Bài 34. Các nước tư sản chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa

BÀI 34 :
CÁC NƯỚC TƯ BẢN
CHUYỂN SANG GIAI ĐOẠN
ĐẾ QUỐC CHỦ NGHĨA
Những thành tựu
khoa học – kĩ thuật
cuối thế kỉ XIX
đầu thế kỉ XX
VẬT LÝ
Có công lớn trong việc xây dựng
cơ sở điện học,âm học và quang
học.
Ông là người nêu lên định luật quan
trọng về mạch điện ( định luật Ohm)

Nhà vật lý học
Georg Simon Ohm
Mai-cơn Pha-ra- đây ( 1791 -1867) người Anh phát minh ra máy phát điện và phát triển định luật cảm ứng Faraday
James Prescott Joule ) là một nhà vật lý người Anh Joule là người học về nhiệt và đã có công phát hiện ra mối liên hệ của nhiệt với công. Phát hiện này đã dẫn đến sự ra đời của định luật bảo toàn năng lượng, định luật đã tạo tiền đề cho sự phát triển của nguyên lý thứ nhất của nhiệt động lực học.
George Paget Thomson, (3.5.1892 – 10.9.1975) là nhà vật lý người Anh đã đoạt Giải Nobel Vật lý năm 1937 chung với Clinton Davisson cho công trình phát hiện các đặc tính sóng của điện tử bằng nhiễu xạ điện tử
Công trình của ông còn cho thấy nguyên tử không phải là phần tử nhỏ nhất của vật chất mà trước đó mọi người lầm tưởng.


Nhà bác học Hăng-ri Béc-cơ-ren ( 1852 – 1908) người Pháp
Pi-e Quy-ri và Ma-ri Quy-ri trong phòng thí nghiệm
Nhờ các hiện tượng phóng xạ, các nhà bác học này đã đặt nền tảng cho việc tìm kiếm nguồn năng lượng hạt nhân
Nhà vật lý học người Anh Ec-nét Rơ-đơ-phơ ( 1871 – 1937).
Công trình của ông là bước ngoặt vĩ đại trong việc tìm hiểu cấu trúc vật chất và trở thành chiếc chìa khóa thần kì để tìm hiểu thế giới bên trong của nguyên tử
Nhà bác học người Đức Vin-hem Rơn-ghen ( 1845 – 1923) đã phát minh về tia X vào năm 1895.
Tia X đã giúp y học chẩn đoán chính xác bệnh tật, biết hướng điều trị nhằm phục hồi sức khỏe con người

Trong lĩnh vực Hóa học :
Định luật tuần hoàn của nhà bác học Nga Men- đê lê ép đã đặt cơ sở cho sự phân hạng các nguyên tố hóa học
Lĩnh vực Sinh học : có nhiều tiến bộ mới.


Louis Pasteur ( 1822 – 1895) giúp chế tạo thành công vắc-xin chống bệnh chó dại.
Học thuyết Tiến hóa của Đác- uyn ( Anh) đã giải thích nguồn gốc chung của sinh giới và sự tiến hóa bằng con đường chọn lọc tự nhiên
Nhà sinh lý học người Nga Ivan Pavlov ( 1849 – 1936) với thí nghiệm về những phản xạ có điều kiện đã nghiên cứu về hoạt động của hệ thần kinh cấp cao của động vật và con người …
Lĩnh vực Kỹ thuật : máy phát điện, công nghiệp hóa học, điện tín, xe ô tô, máy bay..
=> mở ra khả năng rộng lớn trong việc thúc đẩy sản xuất. Nhờ ứng dụng những thành tựu mới, sản lượng công nghiệp cũng tăng lên nhanh chóng.
Máy điện tín ( giữa thế kỉ XIX) giúp cho liên lạc ngày càng xa và nhanh.
Xe có động cơ đầu tiên ở Đức ( 1886)
Ngày 17/12/1903 anh em nhà Orville và Wilbur Right đã thành công với chuyến bay đầu tiên -> ngành hàng không ra đời
Chiếc máy bay đầu tiên ( 1903)
Nông nghiệp : có nhiều bước tiến. Phương pháp canh tác được cải tiến, sử dụng phân bón hóa học.
Máy kéo
Máy gặt
Ý nghĩa Khoa học kĩ thuật :
+ Thay đổi cơ bản nền sản xuất và cơ cấu kinh tế tư bản chủ nghĩa
+ Đánh dấu bước tiến mới của chủ nghĩa tư bản ở giai đoạn này.
II. Sự hình thành các tổ chức độc quyền:
Nguyên nhân ra đời:
Cuối XIX, việc sử dụng nguồn năng lượng mới
cùng những tiến bộ kĩ thuật đã tạo ra khả năng
Xây dựng các ngành công nghiệp trên quy mô lớn.
Để tập trung nguồn vốn lớn đủ sức cạnh tranh,
Các nhà tư bản thành lập công ty độc quyền ->các công ty nhỏ bị thu
hút vào các công ty lớn.
-
Nhiều tổ chức độc quyền ra đời dưới nhiều hình thức:Cac-ten, xanh-di-ca, Tờ-rớt.
-> Đây là đặc trưng xác định CNTB chuyển sang CNĐQ

Tư bản tài chính :
+ Một vài ngân hàng lớn khống chế mọi hoạt động kinh doanh của cả nước, tạo nên tầng lớp tư bản tài chính.
+ Các nhà tư bản tài chính đẩy mạnh xuất khẩu tư bản.
+ Chủ ngân hàng cho vay và tham gia vào các hoạt
động xí nghiệp.
Xuất khẩu tư bản : chuyển vốn ra đầu tư các nước kém phát triển hoặc thuộc địa để:
+ khai thác nguyên liệu, sử dụng nhân công rẻ mạt hoặc đem cho vay để thu được nhiều lãi
Mỗi đế quốc còn có đặc điểm riêng:
• Mỹ : là sự hình thành những Tơ-rớt khổng lồ với
những tập đoàn tài chính giàu.
• Anh : là “Đế quốc thực dân”.
• Pháp : là “Đế quốc cho vay nặng lãi”.
• Đức : là “Đế quốc hiếu chiến và quân phiệt”.
• Nhật : là “Đế quốc phong kiến và quân phiệt”
Vai trò thuộc địa :
+ nơi đầu tư và tiêu thụ hàng hóa của chính quốc, nguồn cung cấp nguyên liệu và nhân công rẻ mạt, cung cấp binh lính cho chiến tranh.
-> Tranh chấp thuộc địa giữa các nước đế quốc. Dẫn đến chiến tranh phân chia thuộc địa.
=> Tổ chức độc quyền ra đời đánh dấu bước chuyển của CNTB sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa
c. Các mâu thuẫn xã hội:
Đế quốc >< Đế quốc
Tư sản>< Công nhân, nhân dân lao động
Đế quốc >< Nhân dân thuộc địa
Mâu thuẫn trở nên ngày càng sâu sắc. Dẫn đến nhiều cuộc đấu tranh giai cấp và cách mạng xã hội nhằm thủ tiếu ách áp bức, bóc lột, giải phóng nhân dân lao động.

Khẩu hiệu : 1 ngày có 8g lao động, 8g nghỉ ngơi, 8g vui chơi.