Bài 33. Sự phát triển của sinh giới qua các đại địa chất

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VÀ
CÁC EM HỌC SINH
KIỂM TRA BÀI CŨ
Mô tả thí nghiệm của Milơ về sự hình thành của các hợp chất hữu cơ?
BÀI 33
SỰ PHÁT TRIỂN CỦA SINH GIỚI QUA CÁC ĐẠI ĐỊA CHẤT
I.HÓA THẠCH VÀ VAI TRÒ CỦA HÓA THẠCH TRONG
NGHIÊN CỨU LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA SINH GIỚI
1. Hóa thạch là gì?
Các hình ảnh dưới đây là hóa thạch của các sinh loài vật. Quan sát và cho biết hóa thạch là gì? Có những loại hóa thạch nào?
Bộ xương khủng long có niên đại 135 triệu năm còn nguyên vẹn tới 98%.
I.HÓA THẠCH VÀ VAI TRÒ CỦA HÓA THẠCH TRONG
NGHIÊN CỨU LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA SINH GIỚI
1. Hóa thạch là gì?
Các hình ảnh dưới đây là hóa thạch của các sinh loài vật. Quan sát và cho biết hóa thạch là gì? Có những loại hóa thạch nào?
Dấu chân hóa thạch của loài khủng long
ở cao nguyên Kugitang
I.HÓA THẠCH VÀ VAI TRÒ CỦA HÓA THẠCH TRONG
NGHIÊN CỨU LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA SINH GIỚI
1. Hóa thạch là gì?
Các hình ảnh dưới đây là hóa thạch của các sinh loài vật. Quan sát và cho biết hóa thạch là gì? Có những loại hóa thạch nào?
Một chú kiến hóa thạch nằm trong hổ phách cách đây 52
triệu năm được tìm thấy ở miền tây Ấn Độ.
I.HÓA THẠCH VÀ VAI TRÒ CỦA HÓA THẠCH TRONG
NGHIÊN CỨU LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA SINH GIỚI
1. Hóa thạch là gì?
Các hình ảnh dưới đây là hóa thạch của các sinh loài vật. Quan sát và cho biết hóa thạch là gì? Có những loại hóa thạch nào?
Xác của một con voi ma mút con 37.000 năm tuổi được tìm
thấy trong tầng đất bị đóng băng vĩnh cửu ở Bắc Cực
I.HÓA THẠCH VÀ VAI TRÒ CỦA HÓA THẠCH TRONG
NGHIÊN CỨU LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA SINH GIỚI
1. Hóa thạch là gì?
Hóa thạch là di tích của sinh vật để lại trong các lớp
đất đá của vỏ Trái Đất.
Các dạng hóa thạch:
+ Bộ xương.
+ Những dấu vết của sinh vật để lại trên đá
(vết chân, hình dáng…)
+ Xác sinh vật được bảo quản gần như nguyên vẹn trong các
lớp hổ phách hoặc trong các lớp băng.
I.HÓA THẠCH VÀ VAI TRÒ CỦA HÓA THẠCH TRONG
NGHIÊN CỨU LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA SINH GIỚI
I.HÓA THẠCH VÀ VAI TRÒ CỦA HÓA THẠCH TRONG
NGHIÊN CỨU LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA SINH GIỚI
2. Vai trò của hóa thạch
I.HÓA THẠCH VÀ VAI TRÒ CỦA HÓA THẠCH TRONG
NGHIÊN CỨU LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA SINH GIỚI
- Là dẫn liệu quý để nghiên cứu lịch sử của vỏ Trái Đất.
Là bằng chứng trực tiếp để biết lịch sử phát sinh,
phát triển và diệt vong của sinh vật.
I.HÓA THẠCH VÀ VAI TRÒ CỦA HÓA THẠCH TRONG
NGHIÊN CỨU LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA SINH GIỚI
2. Vai trò của hóa thạch
I.HÓA THẠCH VÀ VAI TRÒ CỦA HÓA THẠCH TRONG
NGHIÊN CỨU LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA SINH GIỚI
Tìm thấy nhiều hóa thạch của sinh vật
biển gần thành phố Lạng Sơn
Hóa thạch thực vật cách đây 300 triệu
năm tại một mỏ than ở bang Illinois, Mỹ.
I.HÓA THẠCH VÀ VAI TRÒ CỦA HÓA THẠCH TRONG
NGHIÊN CỨU LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA SINH GIỚI
2. Vai trò của hóa thạch
I.HÓA THẠCH VÀ VAI TRÒ CỦA HÓA THẠCH TRONG
NGHIÊN CỨU LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA SINH GIỚI
Hóa thạch răng của voi răng kiếm được
tìm thấy ở Tràng Định, Lạng Sơn có niên
đại cách đây khoảng 18-20 vạn năm.
Làm thế nào để xác định
được tuổi của hóa thạch?
I.HÓA THẠCH VÀ VAI TRÒ CỦA HÓA THẠCH TRONG
NGHIÊN CỨU LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA SINH GIỚI
2. Vai trò của hóa thạch
I.HÓA THẠCH VÀ VAI TRÒ CỦA HÓA THẠCH TRONG
NGHIÊN CỨU LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA SINH GIỚI
Phân tích các đồng vị phóng xạ
có trong hóa thạch hoặc trong các
lớp đất đá chứa hóa thạch
II. LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA SINH GIỚI QUA CÁC
ĐẠI ĐỊA CHẤT
1. Hiện tượng trôi dạt lục địa
Nghiên cứu SGK cho biết thế nào là hiện tượng trôi dạt lục địa, hậu quả của hiện tượng này?
II. LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA SINH GIỚI QUA CÁC
ĐẠI ĐỊA CHẤT
1. Hiện tượng trôi dạt lục địa
Là hiện tượng di chuyển của các phiến kiến tạo do
lớp dung nham nóng chảy bên dưới chuyển động.
- Hậu quả
+ Làm biến đổi khí hậu của Trái Đất.
+ Gây ra những trận động đất, sóng thần, núi lửa phun trào,
hình thành các ngọn núi trên đất liền hay các đảo đại
dương ở khu vực giáp ranh của các phiến kiến tạo.
Dẫn đến những đợt đại tuyệt chủng
hàng loạt và sau đó là thời điểm bùng nổ sự phát sinh các loài mới.
5 đợt đại tuyệt chủng hàng loạt
Cuối kỉ Creta:
Xảy ra 65 triệu năm trước. Khoảng 17% số họ, 50% số chi
và 75% số loài đã tuyệt chủng sau biến cố này. Sự kiện này
đánh dấu chấm dứt thời kì thống trị của khủng long, mở ra
con đường cho sự phát triển của động vât có vú và chim trở
thành những sinh vật thống trị mặt đất. Nó cũng tiêu diệt
Một lượng lớn các loài sinh vật cố định ở biển
(như sanhô, chân ngỗng...)
khiến số lượng các loài này giảm xuống còn 33%. Tuyệt
chủng lần này là một vụ tuyệt chủng không đồng đều. Có
những sinh vật bị tuyệt chủng hoàn toàn, một số khác chịu
những ảnh hưởng nặng nề và một số lại hầu như không bị
ảnh hưởng đáng kể.
5 đợt đại tuyệt chủng hàng loạt
2. Kỉ Trias- Jura:
Xảy ra 205 triệu năm về trước đánh dấu bước chuyển từ kỷ Triat sang kỷ Jura. Khoảng 23% số lượng họ và 48% số chi (bao gồm 20% số họ và 55% số chi sinh vật biển) tuyệt chủng.Trên mặt đất, phần lớn các sinh vật thuộc nhóm bò sát thuộc phụ lớp thằn lằn cổ (archosauria) ngoại trừ khủng long đều tuyệt chủng. Bên cạnh đó là sự biến mất của hầu hết sinh vật thuộc nhóm bò sát thuộc bộ thằn lằn cung thú (therapsida) và phần lớn động vật lưỡng cư. Chính những nhân tố này đã tạo ra cơ hội có một không hai cho khủng long giành vị trí thống trị trên đất liền suốt kỷ Jura và kỷ Creta sau đó.
5 đợt đại tuyệt chủng hàng loạt
3. Kỉ Pecmi- Triat:
Xảy ra 251 triệu năm về trước giữa 2 kỷ Permi và kỷ Triat. Đây là vụ tuyệt chủng khủng khiếp nhất trong lịch sử sinh học, giết chết 57% số họ và 83% số chi (trong đó có 53% số họ và 84% số chi sinh vật biển). Sự kiện này đã tiêu diệt hoàn toàn khỏi Trái Đất 96% số loài sinh vật biển và 70% số loài sống trên cạn, bao gồm cả động vật có xương sống, côn trùng và thực vật. Nó đã có tác động mạnh mẽ đến quá trình tiến hóa trên Trái Đất: trên Mặt đất, động vật thuộc nhómbò sát dạng thú (Synapsida) đánh mất ưu thế. Ở biển, nhóm động vật sống cố định đã giảm từ 67% xuống còn 50% trong tổng số động vật biển. Thực sự thì đối với nhóm sinh vật biển, thời kì cuối kỷ Permi là một thời kì thực sự khó khăn.
5 đợt đại tuyệt chủng hàng loạt
4. Kỉ Đêvôn muộn:
Xảy ra cách đây 360 đến 375 triệu năm, ngay trước thời điểm chuyển giao giữa kỷ Devon và kỷ Cacbon. Cuối tầng Frasne, một chuỗi dài các vụ tuyệt chủng liên tiếp đã tiêu diệt 19% số họ, 50% số chi và 70% số loài. Có những chứng cứ cho thấy đây là một chuỗi các vụ tuyệt chủng liên tiếp kéo dài có thể lên đến 20 triệu năm.
5 đợt đại tuyệt chủng hàng loạt
5. Kỉ Odovic- Silua:
Xảy ra 440 đến 450 triệu năm về trước đánh dấu ranh giới giữa 2 kỷ Ordovic và kỷ Silur. Đã có 2 vụ tuyệt chủng liên tiếp trong giai đoạn này, tiêu diệt 27% số họ, 57% số chi. Đây được đánh giá là vụ tuyệt chủng lớn thứ hai trong lịch sử Trái Đất nếu đánh giá theo tỉ lệ số chi bị tiêu diệt.
Liệu có lần đại tuyệt chủng lần thứ 6
do chính con người gây ra?
II. LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA SINH GIỚI QUA CÁC
ĐẠI ĐỊA CHẤT
2. Sinh vật trong các đại địa chất
Quan sát bảng 33: Các đại địa chất và sinh vật tương ứng. Hoàn thành bài tập nhóm sau:
- Nêu tên các sinh vật điển hình trong các đại, các kỉ?
- Phân tích mối quan hệ giữa điều kiện địa chất và khí hậu với các sinh vật điển hình trong các đại các kỉ?
- Điểm nổi bật của mỗi đại?
Nhóm 2: Đại Cổ sinh
Nhóm 3: Đại Trung sinh
Nhóm 4: Đại Tân sinh
Nhóm 1: Đại Thái cổ và Nguyên sinh
II. LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA SINH GIỚI QUA CÁC
ĐẠI ĐỊA CHẤT
2. Sinh vật trong các đại địa chất
Đại Thái Cổ: Trái đất hình thành, hóa thạch sinh vật
nhân sơ cổ nhất.
Đại Nguyên sinh: Tích lũy oxi trong khí quyển. Hóa thạch
sinh vật nhân thực cổ nhất. Hóa thạch động vật cổ nhất.
- Đại cổ sinh: trinh phục đất liền của động vật và thực vật.
- Đại Trung sinh: phồn thịnh cây hạt trần và bò sát
Đại Tân sinh: phồn thịnh thực vật hạt kín, sâu bọ, chim
và thú. Đặc biệt xuất hiện loài người.
Củng cố
Khí hậu của Trái Đất sẽ như thế nào trong những thế kỉ và
thiên niên kỉ tới? Cần làm gì để ngăn chặn nạn đại tuyệt
chủng có thể xảy ra do con người
Hướng dẫn về nhà
Các nhóm sẽ hoàn thành bài tập sau đây:
+ Nhóm 4: sưu tầm tư liệu, hình ảnh nói về lịch sử phát triển của sinh giới ở Đại Thái Cổ và Nguyên Sinh.
+ Nhóm 3: sưu tầm tư liệu, hình ảnh nói về lịch sử phát triển của sinh giới ở Đại Cổ Sinh.
+ Nhóm 2: sưu tầm tư liệu, hình ảnh nói về lịch sử phát triển của sinh giới ở Đại Trung Sinh.
+ Nhóm 1: sưu tầm tư liệu, hình ảnh nói về lịch sử phát triển của sinh giới ở Đại Tân Sinh.