạo máy, xây dựng cầu đường, đóng tàu, điện và điện tử, sản xuất đồ gia dụng.
CHẤT RẮN KẾT TINH
CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
1. Cấu trúc tinh thể
2. Các đặc tính của chất rắn
kết tinh
3. Ứng dụng của các chất
rắn kết tinh
II- CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
I- CHẤT RẮN KẾT TINH
II- CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH

Thế nào là chất rắn vô định hình? Cho ví dụ?
-Chất rắn vô định hình là những chất rắn không có cấu trúc tinh thể.
Ví dụ: thủy tinh, nhựa đường, polime…
Chất vô định hình có tính dị hướng không? Có nhiệt độ nóng chảy xác định không? Tại sao?
-Chất rắn vô định hình có tính đẳng hướng, không có tính dị hướng vì không có cấu trúc tinh thể.
- Chất rắn vô định hình không có nhiệt độ nóng chảy xác định.
CHẤT RẮN KẾT TINH
CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
1. Cấu trúc tinh thể
2. Các đặc tính của chất rắn
kết tinh
3. Ứng dụng của các chất
rắn kết tinh
II- CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
I- CHẤT RẮN KẾT TINH
II- CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
ứng dụng:
- Dùng phổ biến trong nhiều ngành công nghệ khác nhau
* Chú ý: Một số chất vừa là chất vô định hình, vừa là chất kết tinh ( lưu huỳnh, đường.)
CHẤT RẮN KẾT TINH
CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
C. chất rắn đa tinh thể và chất rắn vô định hình
Củng cố
Câu1.Phân loại chất rắn theo cách nào dưới đây là đúng.
A. chất rắn đơn tinh thể và chất rắn vô định hình
B. chất rắn kết tinh và chất rắn vô định hình
D. chất rắn đa tinh thể và chất rắn đơn tinh thể
Câu 2: Hãy lập bảng phân loại và so sánh các đặc tính của các chất rắn kết tinh và chất rắn vô định hình.
Củng cố
CHẤT RẮN KẾT TINH
CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
I- CHẤT RẮN KẾT TINH
2. Các đặc tính của chất rắn kết tinh
Quan sát và mô tả mạng tinh thể kim cương và than chì?
* Kim cương
Than chì
- Mạng tinh thể kim cương: các nguyên tử C liên kết theo mọi hướng đều giống nhau: rất cứng và không dẫn điện
- Mạng tinh thể than chì: mỗi nguyên tử C nằm ở đỉnh của một hình lục giác đều. Các hình này sắp xếp tạo thành mạng phẳng. Các mạng phẳng song song cách đều nhau: mềm và dẫn điện