Bài 34. Chất rắn kết tinh. Chất rắn vô định hình

Nêu đặc điểm về tương tác của các phân tử của chất rắn?
Có phải tất cả các chất rắn đều có cấu trúc và tính chất giống nhau hay không?
Ta phân biệt các chất rắn khác nhau dựa trên những dấu hiệu nào?
I. CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
2. Các đặc tính của chất rắn kết tinh
3. Ứng dụng của chất rắn kết tinh
II. CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
CHẤT RẮN KẾT TINH
CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
BÀI 34
CHẤT RẮN KẾT TINH
CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
Thạch anh
Muối
BÀI 34
I - CHẤT RẮN KẾT TINH:
1.Cấu trúc tinh thể:
Có dạng hình học xác định
Có cấu trúc tinh thể

Nêu đặc điểm về dạng hình học ?
Tinh thể muối (NaCl)
Tinh thể thạch anh,
là một dạng của oxit silic(SiO2)
Kim
cương
Tinh thể Gallium có màu sáng bạc
Tinh thể Borax (hàn the),
có công thức Na2B4O7·10H2O hay Na2[B4O5(OH)4]·8H2O
Tinh thể đường thẻ, đường phèn
Tinh thể đường mía).
Tinh thể vàng
I-CHẤT RẮN KẾT TINH:
1.Cấu trúc tinh thể:
Nhờ sử dụng tia Rơn-ghen(tia X), người ta đã nghiên cứu được cấu trúc tinh thể.
Dùng phương pháp nhiễu xạ tia X để nghiên cứu cấu trúc tinh thể
Cấu trúc tinh thể muối ăn
Cấu trúc tinh thể kim cương
Cấu trúc tinh thể than chì
Cấu trúc tinh thể kim cương
Cấu trúc tinh thể silic
Cấu trúc tinh thể muối ăn
Hãy
nhận
xét
cấu
trúc
các
tinh
thể
này
có
điểm
nào
giống
nhau?
Cấu trúc tinh thể thạch anh(SiO2)
C
I-CHẤT RẮN KẾT TINH:
1.Cấu trúc tinh thể (tinh thể)
* Cấu trúc tinh thể (tinh thể): là cấu trúc tạo bởi các hạt (nguyên tử, phân tử, ion) liên kết chặt với nhau bằng những lực tương tác và sắp xếp theo một trật tự hình học không gian xác định gọi là mạng tinh thể, mỗi hạt luôn dao động nhiệt quanh vị trí cân bằng của nó.
* Chất rắn có cấu trúc tinh thể được gọi là chất rắn kết tinh (hay chất rắn tinh thể)
Tinh thể muối ăn có dạng hình lập phương.
Đựơc cấu trúc bởi các ion Cl- và Na+.
Mỗi iôn luôn dao động nhiệt quanh 1 vị trí cân bằng trùng với mỗi đỉnh của khối lập phương.
Cấu trúc tinh thể muối ăn


Mỗi nguyên tử cacbon nằm ở đỉnh của 1 hình phẳng 6 cạnh đều.
Cấu trúc tinh thể than chì
Các hình này sắp xếp nối tiếp nhau trên mặt phẳng tạo thành mạng phẳng.
Các mặt phẳng sắp xếp song song cách đều nhau tạo thành mạng không gian.
Kích thước tinh thể lớn hay nhỏ là phụ thuộc vào
điều kiện nào?
- Kích thước tinh thể phụ thuộc quá trình hình thành tinh thể diễn biến nhanh hay chậm.
-Tốc độ kết tinh càng chậm, tinh thể có kích thước
càng lớn.
Tinh thể của một chất được hình thành trong quá trình nóng chảy hay đông đặc của chất đó ?
I-CHẤT RẮN KẾT TINH:
1.Cấu trúc tinh thể :
- Tinh thể của một chất được hình thành trong quá trình đông đặc của chất đó.
I-CHẤT RẮN KẾT TINH
a) Các chất rắn kết tinh được cấu tạo từ cùng một loại hạt, nhưng cấu trúc tinh thể không giống nhau thì những tính chất vật lí của chúng cũng rất khác nhau.
2. Các tính chất của chất rắn kết tinh:
Tính chất vật lý của than chì và kim cương có gì khác nhau?
I-CHẤT RẮN KẾT TINH
2. Các tính chất của chất rắn kết tinh
b) Mỗi chất rắn kết tinh (ứng với 1cấu trúc tinh thể) có nhiệt độ nóng chảy xác định không đổi ở mỗi áp suất cho trước.
c) Chất rắn kết tinh có thể là chất đơn tinh thể hoặc chất đa tinh thể.
? Hãy phân biệt chất rắn đơn tinh thể và chất rắn đa tinh thể ( cấu tạo, tính chất vật lý và lấy ví dụ )
Chất đơn tinh thể
Được cấu tạo từ một tinh thể (muối ăn, kim cương,thạch anh… )
Các tính chất vật lí của nó không giống nhau theo các hướng khác nhau  tính dị hướng
Chất đa tinh thể
Được cấu tạo từ vô số tinh thể rất nhỏ liên kết hỗn độn với nhau ( như kim loại, hợp kim)
Các tính chất vật lí của nó giống nhau theo các hướng khác nhau  tính đẳng hướng
VD: ở ĐK chuẩn, nhiệt độ nóng chảy của nước đá, thiếc, sắt lần lượt là 00C, 2320C, 15300C
Gemani
Cấu trúc của các đơn tinh thể Ge và Si
Silic
Cấu trúc của kẽm
Cấu trúc kim loại
Cấu trúc của sắt
Cấu trúc của vàng
Cấu trúc của vài chất rắn đa tinh thể:
I-CHẤT RẮN KẾT TINH
1.Cấu trúc tinh thể:
2. Các tính chất của chất rắn kết tinh:
C2: Tại sao chất đơn tinh thể có tính dị hướng, còn chất đa tinh thể lại có tính đẳng hướng?
Chất rắn đa tinh thể được cấu tạo bởi vô số các tinh thể nhỏ sắp xếp hỗn độn. Vì thế tính dị hướng của mỗi tinh thể nhỏ được bù trừ trong toàn khối chất, nên chất rắn đa tinh thể không có tính dị hướng như chất rắn đơn tinh thể.
I-CHẤT RẮN KẾT TINH
3. Ứng dụng của các chất rắn kết tinh
Silic (Si), Gemani (Ge) -> dùng làm các linh kiện bán dẫn.
Kim cương -> dùng làm mũi khoan, dao cắt, đá mài,trang sức…
Kim loại và hợp kim -> luyện kim, chế tạo máy, đóng tàu, xây dựng,..
Không có cấu trúc tinh thể  không có dạng hình học xác định
Cho biết tính chất của chất rắn vô định hình?
Nêu các ứng dụng của chất rắn vô định hình?
Hãy kể tên một số chất rắn có thể tồn tại ở dạng tinh thể hoặc vô định hình
II-CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
Nhựa thông
Bột lưu huỳnh
Thủy tinh
Nhựa đường
II. Chất rắn vô định hình
VD: Thuỷ tinh, nhựa đường, các chất dẻo (lưu huỳnh, cao su,..)
Chất rắn vô định hình
Là các chất không có
cấu trúc tinh thể
Có tính đẳng hướng
Không có nhiệt độ nóng chảy xác định
Tính chất của chất rắn vô định hình:
II. Chất rắn vô định hình
Ứng dụng: được dùng phổ biến do dễ tạo hình, không bị mòn, giá rẻ….
Chú ý: Một số chất rắn như: Lưu huỳnh, đường,…có thể tồn tại ở dạng tinh thể hoặc vô định hình.
Tinh thể lưu huỳnh
Dạng tinh thể thứ ba của cacbon gọi là fulơren: cấu trúc giống như
quả bóng tròn:
C60
C70
Các tinh thể mới phát hiện:
Dạng tinh thể thứ tư của cacbon: ống nanô cacbon (đường kính vài nanômét), chiều dài cỡ micrômét
Các tinh thể mới phát hiện
Các tinh thể mới phát hiện
Graphene: Tấm carbon siêu mỏng (dày 1 nguyên tử) trông như một sợi dây phân tử nhỏ.
CHẤT RẮN
CHẤT RẮN VÔ
ĐỊNH HÌNH
CHẤT RẮN KẾT TINH
Có cấu trúc tinh thể
Có nhiệt độ nóng chảy xác định
Không có cấu trúc tinh thể
Không có nhiệt độ nóng chảy xác định
Có tính đẳng hướng
Chất đơn tinh thể
( tính dị hướng)
Chất đa tinh thể
( tính đẳng hướng)


Câu 1: Đặc tính nào dưới đây là của chất rắn đơn tinh thể?
A. Đẳng hướng và nóng chảy ở nhiệt đô không xác định
B. Dị hướng và nóng chảy ở nhiệt độ xác định
C. Di hướng và nóng chảy ở nhiệt độ không xác định
D. Đẳng hướng và nóng chảy ở nhiệt độ xác định
Câu 2: Câu nào dưới đây nói về đặc tính của chất rắn kết tinh là không đúng?
A. Có thể có tính dị hướng hoặc có tính đẳng hướng
B. Không có nhiệt độ nóng chảy xác định
C. Có cấu trúc tinh thể
D. Có nhiệt độ nóng chảy xác định
Câu 3 : Chất rắn nào dưới đây thuộc loại chất rắn vô định hình?
A. Băng phiến
B. Nhựa đường
C. Kim loại
D. Hợp kim
Câu 4 : Chất rắn nào dưới đây thuộc loại chất rắn kết tinh ?
A. Thủy tinh
B. Nhựa đường
C. Kim loại
D. Cao su
SGK trang 187
4.
B
5.
C
6.
D
9.
Chất rắn kết tinh
Chất rắn vô định hình
- Có cấu trúc tinh thể
- Không có cấu trúc tinh thể
- Có nhiệt độ nóng chảy xác định
- Không có nhiệt độ nóng chảy xác định
- Có tính dị hướng đối với chất
đơn tinh thể
- Có tính đẳng hướng đối với chất
đa tinh thể
- Có tính đẳng hướng.
Chúc các em đạt kết quả cao trong học tập!