Bài 34. Chất rắn kết tinh. Chất rắn vô định hình

CHƯƠNG VII. CHẤT RẮN VÀ CHẤT LỎNG
SỰ CHUYỂN THỂ
Bài 34. CHẤT RẮN KẾT TINH
CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
I. CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể
Muối ăn
Thạch anh
Cấu trúc tinh thể hay tinh thể là cấu trúc tạo bởi các hạt (nguyên tử, phân tử, ion).
Chúng liên kết chặt với nhau bằng những lực tương tác và sắp xếp theo một trật tự hình học không gian xác định gọi là mạng tinh thể.
Trong đó mỗi hạt luôn dao động nhiệt quanh vị trí cân bằng của nó.
Nhờ sử dụng tia Rơn-ghen (tia X), người ta đã nghiên cứu được cấu trúc tinh thể.
Tinh thể Borax (hàn the),
có công thức Na2B4O7·10H2O hay Na2[B4O5(OH)4]·8H2O
Tinh thể đường mía
Cấu trúc tinh thể silic
Cấu trúc tinh thể thạch anh(SiO2)
- Chất rắn có cấu trúc tinh thể gọi là chất rắn kết tinh
- Kích thước tinh thể phụ thuộc vào quá trình hình thành tinh thể
- Tốc độ kết tinh càng nhỏ, tinh thể có kích thước càng lớn
Câu C1 Tinh thể của một chất được hình thành trong quá trình nóng chảy hay đông đặc của chất đó ?
Quá trình đông đặc
2. Các đặc tính của chất rắn kết tinh
Than chì (graphit)
Kim cương
a) Các chất rắn kết tinh được cấu tạo từ cùng một loại hạt, nhưng cấu trúc tinh thể không giống nhau thì những tính chất vật lí của chúng cũng rất khác nhau.
Rất cứng
Không dẫn điện
Rất mềm
Dẫn điện
b) Mỗi chất rắn kết tinh (ứng với 1 cấu trúc tinh thể) có nhiệt độ nóng chảy xác định không đổi ở mỗi áp suất cho trước.
p = 1 atm
c) Chất rắn kết tinh gồm hai loại:
Chất đơn tinh thể
- Được cấu tạo từ một tinh thể
- Có tính chất vật lý không giống nhau theo các hướng khác nhau (tính dị hướng).
Muối
Thạch anh
Kim cương
Chất đa tinh thể
Sắt
Đồng
Hợp kim vàng
- Được cấu tạo từ vô số tinh thể hỗn độn với nhau.
- Có tính chất vật lý giống nhau theo mọi hướng (tính đẳng hướng)
3. Ứng dụng của chất rắn kết tinh
Silic (Si), Germani (Ge) dùng làm các linh kiện bán dẫn.
Kim loại và hợp kim dùng luyện kim, chế tạo máy, xây dựng,..
Kim cương dùng làm mũi khoan, dao cắt, đá mài,…
II. CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
- Không có cấu trúc tinh thể  không có dạng hình học xác định
- Có tính đẳng hướng, không có nhiệt độ nóng chảy xác định
- Ứng dụng: các vật dụng gia đình, lốp xe....
Dạng tinh thể thứ ba của cacbon gọi là fulơren: cấu trúc giống như
quả bóng tròn:
C60
C70
Các tinh thể mới phát hiện:
Dạng tinh thể thứ tư của cacbon: ống nanô cacbon (đường kính vài nanômét), chiều dài cỡ micrômét
Các tinh thể mới phát hiện
Các tinh thể mới phát hiện
Graphene: Tấm carbon siêu mỏng (dày 1 nguyên tử) trông như một sợi dây phân tử nhỏ.