Bài 34. Chất rắn kết tinh. Chất rắn vô định hình

LỚP 10A6
CHẤT RẮN VÀ CHẤT LỎNG
SỰ CHUYỂN THỂ
CHƯƠNG VII
Chương VII
CHẤT RẮN VÀ CHẤT LỎNG. SỰ CHUYỂN THỂ
Tiết 58 Bài 34
CHẤT RẮN KẾT TINH
CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
NỘI DUNG
Các em hãy quan sát các hình bên
Hạt muối ăn
Viên kim cương
Thạch anh
Chúng có hình dạng như thế nào?
Na+
Cl-
Mô hình cấu trúc phân tử hạt muối ăn
I. CHẤT RẮN KẾT TINH
Tinh thể muối ăn gồm các ion Na+ và Cl-, liên kết với nhau bằng các lực tương tác, sắp xếp trật tự trong không gian, có dạng khối lập phương, mỗi ion dao động xung quanh vị trí cân bằng.
I. CHẤT RẮN KẾT TINH
Vậy thế nào là cấu trúc tinh thể?
Cấu trúc tinh thể
Nguyên tử
Phân tử
ion
Liên kết bằng các lực tương tác
Sắp xếp trật tự tạo thành các mạng tinh thể
Dao động xung quanh vị trí cân bằng

I. CHẤT RẮN KẾT TINH

Quá trình kết tinh
Kích thước tinh thể
Tinh thể của một chất được hình thành trong quá trình đông đặc của chất đó
Cấu trúc tinh thể
của than chì
Cấu trúc tinh thể
của kim cương
Hãy nhận xét cấu trúc tinh thể của hai chất này?
Cấu trúc tinh thể khác nhau
Tính chất vật lí của chúng như thế nào?
Kim cương rất cứng, không dẫn điện
Than chì mềm và dẫn điện

Ví dụ: Than chì và kim cương.
Cùng một áp suất 1 atm:
Nước đá nóng chảy ở 0oC, sắt nóng chảy ở 1530oC, thiếc nóng chảy ở 232oC
Tại sao nhiệt độ nóng chảy các chất này lại khác nhau?
Vì chúng có cấu trúc tinh thể
khác nhau

Chất rắn kết tinh gồm: chất rắn đa tinh thể và chất rắn đơn tinh thể.
Chất rắn kết tinh
Chất đa
tinh thể
Thế nào là chất đơn tinh thể và chất đa tinh thể?

Các em hãy quan sát những hình ảnh sau!
Lưu huỳnh
Vậy thế nào là chất rắn vô định hình ?





Chất rắn
Chất rắn kết tinh
Chất rắn vô định hình
Có cấu trúc tinh thể do đó có dạng hình học xác định.
Có nhiệt độ nóng chảy (hoặc đông đặc) xác định.
Có tính dị hướng ( chất đơn tinh thể ) và tính đẳng hướng ( chất đa tinh thể).
Không có cấu trúc tinh thể do đó không có dạng hình học xác định.
Không có nhiệt độ nóng chảy (hoặc đông đặc) xác định.
Có tính đẳng hướng.
Chất rắn kết tinh
Chất đơn tinh thể
Chất đa tinh thể
Ví dụ: muối ăn, thạch anh, kim cương,…
Ví dụ: hầu hết các kim loại, hợp kim.
Cấu tạo từ một tinh thể: tất cả các hạt được sắp xếp trong cùng một mạng tinh thể chung.
Có tính dị hướng.
Cấu tạo từ vô số tinh thể rất nhỏ, liên kết hỗn độn với nhau.
Có tính đẳng hướng
Bài tập về nhà:
Trả lời câu C2, C3 trong SGK.
Làm tất cả các bài tập trong SGK, SBT.
Học bài cũ và đọc trước bài mới.
Câu hỏi trắc nghiệm
Câu 1: Phân loại chất rắn theo cách nào sau đây là đúng ?
Chất rắn đơn tinh thể và chất rắn vô định hình.
Đáp án B
B. Chất rắn kết tinh và chất rắn vô định hình.
C. Chất rắn đa tinh thể và chất rắn vô định hình.
D. Chất rắn đơn tinh thể và chất rắn đa tinh thể.
Câu hỏi trắc nghiệm
Câu 2: Đặc điểm và tính chất nào dưới đây không liên quan đến chất rắn kết tinh ?
Có dạng hình học xác định.
Đáp án C
B. Có cấu trúc tinh thể.
C. Có nhiệt độ nóng chảy không xác định.
D. Có nhiệt độ nóng chảy xác định.
Câu hỏi trắc nghiệm
Câu 3: Đặc điểm và tính chất nào sau đây liên quan đến chất rắn vô định hình ?
Có dạng hình học xác định.
Đáp án D
B. Có cấu trúc tinh thể.
C. Có tính dị hướng.
D. Không có nhiệt độ nóng chảy xác định.
CẢM ƠN THẦY CÔ VÀ CÁC EM
ĐÃ QUAN TÂM THEO DÕI
Câu hỏi trắc nghiệm
Câu 4: Chất rắn nào sau đây thuộc loại chất rắn kết tinh ?
Thủy tinh.
Đáp án C
B. Nhựa đường.
C. Kim loại.
D. Cao su.
Câu hỏi trắc nghiệm
Câu 5: Chất rắn nào sau đây thuộc loại chất rắn vô định hình ?
Băng phiến.
Đáp án B
B. Nhựa đường.
C. Kim loại.
D. Hợp kim.
Câu hỏi trắc nghiệm
Câu 6: Cấu trúc tinh thể có đặc điểm:
Dị hướng.
Đáp án C
B. Đẳng hướng.
C. Tuần hoàn trong không gian.
D. Nóng chảy ở nhiệt độ xác định.
Câu hỏi trắc nghiệm
Câu 7: Phát biểu nào sau đây là không đúng ?
Chất rắn kết tinh có cấu trúc mạng tinh thể.
Đáp án D
B. Cấu trúc mạng tinh thể quyết định tính chất vật lý của chất rắn kết tinh.
C. Các chất rắn kết tinh khác nhau có mạng tinh thể khác nhau.
D. Một chất rắn chỉ có duy nhất một mạng tinh thể.
Câu 3. Có hai khối lập phương, một làm từ một đơn tinh thể, một làm từ thủy tinh. Bỏ hai khối này vào nước nóng thì chúng còn giữ được hình dạng hay không ? Tại sao ?
 Khối đơn tinh thể không giữ được hình dạng vì chất đơn tinh thể có tính dị hướng.
Câu hỏi tự luận
Câu 1. Khi đun nóng chảy thiếc, đặc điểm gì chứng tỏ thiếc không phải là chất rắn vô định hình mà là chất rắn kết tinh ?
 Quan sát thiếc nóng chảy ở nhiệt độ xác định không đổi.
Câu hỏi tự luận
Câu 2. Sắt, đồng, nhôm và các kim loại khác dùng trong thực tế đều là những chất rắn kết tinh. Tại sao người ta không phát hiện được tính dị hướng của các chất rắn này ?
 Vì chúng là chất rắn đa tinh thể, được cấu tạo từ vô số tinh thể nhỏ sắp xếp hỗn độn nên tính dị hướng của các tinh thể nhỏ được bù trừ trong toàn khối chất nên không phát hiện được tính dị hướng trong khối kim loại.
Câu hỏi tự luận